هیدروپونیک چیست ؟ کاربردها و فواید گلخانه‌های هیدروپونیک
گلخانه هیدروپونیک یا آب‌کشت، یکی از روش های سودمند در حوزه ی کشاورزی می باشد که توجه بسیاری از کشاورزان را به خود جلب کرده است. قابل به ذکر است که کشت گیاهان به این روش، مزایا و سودهای زیادی را برای کشاورزان دارد.
گیاهان، مثل دیگر جانداران، بی احساس، بی تحرک و تک بعدی نیستند و شعور و احساس دارند. برقراری ارتباط با گیاهان در رشد و نمو آن ها اهمیت دارد. گیاهان، دارای سیستم عصبی، حافظه و تحرک و احساس بوده و قابلیت تبدیل عناصر به یکدیگر و خلق عناصر را دارا می باشند. باید با گیاهان حرف زد و با روش های خلاقانه، تولید ان ها را با هزینه کم و در مکانی کوچک، افزایش داد. این کار، نیاز به مهارت دارد
این گزارش مصور و جذاب با اطلاعات خوب را بخوانید و به دوستان خود نیز انتقال دهید. منتظر نظرات و دیدگاه های متخصصان کشاورزی و کارآفرینان عرصه HYDROPONIC هستیم.
با ما همراه باشید.
هیدروپونیک یعنی چی؟
اصطلاحی در علم باغداری است که به روشی در صنعت کشاورزی مدرن امروز جهان اشاره می کند که گیاه، به جای آنکه مثل روش سنتی همیشگی، در خاک، رشد و نمو پیدا کند، در سیالی از محلول های غذایی قرار می گیرد تا بستر هماهنگی جهت رشد گیاه به صورت هیدروپونیک (HYDROPONIC) فراهم شود.
در روش های گلخانه ای، کشت به این روش، محبوبیت زیادی پیدا کرده است و در ۳۱ استان کشور نیز، هزاران نفر در این حوزه مشغول به کار هستند. تولید گلخانه ای، نه به فصل ارتباط دارد و نه به تغییرات آب و هوایی. هدر رفت محصول کم می شود و می توان با استقرار فناوری، اثربخش تولید را ارتقا داد. روش هیدرپونیک مثل هر روش گلخانه ای، دارای معایب و فوایدی است که باید در نظر داشت.
این که آیا هر گیاه یا محصولی را در هر اقلیمی می توان به روش هیدروپونیک تولید کرد، موضوعی است که نیاز به کار مطالعاتی و امکان سنجی (FEASIBILITY STUDY) دارد. مثلا تولید هیدروپونیک توت فرنگی، گوجه فرنگی، خیار و فلفل و گیاهان برگی مثل کاهو، بازدهی خوبی دارد.
در روش هیدروپونیک ، آلودگی خاک، مشغله ذهنی گلخانه دار نیست و نیازی به ضد عفونی نخواهد بود. چون آب به صورت چرخشی در حرکت است، در مصرف آب صرفه جویی شده و هزینه تمام شده تولید، کاهش پیدا می کند. این یک فرصت خوب برای استان هایی با بحران کم آبی مثل یزد و سمنان است. ریشه گیاه، در معرض هوا قرار داشته و قطعا، منفعت تولید را به همراه خواهد داشت.
آن چه در تولید به روش هیدروپونیک اهمیت دارد، لوله کشی به منظور آبرسانی است که همین صرفه جویی در منابع آب، هزینه تمام شده سرمایه گذاری و بازدهی تولید را ارتقا می دهد. مشاوره با متخصص کشاورزی جهت طراحی و استقرار گلخانه هیدروپوینک، اهمیت فراوان دارد.
