درباره تکنسین داروخانه بدانیم

تاریخچه

در روزگاران گذشته داروخانه به مفهوم امروزی وجود نداشت . حکیم باشی ها با آگاهی از خواص مختلف گیاه از آن در درمان بیمار استفاده می کردند . این داروها را عطاری ها که نقش داروساز داشتند به بیمار می دادند . از آنجائیکه هیچ قانون و نظام نامه ای برای این صنف نبود بیشتر اوقات عطارها نیز شخصاً اقدام به معالجه بیمار می کردند مرکز عمده و اصلی عطاریها در سبزه میدان ، سرچشمه ، بازار پاقاپوق و چند محل دیگر بود به جز عطاریها ، عمده فروش و خرده فروش ها نیز در تهران فعالیت می کردند که صاحب مغازه نبودند و بساط خود را کنار پیاه روها پهن می کردند . تا آن زمان مردم نسبت به داروهای اروپایی آشنایی نداشتند و حتی می توان گفت اولین داروی خارجی که به ایران آمد گنه گنه بود ، که یک پزشک انگلیسی به نام کورمیک برای عباس میرزا وارد کرد که معالجه تب نوبه بود .
اولین قدم برای تاسیس داروخانه زمانی برداشته شد که ناصرالدین شاه از سفر فرنگ برگشت و تصمیم گرفت تا بیمارستانی به سبک اروپایی در تهران دایر کند . این بیمارستان که تا مدت ها معروف به مریضخانه دولتی بود یک داروخانه نیز داشت که دو نفر به نام های میرزا فرهاد و میرزا عنایت الله آن را اداره می کردند .
نخستین داروخانه ای که به سبک جدید در ایران تاسیس شد داروخانه دکتر داروساز مدرسه طب به نام شورین بود .
در آغاز فقط اروپاییان مقیم تهران و اعضای سفارت خانه ها به این داروخانه مراجعه می کردند داروخانه بعدی را دکتر مولیون از مدرسان مدرسه طب در زمان مظفر الدین شاه در لاله زار و به نام خود تاسیس کرد پس از شکل گیری و شروع به فعالیت داروخانه از سوی خارجیان داروسازان ایرانی نیز موفق به تاسیس داروخانه های متعدد شدند .
داروخانه ی پاستور را میرزا موسی خان طوب در خیابان چراغ برق افتتاح کرد و خمیر دندان و قرص ترک تریاک می ساخت .
از اقدامات مفیدی که همان آغاز تشکیل یافت علاوه بر تاسیس داروخانه شبانه در ضلع شرقی میدان سپه که جزو موسسات بلدی بود تنظیم نظام نامه کشیک شبانه برای داروخانه ها بود که در ۱۳۰۴ ش به تصویب رسید . از آن پس داروخانه ها به صورت شبانه هم فعالیت می کردند .

 داروهای گیاهی

داروهای گیاهی در طب سنتی بسیار رواج داشته و امروزه صنعت داروسازی به سمت بهره گیری از گیاهان دارویی رفته است چرا که داروهای گیاهی خواص شگرفی در درمان امراض داشته و عوارض جانبی داروهای شیمیایی را ندارند .
از جمله شرکتهای داروسازی تجاری که در زمینه گیاهان دارویی فعالیت می کنند . باریج اسانس و گل دارو هستند که در این زمینه جزو پیشگامان صنعت داروسازی کشور می باشند .
از خواص بی نظیر گیاهان دارویی در صنعت داروسازی به شکل قرص های روکش دار ، کپسول ، قطره و  … استفاده می کنند .
گیاهان دارویی طیف وسیعی داشته و ما تنها به چند نمونه از آنها که به صورت دارو فرآوری شده اند اشاره می کنیم :
۱ ) گزنه
از نظر طبی گزنه خواص عجیبی  دارد مدراست و به خصوص برای کسانی که از رماتیسم نقرس ، سنگ کلیه ، رنج می برند مفید است . از دیگر خواص آن ضد اسهال بودن می باشد و همچنین در درمان سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی و نیز خونریزی ها و انواوع خلط ها و درمان پروستات نیز مفید است از گزنه برای درمان امراض دستگاه تنفسی و گوارشی استفاده می شوند ضد قند خون ، شیرافزا و نیز خون ساز است در داروخانه ها با نام تجاری اورتیدین ۱۵ میلی گرم ، قطره و قرص روکش دار پروستاتان و همچنین کپسول پروسکور موجود است .
۲) رازیانه
گیاه رازیانه با نام علمی Foeniculum valgare  دارای خواص درمانی ضد نفخ ، خط آور ملایم ، ضد اسپاسم ، آرامش بخش ، شیرافزا ، کاهش دهنده التهاب غشای مخاط دستگاه تنفسی ، متسع کننده نای و برونشها و دارای اثرات ضد میکروبی ، ضد التهاب پلک و ملتحمه و نیز موثر در دفع سنگ کلیه می باشد .
این گیاه منحصر به فرد در صنعت داروسازی با نام تجاری کپسول نرم فنلین ۳۰ میلی گرم کپسول شیرافزا ، قطره ی سنکل ، قطره ی گاسترولان در داروخانه ها موجود است .

