آشنایی با تکنسین داروخانه

 
آنتی دوت ها:
آنتی دوت : هر ماده ای که قابلیت خنثی سازی اثرات سموم را داشته باشد مانند سدیم نیتریت،دسفرول،NAC،ویتامین k،اتانول و اکسیژن.
ویال ها:
ویال ها: ویال ها برحسب برچسب موجود نگهداری میشوند بسته به عوامل اثرگذار دما،نور و رطوبت مانند:
در ۳۷ درجه نگه داری شود و تا ۴ ساعت قابل مصرف است.
Albumin
دارو در دمای اتاق و دور از نور و جریان هوا نگه داری شود.
atropine
در دمای اتاق پایدار است و محلول تهیه شده تا ۲۴ ساعت در دمای اتاق و تا ۱۰ روز در یخچال پایدار است.
Cefazolin
در دمای اتاق پایدار است و محلول تا ۳ روز در دمای اتاق و تا ۱۰ روز در یخچال پایدار است.
Ceftriaxone
ویال ها در دمای اتاق پایدار است .
diazepam
دارو در دمای ۱۵-۳۰ درجه نگه داری شود.
gentamicin
دارو در حرارت اتاق نگه داری شود و فقط محلول هایی که برچسب آریتمی دارند مصرف شوند.
Lidocaine
اقلام رایج در داروخانه ها به جزانواع دارو،شامل محصولات بهداشتی و آرایشی،مسواک،ضد افتاب،دهان شویه و …میباشد که هر کدام شرایط نگهداری خاص خود و رعایت نکات بهداشتی را دارد.
شرایط نگهداری داروها:
-داروها در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه ودور از رطوبت و نور نگهداری میشود.
-به دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
-انسولین ها،واکسن ها،قطره ها را در یخچال نگهداری کنید.
مکمل ها:
مکمل یا supplement به هر چیزی که ما به رژیم غذایی مان اضافه می کنیم تا آن را تکمیل کنیم و ارزش غذایی آن را افزایش دهیم گفته میشود.یک مکمل می تواند در حد help,support، protection باشد.
Recommended Daily Allowance :RDAمقدار توصیه ‘Recommended Dietary Allowanceشده روزانه مواد است.
بعضی از ترکیبات مثل امگا ۳ و گلوکز آمین فاقد RDA هستند برای این موارد از AI استفاده می شود.
RDA در افراد باردار و ورزشکار با افراد عادی متفاوت است.
ویتامین ها:
مواد آلی ضروری که برای سوخت و ساز و متابولیسم بدن لازم هستند و در بدن ساخته نمی شوند.
به دو دسته محلول در آب و محلول در چربی تقسیم میشوند.
محلول در آب:B1/B2/B3/B5/B6/B7/B9/B12
B9 فولیک اسید: منابع:سبوس،غلات،سبزیجات
اشکال موجود:۴۰۰،۱ میلی گرم و ۵ میلی گرم
در دوز بالا سمیت قابل ملاحظه ای ندارد.
B 1تیامین:کمبود آن نادر است.دوزهای بالای آن در دردهای نوروپاتیک موثر است
B2:ریبوفلاوین:تنها در آمپول ها و قرص های ب کمپلکس وجود دارد.
B5و B7:متابولیسم چربی را در پوست تنظیم می کند.
ویتامین c:اثرات آنتی اکسیدان دارد و ادعاهایی برای اثرات ضد سرطانی دارد.
محلول در چربی:
ویتامین آ:توجه به میزان ویتامین آ در مولتی ویتامین ها اهمیت زیادی دارد.
ویتامین ای:عوارض کمبود آن منجر به کاهش توان تولیدمثل می شود.
ویتامین دی: منابع محدودی دارد کمبود آن منجربه افزایش ریسک استئوپورز می شود.
ویتامین کا: در صورت مصرف آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف دچار کمبود می شویم.جلوگیری از خونریزی به صورت supportiveاستفاده دارد.
کلسیم:برای خانم ها قبل از منوپز ۱۰۰۰ میلی گرم در روز بعد از آن ۱۲۰۰-۱۵۰۰ میلی گرم
آقایان:۸۰۰ میلی گرم در روز
آهن:جذب آهن در افراد عادی ۱۰% ودر خانم باردار یا آنمیک میزان جذب آهن به ۲۰ تا ۳۰% می رسد.جذب آهن با معده خالی بیشتر است.اولین دوز هنگام خواب می باشد تا بیمار عوارض گوارشی را تجربه نکند.ویتامین سی در جذب آهن موثر است.مصرف ۲۵۰ میلی گرم ویتامین سی در جذب آهن فریک موثر خواهد بود.
روی در ساختار پوست،مو و استخوان شرکت می کند.
امگا ۳ اسیدهای چرب در ساختار غشاهای فسفولیپیدی شرکت می کنند.کسیکه کمبود امگا ۳ دارد از نظر عملکرد سلولهای مغزی دچار اشکال می شود.
امگا ۹ یا اسید اولئیک درصد عمده ی روغن های مایع را تشکیل می دهد.
وظایف مشروح برای پرسنل داروخانه و رعایت نکات اخلاقی تعریف شده شامل توضیح و بیان کلیه موارد مصرف دارو به بیماران و احترام کامل به انها،استفاده نکردن از تلفن همراه و یا خوردن و آشامیدن در محیط داروخانه،حضور فعال و مستمر در ساعات تعیین شده و اجرای صحیح نسخه پیچی،کنترل و نظارت بر تاریخ انقضا،رعایت نظم و انضباط میتوان نام برد. رعایت این نکات به بیماران اطمینان و آرامش خاطر میدهد.

جهت ثبت نام در دوره آموزشی آشنایی با تکنسین داروخانه بر روی تصویر فوق کلیک نمایید.

دوره غیر حضوری است و محتوای الکترونیکی در قالب CD یا DVD به آدرستان ارسال می گردد.

پس از پایان گواهی و مدرک معتبر دوره آموزشی آشنایی با تکنسین داروخانه با قابلیت ترجمه رسمی دریافت می نمایید.

