توضيحات جامع درباره ي رشته مديريت MBA

دپارتمان آموزش مجازی شرکت جهت علاقه مندان به این دوره ی آموزشی توضیحاتی در این رابطه ارائه داده است. جهت ثبت نام در این دوره کوتاه مدت آموزشی و دریافت گواهینامه آموزشی معتبر در این زمینه به قسمت ( ثبت نام دوره ) مراجعه فرمائید. ( در نظر داشته باشید احتمال دارد بر طبق نظر استاد مربوطه سرفصل ها  و یا محتوای دوره ها با آنچه در این صفحه به صورت کلی شرح داده شده است متفاوت باشد.)
نگاه كلي به MBA
MBA   مديريت Business   است و Business   يعنی کليه عملياتی که از توليد تا فروش و خدمات پس از فروش کالا يا خدمات را شامل ميشود و به صورت مکرر اتفاق می افتد.
برای رشته   MBA حدود 30 گرايش مختلف در کشور های مختلف تعريف شده است. اما چهار گرايش اصلی اين رشته که تقريبا در همه دانشگاه ها تدريس می شوند به شرح زير است:
1-  بازاریابی و مدیریت فروش ( Marketing )
2- مدیریت مالی و مدیریت موسسات مالی ( Finance )
3- مدیریت تولید و سیستمهای تولید و پروژه ( Operation )
4- مدیریت منابع انسانی ( Human Resources )
امروزه حتی MBA   با گرايش هايی مانند تجارت الکترونيک و فن آوری اطلاعات نيز ارائه می شود که نشان از انعطاف پذيری بالا و نياز روز افزون به فارغ التحصيلان اين رشته است.
متاسفانه امروزه بسياري بدون توجه به محتواي MBA آن ا با نام مديريت سازمان مي شناسند و تنها به بخش بسيار کوچکي از اهدافي که در اين دوره بررسي مي شود مي پردازند. اگر بخواهيم تعريفي دقيقتر از اهداف MBA   داشته باشيم بايد توجه داشت که هدف اين دوره پذيرش فارغ التحصيلان دوره هاي كارشناسي در رشته هاي مختلف به خصوص رشته هاي فني و مهندسي و پرورش افرادي است كه قادر باشند در زمينه هاي ذيل انجام وظيفه نمايند :
(1) اداره و راهبري مؤثر و كارآمد سازمان يا يك بخش تخصصي از آن نظير بخش هاي توليدي، بازاريابي و فروش، اطلاعات و مالي
(2) ايجاد تحول در يك بخش تخصصي سازمان
(3) طراحي، هدايت و رهبري تحول در كل سازمان پس از كسب تجارب عملي در مديريت
(4) كارآفريني با ايجاد فعاليت هاي جديد در درون سازمان و يا ايجاد سازمانهاي جديد
(5) ارائه خدمات مشاوره اي و مطالعاتي در زمينه هاي مزبور به مديران سازمانهاي اقتصادي و اجتماعي
اين اهداف تقريبا” در تمام جهان يکسان هستند. به عنوان نمونه ( Harvard Business School(HBS
که يکي از معتبر ترين Business School هاي جهان مي باشد،هدف دوره و   قابليتهاي مورد نظر فارغ التحصيلان خود را به شرح زير مي داند:
1- a transformational experience for students who will go on to change the lives of those around them
2- Builds a foundation for a life time of leadership
3- Developing abilities to look beyond the present, envisioning what might be and how to accomplish it .
افراديكه در اين دوره پذيرفته ميشوند، حداقل دوره كارشناسي را در يكي از رشته هاي دانشگاهي گذرانده و با حوزه تخصصي دوره كارشناسي آشنائي پيدا كرده اند. اين افراد پس از فراگرفتن دانش مديريت و تمرين مهارتهاي مديريتي در اين دوره ، نيروهاي ارزنده اي خواهند شد كه مي توانند با تركيب دانش تخصصي و مديريتي خود در جهت تحقق هدفهاي بالا   نقش مهمي در بهبود مديريت جامعه ايفا نمايند.