این روش، شامل تکنیک های شش گانه است که عبارتند از:
- روش نوار غذایی یا NFT
- روش شناوری
- روش هواکشت
- روش سیستم مویینگی
- روش سیستم قطره ای
- روش غوطه روی یا DWC
در کلیه روش های شش گانه فوق الذکر، بستر کشت گیاه، حالت خنثی دارد و هیچ ماده مغذی در آن نیست. لذا، تغذیه گیاه توسط محلولی که از پیش تهیه شده است، انجام می گردد و البته برخی از این روش ها نیز به نسبت هدف تولید و بزرگی گلخانه و انتظار کشت و برداشت، با هم ترکیب می شود و سیستم های ترکیبی را در روش هیدروپونیک ، خلق می کند. روش محبوب آکوا پوینک، تکنیکی است که برای پرورش ماهی و گیاه به صورت توامان (SIMULTANEOUSLY) انجام می شود.
در سیستم «ورمی پونیک»، به جای ماهی، از کرم استفاده می شود.
در روش کشت بدون خاک، محلول غذایی، همان طور که گفته شد، سیال است و امکان کنترل آن به راحتی وجود دارد. شما مثل سرم، می توانید هر ماده غذایی که نیاز است،برای ارتقا رشد محصول، به این محلول اضافه کنید. در حالی که در کشت در بستر خاک، چنین چیزی امکان ندارد.
یکی از فواید روش هیدروپونیک آن است که گیاهانی را می توان در این روش پرورش داد که در حالت عادی، رشد نکرده یا هزینه رشد آن ها مقرون به صرفه نیست. بهینه سازی مصرف آب، یکی از فواید مهم در تولید هیدروپونیک است. مخصوصا برای نواحی خشک، یک نعمت محسوب می شود. نیازی به ضدعفونی کردن بستر ندارید و آلودگی ریشه هم کاهش می یابد.
به نسبت روش غرق آبی، محصولی بیشتر و با کیفیت بهتر در اختیار گلخانه دار و کشاورز قرار می گیرد.
از معایب روش هیدروپونیک می توان به سرمایه گذاری بالا برای احداث گلخانه اشاره کرد. چرا که همه سیستم های شما باید اتوماتیک بوده و نیاز به سرمایه در گردش است. نیاز به مشاور دارید و آلودگی آب های زیر زمینی در کنار دفع ضایعاتی چون پشم سنگ نیز، به عیوب این روش اضافه می کند.
فواید روش هیدروپونیک
- عدم نیاز گسترده به خاک
- حذف استفاده از آفت کش ها و سموم که هزینه تمام شده تولید را افزایش می دهد و خاک را آلوده می کند.
- روشی محبوب برای تولید محصولات کشاورزی تراریخته
- حذف علف هرز در تولید محصولات کشاورزی
- کاهش مصرف آب به خصوص در مناطقی که با کم آبی مواجه هستند.
- افزایش ارزش غذایی محصولات هیدروپونیک به روش سنتی.
- تولید میوه و سبزی در مناطق سردسیر و باتلاقی ایران و جهان
- بازآفرینی مناطق کم تر توسعه یافته و مکان های متروکه به منظور احداث گلخانه (روش هلندی)
- کشت گیاهان علوفه ای به صورت متوالی برای واحدهای کوچک دامداری
- کاهش ابتلای گیاهان به بیماری های ارگانیک و انگلی
- کاهش قابل ملاحظه استخدام منابع انسانی و کاهش هزینه های سربار تولید محصولات کشاورزی.
انواع روش های کشت هیدروپونیک
برخی از روش های کشت را در این جا اشاره می کنیم:
- روش کشت آبی: ریشه گیاه، داخل محلول غذایی قرار گرفته و حد فاصل ریشه و ساقه که طوقه نامیده می شود، از مایع بیرون است و با پلاستیک، بالا نگهداشته می شود.
- روش کشت ماسه ای: ریشه گیاه داخل مواد جامدی که دارای قطر کوچک تر از سه میلی متر هستند، قرار می گیرد و پشم سنگ، از آن جمله است.