مشاوره رایگان: ۰۲۱۲۸۴۲۸۴ و ۰۹۱۳۰۰۰۱۶۸۸ و ۰۹۳۳۰۰۲۲۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۳۳۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۸۸۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۹۹۲۸۴

 
اخلاق در داروخانه:
-داروساز باید اطلاعات دارویی را واضح بیان کند تا بیمار توجیه شود
-بیمار حق دارد در مورد داروهای تجویز شده راهنمایی و مشاوره بخواهد.
-داروساز باید در مورد تداخل داروهای تجویز شده با غذا و داروهای دیگر بیمار را راهنمایی کند و درباره صحت دوز تجویزی بررسی کند.
راههای مصرف دارویی شامل گوارشی،تزریقی، استنشاقی و … میباشد که هرکدام معایب و فوایدی دارد.
گوارشی: مزایا:
سالمترین راه مصرف،ساده ترین،مناسب ترین برای مصرف طولانی و ارزان ترین
معایب:
شروع اثر کند،جذب ناکامل،عوارض گوارشی،فراموش کردن نوبت مصرف دارو،تداخل با محتویات دستگاه گوارش.
مزایای استفاده از آب:تسهیل عبور دارو تا معده،حل شدن سریع دارو،کاهش عوارض دارو بر دهان،مری و معده و جلوگیری از رسوب دارو در کلیه.
محلول ها: راحت تر از فرم های جامد بلعیده می شوند،جذب آنها سریعتر است.
معایب:حجیم هستند،سریعتر تجزیه می شوند.احتمال تداخل بیشتر است.
سوسپانسیون ها:
ذرات جامد شناور در مایع هستند برخی از داروها به این شکل هستند و یا با اضافه کردن آب به آنها به شکل سوسپانسیون درمی آیند.قبل از مصرف باید خوب تکان داد تا تمام ذرات با هم مخلوط شوند.
شیاف
کاربرد در موارد:
-مسدود بودن راه دهان،نا آگاه بودن بیمار،کاهش عوارض،درمان بیماری های موضعی مثل هموروئید،سرعت اثر سریعتر نسبت به فرم خوراکی،در موارد امتناع بیمار از خوردن دارو
راه های تزریقی:
مزایا
-اثر سریع
-ورود تمام دارو به بدن
-ورود حجم بالایی از دارو
-اثرات بلندمدت
-داروهایی که جذب گوارشی بالایی ندارند.
معایب:
-لزوم استریل وسایل تزریق
-نیاز وجود افراد ماهر برای تزریق
-ایجاد درد در محل تزریق
-امکان انتقال بیماری های خطرناک
-آسیب به بافت های موجود در محل تزریق
-قیمت گران
-اشتباه در مصرف می تواند کشنده باشد.
به پیام ها و هشدارهای دارویی دقت شود.
دو دسته ی مهم از میکروب ها،باکتری ها و ویروس ها می باشند.
مقاومت میکروبی:
مقاومت به داروها تأثیر بسیاری از داروهایی را که امروزه برای درمان بیماری ها استفاده میشود را تهدید میکند.از بعضی از عفونت های ویروسی می توان با تزریق واکسن پیشگیری کرد .باکتری ها بسیار بزرگتراز ویروس ها هستند. باکتری ها در دهان،بینی، گلو و روده زندگی می کنند . باکتری ها می توانند بیماری ایجاد کنند. مسمومیت های غذایی ، عفونت ها و گلو درد های استرپتو کوکی . میکروب ها از بینی ، دهان،خراش پوستی وارد بدن شده و شروع به تکثیر می کنند. داروهای ضد میکروبی مثل آنتی بیوتیک ها ،ضد قارچ ها ، ضد انگل ها ، داروهای شیمی درمانی و ضد ویروس ها می باشد.آنتی بیوتیک ها فقط برای درمان عفونت های باکتریایی هستند شامل باکتریساید و باکتریوستاتیک است.
بهترین راه برای توقف مقاومت میکروبی حفظ سلامتی خود است.
-رعایت بهداشت دستها قبل از غذا خوردن،بعد از رفتن به دستشویی،بعد از سرفه یا عطسه
-خوردن غذاهای سالم
-ورزش
-استراحت کافی
درمان عفونت های ویروسی با استراحت زیاد،نوشیدن مایعات ، خوردن غذاهای سالم و مقوی مصرف داروهای OTC و واکسیناسیون است. آنتی بیوتیک ها به دیواره ی دفاعی باکتری ها وارد می شود و از رشد و تکثیر آنها جلوگیری می کند.
باکتری ها موجودات بسیار باهوشی بوده و به سرعت راه مقابله با آنتی بیوتیک ها را یاد میگیرند و دیگر به درمان با آنتی بیوتیک ها پاسخی نمی دهند.
*چرا مقاومت به دارو یک نگرانی جهانی است؟
_ هر ساله مقاومت به دارو سبب ایجاد حدود ۴۴۰۰۰۰ مورد جدید سل مقاوم به چند دارو میگردد که حداقل باعث ۱۵۰۰۰۰ مرگ میشود.
_درصد بالایی از عفونت های بیمارستانی به وسیله باکتری های مقاوم ایجاد می شود.
مصرف بیش از حد و یا نادرست انتی بیوتیک ها باعث تسریع این روند می شود. عوامل ایجاد مقاومت دارویی شامل:مصرف نامناسب و غیر منطقی دارو ، ضعف اقدامات پیشگیری و کنترل عفونت ، سیستم ناکافی تأمین کیفیت و فراهم آوری داروها فقدان یا ضعف سیستم های پایش و مراقبت و… می باشد.
اصول نسخه پیچی
نسخه حاوی تشخیص پزشک و داروها و دستورات لازم برای بهبود بیمار است.