تاريخچه MBA
 MBA در خارج از کشور قدمتي حدودا” 80 ساله دارد و به نظر مي رسد که در   Wharton Business School وابسته به دانشگاه پنسيلوانيا متولد شده باشد. گسترش سريع اين رشته در سالهاي دهه 60و 70 ميلادي منجر به اين شد که در ايران نيز در دهه 70 ميلادي مرکزي تحت عنوان ICMS و با همکاري دانشگاه هاروارد راه اندازي شود که بعد از انقلاب منحل گرديد. اين مرکز عليرغم   اينکه تنها دو دوره فارغ التحصيل ارائه کرد ليکن نوستالژي ناشي از آن هنوز در اذهان بخشهاي مديريتي برجسته کشور باقي است. دومين گام در اين راستا توسط سازمان مديريت صنعتي برداشته شد که در اواخر دهه 60 شمسي اقدام به راه اندازي دوره مديريت اجرايي Executive MBA نمود ليکن به دليل عدم تبليغات مناسب و نيز شرايط دشوار ورود جاي چنداني در ميان فارغ التحصيلان جديد   باز نکرد. سرانجام در اول دهه 80 شمسي دانشگاه صنعتي شريف به اتکاي وجهه منحصر به فرد خود اقدام به راه اندازي اين رشته با توجه به نياز شديد کشور نمود. علي رغم اين تلاشها، هنوز تا رسيدن به کشورهاي توسعه يافته و حتي بسياري از کشورهاي در حال توسعه راه درازي در پيش رو داريم. MBA امروزه يکي از معيارهاي رشد کشورها محسوب مي شود بطوريكه در سنگاپور با 4 ميليون نفر جمعيت حدود 30 دوره MBA و در آمريکا 700 دوره وجود دارند .
دانشگاههاي ارائه دهنده
دوره MBA در ايران
در ايران چند دوره در مراكز زير ارائه مي شود كه از طريق كنكور سراسري دانشجو مي پذيرند :‌
1 – دانشگاه صنعتي شريف   (50 نفر)
2- دانشگاه تهران (8 نفر)
3- دانشگاه صنعتي شاهرود (6 نفر)
4- موسسه آموزش عالي غير انتفاعي و غير دولتي كيش (15 نفر)
5 – دانشگاه صنعتي مالك اشتر (10 نفر)
6- دانشگاه علوم و فنون مازندران (غير انتفاعي) (25 نفر)
7- دانشگاه تهران _ شبانه (4 نفر)
8- دانشگاه صنعتي شاهرود – شبانه (4 نفر)
9 – دانشگاه صنعتي مالك اشتر – شبانه (5 نفر)
طول دوره و شرايط ورود
دوره كارشناسي ارشد MBA به صورت كارشناسي ارشد ناپيوسته و آموزشي است. اين دوره به نام دوره MBA در اكثر نظامهاي آموزش عالي كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه ارائه ميشود . با توجه به اينكه فارغ التحصيلان رشته هاي مختلف و به خصوص رشته هاي فني و مهندسي   وارد اين دوره مي شوند و بايد با مباني و اصول مديريت علمي و دانش روز مديريت در حوزه هاي مختلف آشنا شوند، طول دروه حداقل 2 و حد اكثر 3 سال بوده و تعداد واحدهاي لازم براي فارغ التحصيل شدن بر خلاف ساير فوق ليسانسها که ۳۶ واحد است 58 واحد درسي است. بنابراين دانشجويان اين دوره، مانند ساير دانشجوياني كه در ساير نقاط جهان در اين رشته به تحصيل مي پردازند، براي تكميل دوره خود در طي 2 سال يا 4 ترم بايد به طور متوسط در هر نيمسال تحصيلي حدود 14 واحد درسي را بگذرانند. به اين لحاظ دوره كارشناسي ارشد MBA ، دوره سنگين و پر كاري است و دانشجوياني كه وارد اين دوره ميشوند بايد از لحاظ استعداد و فرصت مطالعه و تحصيل در وضعيت خوبي قرار داشته باشند. دانشجويان ورودي به اين دوره از فارغ التحصيلان زبده رشته هاي مختلف با شرايط ذيل پذيرفته خواهند شد :
الف – داشتن شرايط عمومي ورود به آموزش عالي
ب – داشتن حداقل گواهينامه كارشناسي مورد تأئيد وزارت علوم، تحقيقات و فنآوري يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در رشته هاي مورد قبول
ج- قبولي در آزمون ورودي كه مواد و ضرايب آن به شرح زير ميباشد :
–     رياضيات عمومي 1و 2 دوره فني ومهندسي با ضريب 2.5
–     زبان انگليسي با ضريب 2
–     آمادگي و استعداد تحصيلي ويژه رشته مديريت با ضريب 2
–     اصول (تئوري) مديريت با ضريب 1.5
د- قبولي در   مصاحبه تخصصي سنجش علاقه و آمادگي تحصيلي براي رشته مديريت
هدف دروس ارائه شده در هريك از گروه هاي مزبور به شرح زير است :
الف- در گروه دروس مربوط به دانش زير بنائي مديريت، دانشجويان با زيرساخت هاي دانش مديريت آشنا ميشوند . اين زيرساخت ها در زمينه هاي علوم اقتصادي، حسابداري، روشهاي كمي در تصميم گيري و بهينه سازي، سيستمهاي اطلاعاتي، حقوق تجارت و ارتباطات قراردارد.