مقاومت میکروبی

امروزه ما در عصری زندگی می کنیم که پزشکی و کشف داروها پیشرفت چشمگیری داشته است و داروهای جدید و خارق العاده ای برای درمان برخی از بیماری ها در دسترس هست که در چند دهه پیش و یا  حتی در چند سال گذشته اثبات شده بود که ابتلا به آن ها کشنده باشد .
در روز جهانی بهداشت در سال WHO 2011 قصد دارد یک بسیج جهانی برای خود محافظتی از این داروها به منظور حفظ و اثربخشی آن ها برای نسل های آینده ترتیب دهد . زیرا مقاومت به داروها و گسترش جهانی آن باعث از بین رفتن اثربخشی بسیاری از داروهایی می شود که در درمان بیماری ها موثرند  .
دو دسته ی مهم از میکروبها عبارتند از : باکتریها و ویروس ها ، باکتریها ، موجودات زنده کاملاً مستقل قادر به تغذیه و تولید مثل ویروس ها ، متشکل از مواد ژنتیکی داخل یک پوشش حفاظتی انگل هایی هستند که برای تولید مثل به سلول میزبان احتیاج دارند .
حقایقی درباره ویروس ها :
بعضی از ویروس ها شما را بیمار می کنند .
علت ایجاد سرماخوردگی ، آنفولانزا و بسیاری از سرفه ها از بعضی عفونت های ویروسی می توان با تزریق واکسن پیشگیری کرد .
حقایقی درباره ی باکتریها : باکتریها بسیار بزرگتر از ویروس ها هستند باکتریها در دهان ، بینی ، گلو و روده شما زندگی می کنند . باکتریهای مفید بدن می توانند به عملکرد بدن ، هضم غذا و مقابله با میکروبهای مضر بدن به شما کمک کنند . باکتریها می توانند شما را بیمار کنند ، و در جایی از بدن شما قرار می گیرند که نباید وجود داشته باشند و دیگر هنگامیکه شرایط محیطی اجازه رشد و تکثیر سریع به آنها بدهد و همچنین باکتریهایی می توانند علت برخی از بیماریها نظیر : عفونت های سینوسی ، گلودردهای استرپتوکوکی ، بعضی از عفونت های گوش ، مسمومیت های غذایی ( سالمونلا ) باشند .
میکروبها چگونه انتشار می یابند : انتقال میکروبها از شخصی به شخص دیگر را سرایت می نامند .
با ارتباط مستقیم با افراد بیمار ، تماس با سطوح آلوده مانند سطح میز ، دستگیره ی در ، کلید کامپیوتر و  … گزش حشرات آلوده سرایت صورت می گیرد .
میکروبها از هر مسیری بازی که بتوانند وارد بدن شما می شوند : ( بینی ، دهان ، خراش پوستی ) و هنگامی که به بدن شما راه یافتند شروع به تکثیر می کنند . بدن شما شروع به مبارزه می کند . سیستم ایمنی بدن شما از شما در مقابل حمله باکتری ها محافظت می کنند . بنابراین داشتن بدن سالم می تواند باکتری ها را نابود کند اما گاهی اوقات میکروبها از شما قوی تر هستند .  هنگامیکه سیستم ایمنی بدن نمی تواند از شما در مقابل حمله باکتری ها محافظت کندپزشک بعد از معاینه برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند .

آنتی بیوتیک

آنتی بیوتیک ها از جمله داروهایی هستند که در پزشکی جدید بیشترین تجویز را دارند . آنتی بیوتیک ها با کشتن یا آسیب رساندن به باکتریها ، بیماری را بهبود می بخشند اولین آنتی بیوتیک پنی سیلین بود که تصادفاً از کشت کپک کشف شد .
امروزه صد نوع مختلف آنتی بیوتیک برای درمان ناراحتی های خفیف و همچنین عفونتهای خطرناک در اختیار پزشکان قرار دارند  . با اینکه از آنتی بیوتیک ها برای بیماریها و عفونت های مختلف استفاده می شود این مسئله اهمیت دارد که فقط برای درمان عفونت های باکتریایی مصرف شود .
آنتی بیوتیک ها در مقابل عفونت های ویروسی ( مثلاً سرماخوردگی ) و عفونتهای قاروحی بی اثر هستند . پزشکتان به بهترین نحو می تواند تشخیص دهد که آنتی بیوتیک برای وضعیت شما مناسب است یا خیر .
در این قسمت به تاریخچه ی کوتاه و مختصر درباره ی آنتی بیوتیک می پردازیم :
( ۱۹۲۸ ) کشف پنی سیلین توسط دکتر فلمینگ از کپک نان بعد از او دیگران از سفالوسپوریوم سفالوسپورنها را کشف کردند  .
( ۱۹۳۵ ) انفجار عالم پزشکی ، کشف سولفانامیدها به طور اتفاقی از یک نوع رنگ آزمایشگاهی.
( ۱۹۹۴ ) ارتش آمریکا پنی سیلین را وارد میدان جنگ می کند و بسیاری از نیروهایش که زمین گیر شده بودند را نجات می دهد .
( ۱۹۴۵ ) باکتریهای مقاوم به پنی سیلین به تدریج شروع به جدا شدن می کنند .
( ۱۹۶۰ ) متی سیلین معرفی می شود .
( ۱۹۹۱ ) ۲۹ % از ویه های saureus از خود مقاومت نشان می دهند ( البته اول به خود پنی سیلین و بعد به متی سیلین )
( ۲۰۰۱ ) ۶۲% از استافیلوکوک های طلایی مقاوم می شوند . در سال ۱۹۵۴ سالانه حدود ۲ میلیون پوندآنتی بیوتیک تولید می شد ولی امروزه به بیش از ۵۰ میلیون پوند رسیده است.
بر طبق همین گزارش مردم سالانه ۲۳۵ میلیون روز آنتی بیوتیک مصرف می کنند که متاسفانه ( ۲۰-۵۰ ) % آن غیر ضروری است .
به یاد داشته باشیم آنتی بیوتیک داروی ضد باکتری است و مصرف آنتی بیوتیک فقط برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده می شود . آنتی بیوتیک نمی تواند عفونت های ویروسی را درمان می کند .
درمان عفونت های ویروسی با استراحت زیاد ، نوشیدن زیاد مایعات خوردن غذاهای سالم و مقوی مصرف داروهای otc و … واکسیناسیون .

---

جهت ثبت نام در دوره آموزشی آشنایی با تکنسین داروخانه بر روی تصویر فوق کلیک نمایید.
دوره غیر حضوری است و محتوای الکترونیکی در قالب CD یا DVD به آدرستان ارسال می گردد.
پس از پایان گواهی و مدرک معتبر دوره آموزشی آشنایی با تکنسین داروخانه با قابلیت ترجمه رسمی دریافت می نمایید.
مشاوره رایگان: ۰۲۱۲۸۴۲۸۴ و ۰۹۱۳۰۰۰۱۶۸۸ و ۰۹۳۳۰۰۲۲۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۳۳۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۸۸۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۹۹۲۸۴ 