چهارچوب نسخه
۱٫مشخصات پزشک
۲٫تاریخ نسخه
۳٫نام و سن و آدرس بیمار
۴٫شروع نسخه
۵٫نام دارو
۶٫شکل دارو
۷٫دوز دارو
۸٫دستور دارو
انواع : دفترچه های درمانی،سربرگ ها،دستور
قسمت های اصلی هر نسخه:
مشخصات پزشک:
-مهر(اهمیت قانونی)،تلفن تماس
-تاریخ نسخه: *اهمیت قانونی *مخدوش بودن تاریخ
نسخه:
-مشخصات بیمار
– داروی تجویز شده
-نام دارو
– شکل دارویی
-دستور مصرف
-قدرت یا potency
-نحوه مصرف
-بیمه
دستور مصرف دارو:
خوانا بودن:از جهت سردرگمی بیمار و داروسازو احتمال خطر
درست بودن:کلاریترومایسین،سیتریزین،آزیترومایسین
طبق دستور:سردرگمی بیمار و داروساز
مقدار دارو: متناسب با دوره درمان،خوانا بودن،مدت تکرار
نسخه پیچی عبارت است از مراحلی که به تهیه ،آماده سازی و تحویل دارو به یک شخص حقیقی می انجامد.
در نسخه پیچی مطلوب داروی مشخص با دوز معین در بسته بندی مناسب به بیمار معلوم تحویل می شود.
اجزای نسخه:
سرنسخه:
مشخصات پزشک شامل نام درجه علمی آدرس تلفن
مشخصات بیمار نام سن وزن
تاریخ:
۱٫برای داروهای مخدر الزام قانونی دارد
۲٫برای نسخی که قابلیت تجدید تا زمان خاص دارند الزام عقلی است.
۳٫مدت اعتبار در برخی کشورها سه تا شش ماه بعد
۴٫در کشور ما محدودیت بیمه ای!!
متن نسخه: -نام دارو – شکل دارو –واحد دارو –تعداد دارو –نحوه مصرف: طبق دستور/جانشین نشود/در صورت لزوم کمترین فاصله مصرف حداکثر مقدار مصرف – فواصل تجویز
پایان نسخه: امضا و مهر که به معنای پذیرش قانونی مسئولیت درمان دارویی بیمار می باشد.
در هر نسخه باید عوامل دارویی مشخصی،دوزاژ معلوم،بیمار معین و زمان مشخص به روشنی بیان شده باشد.
اختصارات:
Ad right ear
As left ear
ac before meals
Aq water
Au both ear
Bid twice a day
Tid three times a day
Qid 4 times a day
DW distilled water
Hs at bed time
D5W distilled water
K potassium
Na sodium
Pc after meals
Po by mouth
qd every day
qh every hour
Q4hr every 4 hours
Qod every other day
qs a sufficient quantity
U unit
Syr syrup
Cap capsul
Tab tablet
R rectal
Sol solution
Supp suppository
Inj injection
Amp ampule
Inf infusion
N/S normal salin
R/L ringer
IM intramascular
IV intravenous
Od right eye
Os left eye
Prn as needed
mg miligram
تداخلات دارویی
روند تحویل داروی تجویزی :
۱٫دریافت نسخه
۲٫خواندن نسخه و تفسیر آن
۳٫آماده نمودن داروهای نسخه
۴٫ثبت کامپیوتری
۵٫الصاق برچسب داروها
۶٫تحویل دارو
۷
.ارائه توصیه و دستورالعمل های خاص در رابطه با دارو
آماده سازی داروهای تجویز شده مهم ترین بخش در روند نسخه پیچی میباشد.
اسامی مشابه دارویی
Acculate & Accutan
Ritodrine & Ritalin
برداشتن دارو براساس شکل،رنگ و محل قرارگرفتن دارو در قفسه می تواند به شدت جان بیمار را تهدید کند!!
شمارش داروها
براساس دستورالعمل های WHO برای شمارش قرص و کپسولهایی که به صورت فله هستند یکی از روش های زیر باید به کار برده شود.
۱٫استفاده از قرص شمار سه گوشه و یا سینی مخصوص شمارش قرص
۲٫استفاده از یک تکه کاغذ تمیز و یا کارد تمیز
۳٫درب همان ظرف قرص
محیط فیزیکی داروخانه
-داروها باید براساس خواص فارماکولوژیکی با فهرست الفبایی و یا محل اثر در قفسه چیده شود.
-قرارگیری داروها در قسمت فعال داروخانه تابع سیستم FTFO نور و رطوبت در محل داروخانه درسطح مطلوب باشد.
-از چیدن بسته های دارو بر روی زمین اجتناب گردد.
محیط نسخه پیچی
-پراتیک: تمیز بوده،بهداشت فردی را رعایت نموده و لباس تمیز استفاده کند.
-محیط فیزیکی عاری از هرگونه گرد و غبار بوده و تمیز باشد.
-گردگیری و تمیز کردن محیط نسخه پیچی و قفسه های دارویی
-قوطی ها و ظروف stock را بهتر است در زیر قوطی های مصرفی قرار داده و در ضمن تا زمانیکه داروی موجود در یک قوطی تمام نشده قوطی دیگری را باز نکرده.
-تمام قوطی ها و ظروف استوک باید به دقت و وضوح کامل از نظر نام دارو،شرکت سازنده و تاریخ انقضا برچسب زنی شود.
نسخه پیچ (پراتیک)
نسخه پیچ علاوه بر توانایی خواندن،نوشتن و شمردن باید حاوی مهارت های زیر باشد:
-داشتن اطلاعات کلی درمورد اقلام دارویی(موارد معمول مصرف،دوزاژ معمول تجویز،روش صحیح مصرف،شایع ترین عوارض جانبی دارو،مهمترین تداخلات دارو با سایر داروها و با غذا
– دارا بودن دانش ریاضی و قدرت محاسبه
-توانایی ارزیابی کیفیت داروها
-داشتن اشتهارد به پاکیزگی،دقت و صداقت
-توانایی برقراری ارتباط با بیمار
-پیشگیری از اشتباهات رایج مانند
-جا انداختن اطلاعات
-بد نوشتن نسخه
-بی دقتی در نوشتن-عدم توجه به پذیرش بیمار
-عدم توجیه بیمار
-عدم توجه به سابقه قبلی بیمار
تداخلات دارویی
بیمارانی که بیشتر در معرض تداخلات اند:
۱٫سالمندان دریافت کننده چند دارو
۲٫مبتلایان به بیماری های کبدی،کلیوی،قلبی،دیابت،هپاتیت،پنومونی و آسم حاد
۳٫در پیوند کلیه
۴٫مصرف کنندگان داروهای ضد بارداری
۵٫بیمارانی که همزمان به چند پزشک مراجعه می کنند.