ب- در گروه مربوط به دانش عمليات پنجگانه مديريت دانشجويان با مباني نظري مربوط به عمليات اصلي مديران آشنا ميشوند. دانشجويان صرفنظر از گرايش تخصصي خود در اين دوره كارشناسي ارشد لازمست با نظريات و تئوريهاي موجود در حوزه عمليات اصلي همه مديران شامل برنامه ريزي، كنترل، سازماندهي، مديريت نيروي انساني، رهبري و رفتار سازماني آشنا شوند. در حوزه رهبري و رفتار سازماني، روانشناسي و رفتار انساني نيز مورد بحث قرار خواهد گرفت.
ج- در گروه دروس مربوط به دانش يك حوزه تخصصي، دانشجويان با دانش و فنون يك حوزه تخصصي مديريت به طور عميقتر آشنا ميشوند. امروزه   با   گسترش   رشته   مديريت، هر يك از حوزه هاي تخصصي آن نظير مديريت عمليات، مدير مالي و يا مديريت استراتژيك حاوي نظريه ها و مطالب گسترده و عميقي است كه فراگيري همه آنها در يك دوره كارشناسي ارشد عملي و ضروري نيست. در واقع دانشجويان دوره كارشناسي ارشد با توجه به علاقه خود و امكانات مركز آموزشي محل تحصيل خود ميتوانند به طور عميق فقط وارد يك حوزه تخصصي شود.
علاوه بر ده حوزه تخصصي مزبور يك حوزه عمومي نيز در نظر گرفته شده است تا دانشجويان بتوانند با موافقت آموزش دانشكده تركيبي از دروس دو يا چند حوزه را مطابق با نيازها و علايق خود انتخاب نمايند.
د- علاوه بر دروس تخصصي، دانشجويان موظف به انجام يك پروژه به ارزش 3 واحد در حوزه تخصصي خود ميباشند. هدف از انجام اين پروژه كاربرد دانش تخصصي كسب شده در ارتباط با يك مورد عملي است.
نظر به اينكه دانشجويان از گرايش هاي مختلف وارد اين دوره خواهند شد، لذا براي موفقيت در واحدهاي درسي مزبور ميبايست در صورت ضرورت چند درس را به عنوان پيش نياز اخذ نمايند. بديهي است چنانچه درسي از دروس پيشنياز در مقاطع تحصيلي قبلي اخذ شده باشد، در صورت موافقت دانشكده دانشجو از گذاراندن مجدد آن معاف خواهد بود .
برنامه آموزشي و درسي دوره كارشناسي ارشد MBA
برنامه درسي دوره كارشناسي ارشد MBA شامل موارد زير است :
الف – دروس جبراني :
براي دانشجوياني كه اين دروس را در مقاطع قبلي نگذرانده اند.
ب – دروس پايه ( دانش زير بنائي ) :
براي كليه دانشجويان دوره اجباريست . دانشجوياني كه قبلاً اين دروس را گذرانده باشند با موافقت دانشكده ميتوانند با شركت در امتحان مربوطه از شركت در كلاس آن درس معاف شوند.
ج- دروس اصلي (دانش عمليات پنجگانه مديريت) :
براي كليه دانشجويان دوره اجباريست.