---

 
انواع آنتی بیوتیک ها
با این که بیش از صد نوع مختلف از آنتی بیوتیک وجود دارد اما ا کثریت آنها از چند نوع خاص دارو ساخته می شوند در زیر به اصلی ترین انواع آنتی بیوتیک ها می پردازیم .
پنی سیلین مثل آموکسی سیلین سفالوسفورین مثل سفالکسین ماکرولید مثل اریترومایسین ، فلوروکینول ها مثل سیبروفلوکساسین سولفونامیدها مثل کو- تروموکسازول ، تتراسایکلین ها مثل تتراسایکلین ، آمینوگلیکوسیدها مثل جنتامایسین .
اکثر آنتی بیوتیک ها دارای دو اسم می باشند ، یکی نام تجاری که توسط کارخانه تولید کننده ی دارو روی آن گذاشته می شود و دیگری نام علمی آن ساختار شیمیایی یا طبقه شیمیایی آنرا مشخص می کند .
آنتی بیوتیک ها ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشند که متداولترین آنها اسهال ، دل درد خفیف ، می باشد و چنانچه عوارضی نظیر استفراغ ، اسهال آبکی شدید و دل پیچه ، واکنش حساسیتی ، ( تنگی نفس ، کهیر ، ورم تب ) خارش دستگاه تناسلی دیده شود حتما به پزشک مراجعه شود .

داروهای ضد میکروبی

داروهایی که برای درمان عفونت هایی به کار می رود که توسط میکروارگانیسم هایی مثل باکتری ، قارچ ، انگل و ویروس ایجاد شده اند کشف این داروها یکی از مهم ترین پیشرفت ها در زمینه بهداشت است و توانسته است جان میلیونها انسان را در طی ۷۰ سال گذشته نجات دهد .
از جمله داروهای ضد میکروبی می توان به آنتی بیوتیک ، ضد قارچ ، ضد انگل ، داروهای شیمی درمانی و ضد ویروسی اشاره کرد .
ابرمیکروب ها : میکروب های مرگبار مقاوم به داروها پزشکی نوین تلاش می کند با آنها مقابله کند آنتی بیوتیک های جدید ساخته می شوند ولی باکتریها به آن هم مقاوم می شوند .
مقاومت به آنتی بیوتیک دردی است که فعلاً درمان ندارد . درمان عفونت های مقاوم بسیار سخت است .
یک عفونت مقاوم : ممکن است کشنده باشد به دیگران منتقل شود گسترش پیدا کند ، طولانی شدن بیماری ، افزایش خطر مرگ ، استفاده از درمان های گرانتر ، باعث تحصیل هزینه های سنگین به افراد جامعه شود بهترین راه برای توقف مقاومت میکروبی حفظ سلامت خود است : نظیر رعایت بهداشت دستها قبل از خوردن غذا ، بعد از رفتن به دستشویی و بعد از سرفه یا عطسه ، خوردن غذاهای سالم ، ورزش ، استراحت کافی .
هیچ گاه آنتی بیوتیک را برای عفونت های ویروسی استفاده نکنید .

مسمومیت دارویی

اقدامات اولیه در بروز مسمومیت
هر گاه و در هر  کجا رخ داد خونسردی خود را حفظ کرده و با مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم با شماره تلفن ۰۱۴۹۰ تماس حاصل کنید پیشگیری از مسمومیت دارویی : مقادیر بالایی از داروهای به ظاهر کم خطرمی توانند برای یک فرد کشنده باشد . داروهای بیماران افسرده و یا بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند و سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترس آنها قرار دهید . در مصرف داروهای افراد مسن خانواده نظارت داشته باشید چرا که به دلیل تشابه ظاهری شکل دارو ، ابتلا به فراموشی ، عدم اطلاع از نام داروها ، بی سوادی یا کم سوادی ، امکان استفاده آن در دفعات وجود  دارد . بهترین کار برای پیگشیری قرار دادن قرص ها در داخل جعبه های مخصوص تقسیم بندی ( برچسب صبح ، عصر و شب ) می باشد کودکان زیر ۵ سال پرخطرترین گروه سنی از نظر بروز مسمومیت هستند و ممکن است هر چیزی را به دهان ببرند . در هنگام بیماری کودکتان مراقب باشید تا دوز تکراری دارو به وی ندهید . مواد شیمیایی ، شوینده و سفید کننده را در منزل در کمدهای دارای قفل و دور از دید و دسترس کودکان قرار دهید .
توجه : هیچ گاه الکل و ضد یخ را در دسترس کودکان قرار ندهید .
داروهای خود را در مقابل چشم کودکان خود نخورید چرا که کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می کنند و ممکن است دور از چشم والدین دارو بخورند .
عمده ترین موارد مسمومیت در کودکان در اثر خوردن داروها و مواد شیمیایی و محصولات خانگی مانند مواد آرایشی بهداشتی ، استون ، شوینده ها ، لوله بازکن و سفید کننده ها و گیاهان آپارتمانی سمی بوده است . و نیز در مسمومیت های ناشی از مصرف مواد مخدر می توان به ناخالصی های موجود در انواع مواد مخدر و فراورده های تقلبی در برخی از مواد از خودماده مخدر مرگ بارتر می باشد اشاره  کرد .
گاهی اوقات حتی مصرف یک عدد قرص اکستازی منجر به مرگ می شود از عوارض مسمومیت قرص اکستازی سکته های قلبی و مغزی و تشنج نارسایی کبد و کلیه و تخریب سلولهای مغزی و عضلانی را می توان اشاره کرده مصرف مواد توهم زا مانند حشیش واکستازی و LSD می توان سبب بروز حوادث مرگبار مانند سقوط از ارتفاع ، تصادف ، نزاع و خودکشی در فرد مصرف کننده شوند .
ما نمی توانیم از سالمندی پیشگیری کنیم اما حفظ سلامت در سنین سالمندی به عادات و شیوه ی زندگی افراد در طول زندگی بستگی دارد نتایج تحقیقی در سال ۱۳۸۳ نشان می دهد که روند خود مسموم سازی در جامعه رشد بسیار بیشتری از میزان افزایش جمعیت داشته که یکی از دلایل آن در دسترس بودن داروها و مواد شیمیایی در ایران است .  طبق اعلام مدیر کل سلامت روان وزارت بهداشت مهم ترین و شایع ترین عامل و وسیله خودکشی ما داروست و مسمومیت دارویی عامل خودکشی در کشور است .