عوامل موثر در بروز تداخلات دارویی:
۱٫ترتیب مصرف داروها
۲٫طول مدت درمان
۳٫مقدار مصرف دارو
۴٫شکل دارویی
۵٫وضعیت پیشین بیمار
۶٫مصرف همزمان چند دارو
تداخل اثر دارو با دارو
تتراسایکلین با کلسیم
تتراسایکلین با آنتی اسیدها
سایمتیدین با وارفارین
سایمتیدین با فنی توئین
آنتی اسیدها با سیپروفلوکساسین
قرص های ضد بارداری با آمپی سیلین
** تداخل اثر دارو با غذا
تتراسایکلین با لبنیات
فروس سولفات با چای و شیر
سیپروفلوکساسین با لبنیات
کتوکونازول با لبنیات
دیگوگسین با لبنیات
نکات مهم درهنگام مصرف دارو
کلسیم همراه غذا
گلی بن گلامید یک ربع قبل غذا
مت فورمین همراه غذا
ایبوپروفن ، سلکوکسیب ، ناپروکسن ،
دیکلوفناک ، مفنامیک اسید ،
پیروکسیکام بعد از غذا
لوستاتین ، آتورواستاتین و
سیمواستاتین در شب
هیدروکینون در شب
زمان مصرف
آنتی اسید ها بعد غذا
متوکلوپرامید نیمساعت قبل غذا
هیوسین نیمساعت بعد غذا
امپرازول قبل غذا
لووتیروکسین صبح ناشتا
سیپروفلوکساسین یک ربع قبل غذا
فلوکستین پس از صبحانه
جم فیبروزیل قبل غذا
سوربیتول قبل از غذا
نحوه مصرف
**داکسی سایکلین و آلندرونات به همراه یک لیوان آب مصرف شود و بیمار بعد از مصرف دارو تا یک ربع دراز نکشد .
**همراه کلسیم یک لیوان آب مصرف شود .
**همراه سولفاسالازین یک لیوان آب مصرف شود .
**ترتینوئین را شبها به صورت یک لایه نازک روی پوست قرار دهید .
**دو قطره (چشمی ،گوشی ، بینی) با فاصله حداقل ۵ دقیقه از هم ریخته شوند .
فهرست داروهای بدون نسخه :
ACA
Acetaminophen
Adult Cold
Al.Hydrochloride
Al.Mg
Al.Mg.s
Antihemorrhoid
Antihistamine Decongestant
Artificial Saliva
Artificial Tears
ASA
Benzocaine
Betacaroten
Bisacodyl
Bismuth Subcitrate
Bromhexine Hydrochloride
Burn Ointment
Calamin
Calcium Pantothenate
Chlorhexidine
Charcoal Activated
Children Cold
Chlorpheniramine Maleate
Clemastine
Collodion
Cotraceptive LD
Cotraceptive LD/Fe
Copper znd Zinc Sulfate
Crotamiton
Dexpanthenol
Dextrometorphan
Dextrometorphan P
Diclofenac Sodium
Digestive
Dimenhydrinate
Dimethicon
Diphenhydramine
Expectorant
Floride
Floride Sodium
Folic Acid
Glycerin
Guaifenesin
Hematinin
Ibuprofen
Iron
Iron/ Folic Acid
Lidocaine Hydrochloride
Loperamide Hydrochloride
Mg.Hydroxide
Mebendazole
Menthol Salicylate
Minoxidil
Nicotine
Ophtalmic Bath Solution
ORS
Pancreatin
Pediatric grippe
Permethrin
Phenol Glycerin
Phenylephrine hydrochloride
Piroxicam
Povidone Iodine
Pseudoephedrine Hydrochloride
Salicylic Acid Compound
Silver Sulfadiazine
Simple Eye Ointment
Sodium Chloride
Sucralfate
Tetracycline Hydrochloride
Tilactase
Vitamine A
Vitamine A+D
Vitamine B1
Vitamine B6
Vitamine C
Zinc Oxide
پر فشاری خون یا فشار خون بالا،عارضه ای است که در آن فشارخون به طورمزمن بالا تر از حد طبیعی است. تنها حدود هفتاد درصد از این افراد از بیماری خود آگاه هستند.
عوامل خطر فشار خون:
نژاد،جنس مذکر، مصرف سیگار،افزایش سن، زمینه ی ارثی چربی خون بالا، چاقی،بیماری های مزمن کلیوی و دیابت.
طبقه بندی پرفشاری خون در بالغین :
‍۱- طبیعی کمتر از ۱۲۰
۲- مرحله ی قبل از پرفشاری خون
۳- زیادی فشار خون مرحله ی اول بین ۱۴۰-۱۵۹
۴- مرحله ی دوم: بیشتر از ۱۶۰
نشانه های احتمالی افزایش فشار خون ثانویه :
*شروع فشار خون بالاقبل از ۲۰ یل بعد از ۵۰
*جملات
*نبض تند
*عدم تحمل به گرما
*صدمه به چشم ها،کلیه ها یا قلب
*سطح پایین پتاسیم خون
*سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
درمان شامل:
کاهش وزن/عدم مصرف الکل/ورزش های هوازی/کاهش مصرف سدیم/مصرف کافی پتاسیم و کاهش مصرف چربی هاست.
درمان دارویی شامل
۱٫داروهای ادرار اور
۲٫فلج کننده های سمپاتیک
۳٫شل کننده های رگ ها
۴٫مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین است.