د- دروس حوزه تخصصي
بعضي از اين دروس بصورت اجباري آن حوزه خواهد بود و بعضي ديگر بصورت اختياري از ميان دروس   ارائه شده در آن گرايش   و   يا دروس ارائه شده   در گرايش هاي مرتبط انتخاب ميشوند. علاوه بر دروس اختياري پيشنهاد شده براي هر گرايش، در صورت لزوم دانشجويان ميتوانند پس از تأييد دانشكده مربوطه، تعدادي از دروس اختياري خود را از ساير دروس ارائه شده در دانشكده انتخاب نمايند.
دو نكته مهم :
1- علاوه بر دروس تخصصي، دانشجويان موظف به انجام يك پروژه پايان تحصيل به ارزش 3 واحد هستند. اين پروژه بيشتر جنبه كاربردي دارد و هدف از آن آشنائي دانشجويان با مشكلات كاربرد مباحث تئوريك در عمل است.
2- براي آشنائي دانشجويان با مسائل سازمانها در حوزه هاي تخصصي دو دوره كارورزي نيز در نظر گرفته شده است. كارورزي اول در تابستان سال اول تحصيل و كارورزي دوم در تابستان سال دوم انجام خواهد گرفت. در هر دوره كارورزي دانشجويان موظف به سپري كردن 240 ساعت در يكي از سازمانهاي خدماتي يا توليدي در ارتباط با حوزه تخصصي مورد علاقه خود هستند. در انتهاي هر كارورزي دانشجو ملزم به ارائه گزارش كار و دفاع از آن در مقابل يك هيأت منصفه خواهد بود. درس كارورزي داراي واحد و نمره نيست، بلكه بصورت قبول يا رد در كارنامه دانشجو وارد خواهد شد.
زمينه هاي فعاليت فارغ التحصيلان MBA
فارغ التحصيلان اين دوره با فراگيري دانش و فنون مديريت قادر خواهند بود در زمينه هاي ذيل فعاليت نمايند :
اداره امور واحدهاي ستادي سازمانهاي توليدي و اجتماعي در جهت كمك به مديران اين سازمانها براي اداره مؤثرتر سازمانهاي خود
اداره و راهبري مؤثر و كارآمد يك سازمان يا يك بخش تخصصي از آن نظير بخش هاي توليد، تحقيق و توسعه، مالي، فروش، پرسنلي و اطلاعات
ايجاد تحول در يك بخش تخصصي سازمان با تجديد تشكيلات، رويه ها و شيوه هاي اداري آن بخش
كارآفريني در يك سازمان براي شروع فعاليت هاي جديد يا ايجاد و اداره سازمانهاي جديد
طراحي تحول در كل يك سازمان و رهبري و هدايت تحولات كلي بعد از كسب تجربيات مديريتي
ضرورت و اهميت MBA
توسعه كشور و ارتقاء استاندارد زندگي در آن مستلزم بهبود و ارتقاء كيفيت مديريت در سازمانهاي اقتصادي و اجتماعي است. با بهبود مديريت است كه ميتوان بهره وري را افزايش داد و از ظرفيت ها و امكانات موجود كالا و خدمات بيشتري را توليد نمود و ظرفيت هاي زيادتري را بوجود آورد.
بهبود مديريت نيز مستلزم آگاهي و تسلط به دانش مديريت است. امروزه مديريت به عنوان يكي از شاخه هاي معرفت بشري پيشرفت زيادي نموده است و آموزش و تحقيق در زمينه آن گسترش فراواني يافته است . باتوجه به اهميت مديريت در رشد و ارتقاء سازمانها و جوامع، نظامهاي آموزش عالي كشورها آموزش و تحقيق در حوزه مديريت را از نظر كيفي و كمي به سرعت توسعه داده اند.
يكي از زمينه هاي بارز توسعه آموزش مديريت ايجاد رشته كارشناسي ارشد مديريت   سازمان (MBA) در كشورهاي مختلف جهان است. اين رشته به سرعت نخست در امريكا و كشورهاي صنعتي و سپس در كشورهاي در حال توسعه موفق، گسترش يافته است .
