اکوتوریسم، کوتاه شده Ecological Tourism است. Ecology به معنای بوم شناسی بوده و در نتیجه می توان آن را به گردشگری بومی، گردشگری طبیعت، گردشگری طبیعت گرا، طبیعت گردی و گردشگری سبز نیز ترجمه کرد. البته اکوتوریسم به معنی طبیعت گردی نبوده بلکه شاخه ای از طبیعت گردی است چرا که طبیعت گردی به هر نوع گردشگری در طبیعت اطلاق می شود حال آنکه اکوتوریسم، گردشگری مسوولانه و طبیعت دوستانه است.

هدف در اکوتوریسم به معنای واقعی آن، توسعه حرفه های بومی و سنتی برای کسب درآمد ساکنان محلی است و لذا تفرج کننده یا گردشگر است که باید نیاز خود را از آن محل تامین کند و تا حد ممکن با آگاهی قبلی از آن محیط خود را به لحاظ فرهنگی، نوع پوشش و حتی رفتار اجتماعی به جامعه میزبان نزدیک کند تا بتواند به عنوان میهمانی خوب، قلمداد شده و از لذت سفر به طور کامل بهره مند شود. این بوم، می تواند یک روستا با مزارع و محیط طبیعی پیرامونی آن باشد یا یک منطقه از طبیعت که در دل آن روستاها یا محل اتراق عشایر باشد.

نتیجه اینکه هدف گردشگر یا منطقه هدف گردشگری است که نوع گردشگری را تعیین می کند اما هر چه باشد نتیجه آن باید منجر به پایداری آن نوع گردشگری، حفاظت از محیط طبیعی و اجزای آن، حفظ فرهنگ بومیان و تامین عواید حاصله از ورود گردشگران برای جامعه محلی و میزبان باشد. مسلم است که برای تحقق اهداف اکوتوریستی، اطلاع رسانی به گردشگران (خصوصا گردشگران ناآشنا) و آموزش ایشان قبل از سفر در اولویت قرار دارد، چرا که هم باعث کاهش صدمات و خسارات برای گردشگر و هم سبب رضایتمندی جامعه میزبان خواهد شد. بنابراین برای تکمیل این تعریف باید بر تداوم و قابلیت زیست درازمدت و پایدار توریسم، محیط زیست و شرایط اجتماعی، فرهنگی به صورت توام تاکید نمود. این امکان پذیر نخواهد بود مگر اینکه با جدیدترین تحقیقات و مطالعات در زمینه طراحی توریسم پایدار در ارتباط باشد. در اکوتوریسم توازن بین اهداف اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست برقرار می شود.

اصول اکوتوریسم چیست؟

با گذشت نزدیک به ۲۵ سال از شروع به کار انجمن جهانی اکوتوریسم (TIES) با بررسی اصول اکوتوریسم مشاهده می کنیم که سه اصل عمده در ادبیات آن مشهود و پررنگ است:

۱-   فرسایشی و استخراجی نیست. منظور از استخراجی و مصرفی، آنگونه فعالیت هایی است که سبب ایجاد آسیب های رفتاری و فیزیکی بر گونه های غیر انسانی در طبیعت می شود.

۲-   پایبندی به اخلاق زیست محیطی ایجاد می کند.

۳-   در رابطه با طبیعت، ارزش های سازگار با محیط زیست و اخلاق محور را در اولویت قرار می دهد.

به طور خلاصه اکوتوریسم چیزی نیست جز حفظ و نگهدارری از محیط زیست، جوامع بومی و سفر مسئولانه با هدف ایجاد پایداری در زیست بوم. کسانی که می خواهند در زمینه بوم گردی مشارکت و فعالیت داشته باشند می بایست اصول زیر را به عنوان اصول اصلی و پایه ی این نوع خاص از گردشگری بپذیرند:

۱-   به حداقل رساندن آسیب های فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی در طول مسافرت

۲-   ایجاد آگاهی فرهنگی و زیست محیطی و ترویج فرهنگ احترام به طبیعت و مردم بومی

۳-   فراهم کردن تجربه ی مثبت و لذت بخش از سفر هم برای مسافران و هم برای افراد محلی

۴-   ایجاد منافع مستقیم مالی برای حفظ و حراست از زیست بوم

۵-   ارائه و تلاش در ایجاد تجربه ی به یاد ماندنی برای مسافران به گونه ای که آن ها را نسبت به منطقه میزبان دلسوز و حساس کرده و به اوضاع اجتماعی، آب و هوایی، زیست محیطی و سیاسی آن منطقه اهمیت بدهند

۶-   طراحی و ساخت امکانات سازگار با طبیعت و فرهنگ منطقه با کمترین آسیب ممکن به اکوسیستم بومی

۷-   آموزش قوانین و باورهای معنوی مردم محلی به گردشگران و ایجاد همکاری و مشارکت بین گردشگران و محلی ها با هدف توانمندسازی فردی و گروهی