عوارض داروهای ضد فشار خون خواب الودگی،افسردگی،افت شدید فشار خون،عوارض گوارشی می باشد.
مسمومیت های دارویی:
مصرف دارو در:
_کودکان
_بیماران روانی
_افراد مسن
مسمومیت های رایج:
_مسکن ها
_استامینوفن
_روانگردان ها
علایم:تنفس سطحی،نبض ضعیف یا نامنظم و…
مسمومیت با مواد غذایی و گیاهان سمی
بوتولیسم،علایم:تاری دید،دوبینی،افتادگی پلک،عدم توانایی حرکت،افتادگی پلک
*اسهال یکی از علایم شایع مسمومیت ها می باشد.
مسمومیت با قارچهای سمی
علایم و نشانه های مسمومیت با حشره کش ها
تهوع، استفراغ،دردهای شکمی،اسهال،اشک ریزش و ابریزش،تعریق،تنگی نفس،افت فشار خون، تنگی مردمک چشم،اختلالات قلبی و عصبی.
اصل GMP
مجموعه قواعدی که این دو اصل را بنیان نهاده اند.
جلوگیری از آلوده شدن محصول توسط اپراتور و بالعکس Good Manufacturing Practice نامیده می شوند.
فضاهای یک کارخانه داروسازی را به سه قسمت تقسیم می کنیم:
-محوطه ی بیرونی black zone
– بخش های غیر استریل gray zone
– بخش های استریل white zone
خصوصیات فضای داخل یک کارخانه
*فضای درون کارخانه زایده ای نداشته باشد تا امکان نشستن گرد و غبار بوجود نیاید.
*مواد ساختمانی آن قابل شستن باشد.
*پنجره ها نباید به سمت بیرون باز شوند(فقط نور دهنده اند.)
*استفاده از کولر ممنوع است زیرا هوای بیرون را به داخل می آورد.
*دربها هم سطح دیواراند تا با آب به راحتی شسته شوند.
* کف اتاق می تواند از جنس گرانیت باشد اما سنگ با درز سیمانی نباشد.
* کف اتاق فاقد فاضلاب باشد.
*دمای اتاق ◦۲۵ و رطوبت ۲۰_۲۵ درصد باشد.
وجود تهویه/وجود پیش فیلتر/فشار مثبت هوا/استفاده از مواد ضدعفونی کننده/نصب لامپ UV بسیار مهم اند.
افراد می بایست از کفش و لباس مخصوص استفاده کنند.لباس مناسب باید یک تکه باشد،پرز ندهد.
تهیه آب فرمولاسیون
مواد موثره و مواد جانبی که در فرمولاسیون مصرف می شوند باید کیفیت خاصی داشته باشند که در اصطلاح به آن Pharma Grade گویند.
در تهیه ی داروها از آب دیونیزه استفاده می شود. برای تهیه ی این نوع آب از آب خالص استفاده می شود. خصوصیات حامل فراورده ی تزریقی:
۱٫مقاوم به اکسیداسیون
۲٫پایداری خوب
۳٫عدم ناسازگاری با اجزای فرمولاسیون
وجود امکان خالص سازی
۵٫آلرژن نباشد
۶٫بتواند در یک محدوده ی دمایی زیاد شکل مایع و شفاف و زلال خود را حفظ کند
۷٫ویسکوزیته مناسب جهت عبور از سرنگ
۸٫با روش های استریل کردن فراورده سازگار باشد.
دارو های تقلبی :
دارو های وارداتی مجاز و مورد تأیید وزارت بهداشت و درمان باید دارای برچسب فارسی نویس حاوی مشخصات ذیل باشد:
۱٫نام محصول
نام تجارتی محصول
شماره ی مجوز ورود از وزارت بهداشت
موارد مصرف
۵٫نام کشور و شرکت سازنده
نام شرکت وارد کننده
۷٫تاریخ تولید و تاریخ انقضا و شماره ی سری ساخت
دارو های OTC (over the counter)
هیچ داروی تزریقی ای OTC نیست.
حداکثر مدت مصرف یک داروی OTC 2 هفته می باشد.
مشخصات یک داروی OTC :
-امنیت مصرف
– شاخص درمانی وسیع
– عوارض جانبی کم
– تداخلات حداقل
– مخفی نکردن علائم بیماری
*گرفتن اطلاعات از بیمار
دادن اطلاعات + دارو به بیمار
داروهای گیاهی:
فلفل قرمز
کاهش درد ناشی از دیابتیک نوروپاتی، آرتریت روماتوئید، اوستئوآرتریت
مکانیسم اثر
کاپسایسین از طریق تهی کردن ماده P از فیبرهای عصبی C و کاهش انتقال ایمپالس های درد به CNS سبب بروز اثرات ضد درد خود می شود.
هشدارها
از تماس دارو با چشم و نیز پوست زخم و آسیب دیده باید اجتناب کرد.
عوارض جانبی
احساس سوزش و گرما در محل تجویز دارو روی پوست، سرفه، عطسه
اوکالیپتوس
نام علمی گیاه
: Eucalyptus spp
به معنی گونه های مختلف اکالیپتوس از جمله:
Eucalyptus obliqua :
این گیاه برای درمان التهاب سینه، ریه ها، بینی و گلو بکار می رود و می تواند برخی از گونه های باکتری و همچنین برخی از انواع قارچها را از بین ببرد. وقتی ازاین گیاه دارویی برای مصرف موضعی استفاده می کنید، می تواند درد رماتیسمی را تسکین بخشد. قبل از مصرف این دارو با پزشک معالج خود مشورت و از دستورات ایشان پیروی کنید.
هشدارها : 
در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنید. روغن این گیاه اگر استعمال موضعی داشته باشد، سمی نیست. اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد. انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا برگ اکالیپتوس را از نظر بی خطری در ردیف و درجه دو ارزیابی کرده است. درجه ۲ به معنای این است که در کاربرد این گیاه محدودیتهایی متصور است.