همانطوريكه قبلا” ذكر شد، فارغ التحصيلان دوره هاي كارشناسي و مخصوصا” فارغ التحصيلان دوره هاي فني و مهندسي وارد اين دوره شده و در يك آموزش فشرده و پركار به فراگيري دانش و فنون مديريت مي پردازند. تركيب دانش تخصصي دوره كارشناسي و آگاهي و تسلط به دانش و فنون مديريت در دوره كارشناسي ارشد، از فارغ التحصيلان اين دوره مديران كارآمد و مؤثري ميسازد كه در افزايش كارآئي و رشد سازمانهاي اقتصادي – اجتماعي تأثير بسزايي دارند. به خاطر كسب همين توانائي هاست كه در سه دهه اخير دوره هاي MBA در كشورهاي مختلف جهان به سرعت گسترش يافته و تنها در كشور آمريكا حدود 700 موسسه آموزش عالي دوره MBA ارائه ميدهند.
اگر مي خواهيد خود را قانع کنيد که چرا بايد MBA را انتخاب کنيد، کار دشواري نخواهيد داشت. جايگاه MBA در دنياي امروز امکان ادامه تحصيل در برترين دانشگاههاي داخل و خارج را در اختيار شما قرار خواهد داد. در صورتي که زمينه شغلي مد نظر شما باشد، با توجه به اينکه اين رشته بسيار نوپاست و با استقبال شديد سازمانها نيز مواجه شده است مي توان بازار کار بکر و دست نخورده اي براي آن در نظر داشت، هرچند در آمريکا علي رغم سابقه 80 ساله هنوز بازار کار بسيار وسيعي در اختيار فارغ التحصيلان قرار دارد. در ايران نيز آمارهاي فعلي نشان از تضمين شغل در آينده دارد. MBA قابليتهاي شما را وراي تخصصي که اکنون داريد توسعه خواهد داد و شما را به شخصي مبدل خواهد کرد که هيچ سازماني قادرنخواهد بود به راحتي از روي تخصص شما عبور کند . اين نکته که قادر هستيد MBA را به عنوان رشته   دوم همراه با رشته اصلي خود امتحان دهيد نيز قابل توجه است. هرچند MBA ارزشي وراي رشته هاي تخصصي و فني در دنياي امروز دارد.
چه کسانی برای MBA اقدام نکنند
– اگر از ثروت خوشتان نمی آيد
– اگر روحيه رهبری نداريد و نمی خواهيد به دست آوريد و می خواهيد هميشه پيرو باشيد.
– اگر فکر می کنيد موفق شدن يا ثروتمند شدن شانسی است.
– اگر از شهرت خوشتان نمی آيد و يا قدرت ريسک معقول نداريد.
– اگر فکر می کنيد نمی توان بدون سرمايه و نفوذ يک شرکت بزرگ به وجود آورد.
و اگر باروحيه ای متواضع حاضر به تلاش برای رسيدن به اهداف متعالی نيستيد بهتر است در رشته ديگری ادامه تحصيل دهيد.
دانستنيهاي MBA :
آيا ميدانيد که MBA پرهزينه ترين رشته دانشگاهي در خارج کشور است و هزينه سالانه آن در برخي دانشگاهها به 70000 دلار در سال مي رسد؟
آيا مي دانيد که   MBA در دانشگاه هاروارد تنها رشته اي است که به دليل اطمينان از اشتغال خوب فارغ التحصيلان آن در آينده تحت پوشش کامل وام CITIBANK آمريکا قرار دارد و دانشجويان کليه هزينه هاي خود را از آنجا تامين مي کنند؟ آيا مي دانستيد که اکثر دانشگاههاي آمريکا ، کانادا و اروپا به دليل تقاضاي بسيار بالاي داخلي به اتباع خارجي جهت MBA پذيرش نمي دهند؟
حتما کل دروس ، کلاس ها، تحقيقات و ارائه آنها بايد به زبان انگليسی باشد. حتی در کشور هايی مانند فرانسه، آلمان و روسيه هم با تمام تعصباتی که روی زبان اصلی شان دارند،   MBA   به زبان انگليسی تدريس می شود.   حتی اگر تمام درس ها و مباحث مشابه باشد ولی زبان تدريس و تعليم انگليسی نباشد، رشته تحصيلی ديگر   MBA نيست و از نظر حرفه ای وقتی   MBA نباشد ديگر تفاوتی ندارد که چه اسمی داشته باشد.