- روش کشت در سنگ ریزه: ریشه گیاه داخل مواد جامدی که دارای قطر بزرگ تر از سه میلی متر هستند، قرار می گیرد و سنگ خارا از آن جمله است.
- روش کشت در هوا: ریشه گیاه در اکوسیستمی قرار می گیرد که توسط قطرات آب که حامل مواد غذایی است، اشباع می شود.
- روش کشت در ورمی کولیت: ورمی کولیت، روش دیگری است که ریشه گیاه با مواد کانی، مخلوط می شود.
- روش کشت آبی: برای تولید گیاهان و گل های زینتی کاربرد دارد.
این سیستم برای کشت شنی، ماسه ای و آبی قابل استفاده است و در همه، رشد گیاه در بستر فاقد خاک انجام می شود. به این صورت که گیاهان، داخل ردیف های طولانی از گلدان ها داخل گلخانه قرار گرفته و انفرادی، کشت می شوند و با سیال محلول غذایی که توسط پمپ، بین آن ها در جریان است، تغذیه می شوند و با خاصیت مویینگی ریشه، مواد غذایی انتقال می یابد.
در واقع خاصیت مویینگی، یک سیستم غیرفعال است که محلول غذایی در اختیار گیاه قرار گرفته و باعث رشد آن می شود. در سیستم های فعال مثل سیستم هیدروپونیک ، محلول غذایی توسط پمپ به صورت دورانی حرکت کرده و ریشه را تغذیه می کند. محلول غذایی مصرف نشده، توسط نیروی جاذبه به تانکر حامل سیال محلول، انتقال می یابد.
روش فعال شناوری، محلول توسط پمپ، به ریشه گیان منتقل می شود و گیاهان در ردیف های گسترده کنار هم که شیب کمی دارند، قرار می گیرد. ردیف ها، همه مایل هستند تا در اثر جاذبه زمین، محلول پس از حرکت در طول، به تانکر باز گردد. این چرخه تا زمان رشد گیاه، ادامه می یابد. مهارت کاربر و دما و رطوبت و بزرگی گلخانه و میزان سرمایه کشاورز و تولید کننده، نقش بسزایی در ارتقا کیفیت و اثربخشی تولید محصول به روش هیدروپونیک دارد.
روش نواری در سیستم هیدروپونیک
در این روش، محلول غذایی، در مسیر کم عمق و محدود حرکت می کند و ریشه را تغذیه می کند. حرکت، دوار است و با CIRCULATION در طول مسیر ادامه پیدا می کند. مقصود از نوار، لایه نازک محلول غذایی است. در واقع این روش، شبیه روش غوطه وری است و محلول، به صورت مداوم و مستمر در اختیار گیاه قرار می گیرد.
تفاوت، در نوع قرارگیری محلول غذایی است و بس. در روش NFT، باید مسیر حرکت سیال غذایی، شیب ملایم داشته باشد تا محلول از تانکرهای اصلی با پمپ، به بالاترین قسمت، پمپاژ شود و با شتاب جاذبه زمین، به حرکت خود ادامه خواهند داد. روش NFT برای تولید میوه توصیه نمی شود به دلیل این که ریشه گیاه، حالت آزاد دارد و برای محصولاتی که اندام هوایی سنگین دارند، کاربرد ندارد.
با توجه به مطالب ذکر شده، کاملا مشخص است که کشت گیاهان به این روش نسبت به بقیه ی روش ها ارجحیت زیادی دارد.
جهت ثبت نام در دوره اصول گلخانه هیدروپونیک بر روی تصویر فوق کلیک نمایید
دوره غیر حضوری است و محتوای الکترونیکی در قالب CD یا DVD به آدرستان ارسال می گردد
پس از پایان گواهی و مدرک معتبر اصول گلخانه هیدروپونیک با قابلیت ترجمه رسمی دریافت می نمایید
مشاوره رایگان : ۰۲۱۲۸۴۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۲۲۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۳۳۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۸۸۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۹۹۲۸۴