یونجه زرد (اکلیل الملک)
نام علمی گیاه:Melilotus Officinalis
این دارو برای ترمیم زخمهای مزمن متابولیک بخصوص زخم پای دیابتیک کاربرد دارد.
مکانیسم اثر
داروی آنژی پارس دارای عصاره گیاه ملیلوتوس افیسینالیس می‌باشد که سبب بهبود جریان خون، رگزایی و کاهش التهاب زخم پا ناشی از دیابت میشود.
نکات قابل توصیه :
دارو را دور از نور مستقیم، رطوبت و دسترسی اطفال نگهدارید.
موارد منع مصرف :
عفونت کنترل نشده، با ترشح قابل مشاهده و یا با قرمزی زخم با پهنای ۳ سانتیمتر.
درگیری استخوان در ناحیه زخم و یا وجود استئومیلیت (عفونت استخوانی).
بارداری و شیردهی.
هرگونه سابقه آلرژی به دارو.
نارسایی کلیه در سطحی که مقدار کراتینین خون به بیش از ۵/۲ برسد (در صورتی که کراتینین بین ۵/۲-۵/۱ باشد به جای روزانه دو کپسول، روزی ۱ کپسول استفاده شود.
بچه های زیر ۱۵ سال
هشدارها
بیماریهایی مانند سرطان و التهاب عروق که با بهبود زخم تداخل دارد.
اعتیاد به الکل
نقص مزمن کارکرد کلیه، همودیالیز یا دیالیز صفاقی،
عمل باز قلب در طی ۶ ماه گذشته،
سیروز یا بیماری کبدی پیشرفته.
بیماران دارای اختلال در گردش خونی موضعی (حاد و مزمن)، بافتهای با خونرسانی پایین.
عوارض جانبی
اگرچه عوارض این دارو همیشه و در همه افراد دیده نمیشود، اما ممکن است شامل واکنشهای حساسیتی به گیاهان موجود در دارو، خارش، کهیر، اختلالات دستگاه گوارش مانند تهوع، استفراغ و گاستریت (در بیمارانی که به ژلاتین پوکه کپسول حساسیت دارند) بشود.
همچنین در موارد استفاده از پماد ممکن است سبز شدن موضعی پوست در نواحی که دارو استعمال میشود دیده شود.
تداخل دارویی
کورتیکوستروئیدها، سرکوبگرهای ایمنی، رادیوتراپی، شیمی درمانی
مقدار مصرف:
دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود، اما دوز معمول آن بدین ترتیب است:
پماد: یکبار در روز استفاده شود، بدین تریتب که پس از شستشو با نرمال سالین یا آب تمیز و خشک کردن موضع، یک لایه ضخیم حاشیه زخم و یک لایه نازک برای پوشاندن زخم استفاده شود، حداقل بمدت ۵/۰ تا ۱ ساعت زخم را نپوشانید. شروع اثر دارو تقریبا از هفته دوم مشاهده میشود. متوسط دوره مصرف ۴۵ روز است، اگرچه زمان قطع دارو بسته به اندازه زخم و صلاحدید پزشک معالج دارد.
کپسول: دو بار در روز، هر بار یک کپسول با یک لیوان پر از آب، ۱ ساعت بعد از غذا میل شود. شروع اثر دارو تقریبا از هفته دوم مشاهده میشود. متوسط دوره مصرف ۴۵ روز است، اگرچه زمان قطع دارو بسته به اندازه زخم و صلاحدید پزشک معالج دارد.
زردچوبه
موارد مصرف
نام علمی گیاه: Curcuma longa
این گیاه از خانواده زنجبیل است. نام لاتین این گیاه turmeric است.
زردچوبه به دلیل خصوصیات آنتی آکسیدانی قوی خود یکی از مؤثرترین مواد در جلوگیری از سرطانی شدن سلول‌های بدن است. این گیاه همچنین موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون در بیماران دیابتی می‌گردد. کارآزمائی های بالینی زیادی در ارتباط با فواید مصرف روزمره زردچوبه گزارش شده است گفته شده است که زردچوبه میتواند شدت علائم بیماری آلزایمر را کاهش دهد. همچنین ماده موثر
زردچوبه یعنی Curcumin اثرات ضد التهابی و ضد درد شبیه داروهای مسکن معمولی را دارا میباشد. در درمان پسوریازیس، دردهای دندان و لثه، مار گزیدگی و عقرب گزیدگی ازاین گیاه استفاده میشود.
زردچوبه کلسترول خون را کاهش می دهد.
مردم سری لانکا روزانه مقادیر زیادی زردچوبه مصرف می کنند و سرطان ریه، کولون، پروستات و پستان در این کشور نسبت به کشورهای غربی کمتر است.
مکانیسم اثر
اثر ضدالتهابی کورکومین با اثر ضدالتهابی داروهای استروئیدی و غیر استروئیدی با فنیل بوتازون قابل مقایسه است. این دارو با مهار سنتزپروستاگلاندین های التهابی، اثر ضدالتهاب خود را آشکار میسازد.
همیشه بهار کوهی
نام علمی گیاه: Arnica Montana پماد تروماهرب – داروسازی گل دارو: موثر در درمان کوفتگی ها و صدمات عضلانی ورزشکاران، ضرب دیدگی، خون مردگی، دردهای عضلانی و کمردرد.(حاوی عصاره های گیاهان همیشه بهار کوهی، هاماملیس، شاه بلوط هندی، بابونه، مریم گلی و پودر کامفروتیمول.)
همیشه بهار
نام علمی گیاه:Calendula officinalis
:نام انگلیسی: marigold
گلبرگ های خشک همیشه بهار در داروسازی استفاده می شود.
کالاندولا در همیوپاتی با مقادیر بسیار ناچیز مصرف می شود ولی عمدتا بصورت موضعی در کبودی، بریدگی و سوختگی های سطحی بصورت تنتور،پماد و محلول شستشو کاربرد دارد. همچنین در عفونت های خفیف موثر است.
کرم همیشه بهار در هموروئید مصرف می شود.