خصوصيت بارز ديگر MBA   اين است که علاوه بر درس های تئوری بايد همراه با تحقيق Case Study   ، بازيهای تجاری Business Games ، و ارائه نتايج   در قالب   Presentation   و معمولا   تز و کارآموزی می باشد.
مباحث يک برنامه MBA بايد مرتبا مورد باز بينی و نو سازی قرار گيرد تا دانشجويان بتوانند با آخرين نياز ها و دست آورد های علم مديريت آشنا شوند.
منابع پيشنهادي براي كنكور MBA
مراجع پيشنهادی دانشگاه شريف براي کنکور در اين رشته به شرح زير است:
کتب مرتبط با GMAT
قبل از انتخاب MBA به اين موارد دقت كنيد :‌
قبل از تصميم گيری برای انتخاب اين رشته، اگر شاغل هستيد و بايد هزينه زندگی را خودتان تامين کنيد،   حتما به اين نکته فکر کنيد که برای گذراندن اين دوره نياز به برنامه زمانی پيچيده و گذراندن يک زندگی سخت و پرکار داريد. درس ها به شدت وقت گير هستند و هريک از دروس بيش از ۱۲ واحد درس کارشناسی وقت می گيرند. در نظر داشته باشيد که بايد حداقل ۴۰ ساعت در هفته زمان برای مطالعه و انجام پروژه های درسی اختصاص دهيد.
اگر زبان انگليسی شما خوب نيست يا زبان خود را تقويت کنيد و يا از خير اين دوره بگذريد چون احتمالا اين رشته برای شما ساخته نشده است.
و در پايان اگر همسر و فرزند داريد مطمئن شويد می   توانند با اين مساله کنار بيايند که   طی دو سالی که در اين رشته تحصيل می کنيد يا در منزل نخواهيد بود و يا در ساعاتی هم که در منزل هستيد به نظر می رسد که باز هم در منزل نيستيد…چون زمانی برای مشارکت در زندگی نخواهيد داشت..
توجه داشته باشيد که رشته MBA بر خلاف ساير رشته های کارشناسی ارشد دارای ۵۷ واحد درسی است که معادل دو دوره کارشناسی ارشد در رشته های ديگر است و بايد در هر ترم ۱۲ تا ۱۵ واحد با اين حجم را بگذرانيد…
پس خوب فکر کنيد…شرايط زندگی خود را در نظر بگيريد…و تلاش کنيد…اگر مسيرتان را درست برويد احتمالا طی چند سال آينده مدير ارشد يکی از سازمان های موفق کشورمان خواهيد بود…
چگونه مي توان در رشته MBA قبول شد
به طور معمول کسی که بتواند درصدهايي حدود 70 درصد زبان، 70 درصد استعداد و آمادگي تحصيلي ويژه رشته مديريت، 40 درصد اصول مديريت و 20 درصد رياضيات داشته باشد مرحله اول را به سادگي پشت سر مي گذارد و براي مصاحبه دعوت مي شود. تقريباً هر سال مدل اين مصاحبه تغيير مي كند و روز به روز عجيب تر و غير متعارف تر می شود.
در ميان حدود پنج هزار شرکت کننده در آزمون کساني که رتبه اي تقريبا کمتر از 200 داشته باشند به مصاحبه دعوت مي شوند. در مصاحبه توانايي فهميدن و مکالمه زبان انگليسي، توانمندي هاي مديريتي، سوابق پژوهشي و اجرايي و توانمندي هاي ارتباطي افراد مورد توجه قرار مي گيرد.
براي موفقيت در مصاحبه بايد:
·  بتوانيد در شرايط استرس به خوبي عمل کنيد
· ابتکار عمل در گفتگو را به دست بگيريد
· به سوالات آنگونه که خود مي پسنديد پاسخ دهيد
· بتوانيد متون انگليسي را خوب بفهميد
· بتوانيد مکالمه مورد قبولي به زبان انگليسي داشته باشيد
· رزومه مناسبي به صورت مکتوب آماده کنيد
· هدف روشني براي شرکت در دوره داشته باشيد
· با انرژي باشيد
کساني که داراي حداقل سه سال سابقه مديريتي باشند مي توانند اميدوار باشند نمره خوبي از مصاحبه بگيرند. نزديک به سي درصد از پذيرفته شدگان از ميان اين افراد خواهند بود.