فراورده های کالاندولا در درماتیت (نوعی التهاب پوست) و همچنین در اوتیتیس مدیا (عفونت گوش میانی) بصورت قطره گوشی کاربرد دارد.
موارد منع مصرف
مصرف خوراکی فراورده های همیشه بهار با داروهای آرامبخش، در بیماران با فشار خون بالا و بیماران دیابتی منع مصرف دارد.
اکلیل کوهی
موارد مصرف
نام علمی گیاه: Rosmarinus officinalis
روغن رزماری باعث تقویت حافظه می شود. و باعث افزایش ملایم فشار خون می گردد.
اثرات ضد باکتری، ضد قارچ و ضد ویروس دارد. مخصوصا بر روی باکتری های زیر اثر فراوانی دارد:
Staphylcoccus aureus, S. albus, Vibrio cholerae, Escherichia coli, and Corynebacteria.
مطالعات جدید نشان دهنده اثرات ضد سرطان این گیاه است. امروزه در درمان مننژیت کریپتوکوکال و پنومونی ناشی از ایدز کاربرد دارد.
روغن طبیعی آن مجرای تنفسی را باز می‌کند.
با مالیدن پودر رزماری روی بدن بوی ایجاد شده از باکتری و قارچ از بین می‌رود.
قبل از تمیزکردن زخم، برگ‌های تازه را روی قسمت مورد نظر قرار دهید تا مانع از عفونی شدن آن شود.
دم کرده آن به طور طبیعی خستگی مفرط را برطرف می‌کند.
تاثیر ضد‌اسپاسمی دارد و ناراحتی‌های گوارشی را برطرف می‌کند.
اثرات آنتی اکسیدان دارد.
اثر تحریک رشد مو دارد.
محرک ترشح صفرا و باعث بهبود عملکرد کبد و معده است.
موارد منع مصرف
در صورت حاملگی، فشار خون بالا، صرع منع مصرف دارد مگر مقادیر بسیار ناچیز. و در صورت مسمومیت با این گیاه مقادیر فراوانی آب میل کنید.
پنجه شیطان
موارد مصرف نام علمی گیاه:Harpagophytum procumbens این گیاه به نام devil’s claw شناخته می شود. اثرات ضد درد، آرامبخش و ادرار آور این گیاه در فارماکوپه انگلستان ثبت شده است. اغلب مطالعات نشان دهنده این موضوع است که اثر ضد درد این گیاه بیشتر بر دردهای مزمن موثر است تا دردهای حاد.
این گیاه درمان مؤثری برای ناراحتیهای ماهیچه ای عضلات میباشد، به عنوان مسکن، آرامبخش و ادرارآور نیز کاربرد دارد. تحقیقات به عمل آمده روی حیوانات نشان داده است که گیاه پنجه شیطان التهاب ناشی از آرتریت را کاهش می دهد.
مکانیسم اثر
مواد‌موثره‌ گیاه‌ پنجه‌شیطان عبارتند از هارپاگوزید، هارپاگید، فلاونوئیدها (لوتئولین، کامفرول) اسیدهای فنولیک، اسید سینامیک، اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، کینونون ها و فیتواسترول. اثرات ضد التهابی گیاه پنجه شیطان به گلیکوزیدهای ایریدوئید نسبت داده می شود. موارد منع مصرف : مصرف این فرآورده در طول حاملگی و شیردهی توصیه نمی‌شود.
در بیماران دیابتی، اختلالات قلبی و عروقی و فشار خون بالا منع مصرف دارد.
هشدارها
این گیاه باعث تحریک اسید معده می شود و در بیماران با زخم گوارش باید با احتیاط استفاده شود.
همچنین در بیماران با سنگ صفرا با احتیاط مصرف شود.
تداخل دارویی
عصاره گیاه پنجه شیطان می تواند با اثر داروهای وارفارین و تیکلوپیدین تداخل داشته باشد.
هاماملیس
موارد مصرف
نام علمی گیاه:Hamamelis virginiana
مهمترین موارد مصرف هاماملیس ناراحتی های مربوط به عروق خونی مانند زخم ها ، بریدگی ها ، پاره شدگی ها ،‌ واریکوزیس ، خونریزی زیاد در قاعدگی ،‌بواسیر و آماس و التهابات موضعی است.
بصورت دهان شویه، برای التهابات حلق و گلو همچنین در اسهال به عنوان قابض کاربرد دارد.
پوست و برگ های هماملیس دارای تا ۱۰ درصد تانن هستند. تانن ها تا حد زیادی با پروتئین ها وارد واکنش شده و دارای خواص قابض هستند.
شاه بلوط هندی
موارد مصرف
نام علمی گیاه:Aesculus hippocastanum
نام لاتین این گیاه:Horse Chestnut است.
عصاره استاندارد شده دانه شاه بلوط هندی برای بیماری های مربوط به عروق، مانند واریس و پیشگیری از آسیب عروق، اثرات ضد التهاب و خنثی نمودن رادیکال های آزاد کاربرد دارد.
مهمترین مصرف این گیاه در نارسائی های مزمن عروقی تائید شده است. در درمان التهاب عضلات صاف متعاقب صدمه و جراحی و جراحات دردناک مصرف می شود.
براساس آزمایشات به عمل آمده ، عصاره شاه بلوط هندی با اثرکاهش نفوذپذیری عروق و بهبود جریان برگشتی خون سیاهرگی وکاهش آنزیم های لیزوزومی ، مانع شکسته شدن موکوپلی ساکاریدهای دیواره مویرگها گردیده و از تشکیل کیسه های سیاهرگی هموروئید و واریس جلوگیری به عمل می آورد و با ممانعت از انتقال پروتئین ، الکترولیت ها و آب به فضای بین بافتی ، مانع تشکیل ادم در بافت ها می گردد .
این عصاره با تقویت مویرگها و رگهای خونی نه تنها از ابتلا به بیماریهایی مانند واریس و هموروئید جلوگیری می نماید بلکه با بازسازی جراحات و التهابات عروق و استحکام دیواره رگهای ضعیف موجب تسریع در درمان می گردد .
موارد منع مصرف
مصرف آن در افراد با بیماری کلیوی مزمن توصیه نمی گردد .
به دلیل عدم اطلاعات کافی ، از این دارو در دوران بارداری ، شیردهی و کودکان زیر ۱۲ سال استفاده نگردد .
نکات قابل توصیه
به‌علت وجود ساپونین باعث التهاب دستگاه گوارش می‌شود. این گیاه با داروهای ضدانعقادی مانند ترکیبات کومارین تداخل دارد و سایر عوارض جانبی گزارش‌شده با این گیاه شوک، گرفتگی عضلانی، تهوع، استفراغ و کهیر می‌باشد.
بادرنجبویه
موارد مصرف نام علمی گیاه: Melissa Officinalis گیاه بادرنجبویه در پزشکی موارد مصرف متعددی دارد. بعضی از این موارد مصرف خوراکی عبارتند از: اضطراب، بی خوابی، سوء هاضمه، تهوع، نفخ، بیش فعالی،دیسمنوره، سردرد، دندان درد، عفونت، آلزایمر، روماتیسم، فشارخون بالا، کولیک .
گرچه دارو رکن اصلی درمان در دنیا است و ۷۵ درصد درمانها از طریق آن صورت می‌گیرد، اما مصرف بی‌رویه آن می‌تواند خطر جدی برای سلامت افراد باشد و عوارض آن در برخی مواقع غیر قابل جبران است.
فاصله دارو با سم فقط یک قدم است و مصرف بی‌رویه آن می‌تواند حتی مرگ مصرف کننده را به دنبال داشته باشد و این امر در حال حاضر مورد بی‌توجهی اغلب مردم قرار گرفته است.
مصرف بی‌رویه دارو علاوه بر ضرر جسمی به افراد، سالیانه میلیاردها تومان بابت آن توسط دولت هزینه می‌شود و این در حالی است که درصد بالایی از این داروها بدون دلیل پزشکی مصرف می‌شود و هیچ سودی برای فرد ندارد.
عارضه ی ناخواسته ی دارویی عبارت است از هرگونه واکنش زیان آور و ناخواسته که در مقادیر مصرف معمول مورد استفاده برای پیشگیری ، تشخیص یا درمان بیماری یا تغییر عملکرده فیزیولوژیکی رخ می دهد.
واحد نظارت بر امور دارو و مواد مخدر
مرکز ثبت و بررسی عوارض ناخواسته داروها ADR
مرکز اطلاع رسانی دارو و سموم DPIC
کمیته تجویز و مصرف منطقی داروها RUD
ADR عارضه ناخواسته دارویی عبارت است از:
هرگونه واکنش زیان آور و ناخواسته که در مقادیر مصرف معمول مورد استفاده برای پیشگیری،تشخیص یا درمان بیماری یا تغییر عملکرد فیزیولوژیکی رخ می دهد.
چه مواردی را می توان گزارش نمود؟
کلیه عوارض ناخواسته مشکوک به مصرف فرآورده های درمانی از جمله دارو ها ، فرآورده های خونی ، واکسن ها ، مواد حاجب،مواد مورد استفاده در دندان پزشکی یا جراحی،فراورده های گیاهی و محلول های لنزقابل گزارش به این مرکز می باشد.
جهت گزارش یک عارضه اطمینان از وجود ارتباط قطعی میان مصرف فراورده و بروز عارضه ضروری نیست بلکه تردید به ایجاد عارضه نیز قابل گزارش می باشد.
چه افرادی می توانند عوارض ناخواسته را گزارش نمایند؟
*کلیه حرف پزشکی
مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم DPIC
اهداف:کمک به ایجاد و حفظ امنیت دارویی در کشور
فرهنگ سازی و افزایش سطح آگاهی مردم در زمینه مصرف صحیح دارو
آموزش نحوه پیشگیری از بروز مسمومیت ها
آموزش تخصصی به گروه پزشکی در زمینه اطلاعات دارویی و کنترل مسمومیت ها
شماره تماس مرکز ۱۴۹۰
ایران به لحاظ مصرف دارو جزو ۲۰ کشور نخست دنیاست!!
*میزان تجویز دارو در هر کشور یکی از شاخص های مهم نظام سلامت می باشد .
کار با نرم افزار انبارداری داروخانه:
هر انبار یک یا چند انبارگردانی دارد که تاریخ شروع به کار آن را نشان می دهد. برای ورود به انبار رسید ها (خرید های بعد از انبار گردانی) باید رکورد شود. کد رسید، فروشنده، نام تحویل دهنده و یادداشت را اضافه کرده و در انتها ذخیره می کنیم. خروج دارو از انبار را حواله ی خروج می زنیم.همیشه در اول دوره موجودی را بررسی می کنیم. کاردکس:کل گردش کالا را نشان میدهد (قابل چاپ). گزارشات : فروش انبار و دارو خانه.
درخواست کالا : چند انباره و چند دارو خانه بودن که با هم تبادل دارند.
کار با نرم افزار داروخانه : 
نام کاربری اختصاصی میباشد هر صفحه به یک بیمار اختصاص دارد که در آن مشخصات بالینی را درج می کنیم.
پذیرش بیمار بر دو نوع است
۱-نسخه را تحویل میگیریم و بر مبنای آن دارو را تحویل می دهیم
۲- نسخه ای وجود ندارد OTC به صورت آزاد داده می شود .
پذیرش بیمار جدید با کلید F5 در پنجره ی باز شده با وارد کردن بخشی از اطلاعات نمایان می شود که بیمار کد مراجعه ی قبل دارد یا ندارد . اگر اطلاعات موجود نبود وارد می کنیم. تاریخ اعتبار دفترچه و نسخه مهم است. کد ملی بیمار اجباری می باشد .
ارجاع دهنده : پزشکی که نسخه را نوشته.
تحویل نسخه سه مرحله دارد .
۱-انتخاب دارو
۲- ارائه به بیمار
۳- ذخیره کردن
هر بیمار یک کد مخصوص و پذیرش دارد.