آنتی دوت Antidotes  

آنتی دوت ماده ای ا ست که قابلیت خنثی سازی اثرات سموم را دارد . آنتی دوت ( پادتن ) تعدادی از سموم و یا داروهایی که بیش از حد مصرف شده باشد به تعدادی از آنتی دوت ها در برخی از مسمومیت ها با روز اثرمصرفی اشاره می کنیم به عنوان مثال آنتی دوت Neostimin نئوستیگمین در مسمومیت با آتروپین و آنتی کلی نرژیک ها با دوز اثر مصرفی نیم تا دو میلی گرم برای بزرگسالان از راه تزریق وریدی و به صورت آهسته استفاده می شود که در صورت نیاز تکرار می شود و به ندرت از ۵ میلی گرم تجاوز می کند و برای کودکان ۲۵% تا ۰۸/۰ کیلوگرم
۰٫۰۲۵ – ۰٫۰۸ / kg / Dose
به صورت تزریق آهسته وریدی است .
و آنتی دوت اتانول برای مسمومیت با اتیلن گلیکول و مت نول با دوز اثر ۱۰-۵/۷ ML/kg
از اتانول ۱۰% در دسکتروز ۵% به صورت وریدی در ظرف مدت ۱ ساعت و سپس دوز نگه دارنده به صورت آنفوزیون ۴/۱ ml/kg/hour استفاده می شود .

تداخلات دارویی

منظور از تداخل دارویی عوارض ناخواسته ای است که از ترکیب و مصرف همزمان دو یا چند دارو ناشی می شود این عوارض وقتی هر یک از داروها به تنهایی مصرف شوند رخ نمی دهند تداخل دارویی می تواند بین داروهای مختلف ، بین داروهای تجویز شده توسط پزشک با داروهای بدون نسخه بین داروها و داروهای گیاهی ، داروهای مکمل و حتی مکمل های ویتامینی ، بین داروها و برخی خوراکی ها و غذاها رخ دهد که از تداخل دارو با غذا می توان تتراسایکلین با لبنیان ، فروس سولفات با چای و شیر ، پپروفلوکسایسین با لبنیات را نام برد و از تداخل دارو با دارو می توان تتراسایکلین با کلسیم و سایمیترین با فتی توئین را نام برد . بیمارانی که بیشتر در معرض تداخل دارویی قرار دارند در گروه سالمندان دریافت کننده چند دارو مبتلایان به امراضی نظیر بیماری های کبدی ، قلبی ، دیابت ، هپاتیت ، پنومونی و آسم و نیز افرادی که پیوند کلیه داشتند و همچنین مصرف  کنندگان داروهای ضدبارداری و بیمارانی که همزمان به چند پزشک مراجعه می کنند می باشند از نکات مهم در هنگام مصرف دارو باید به زمان و نحوه ی مصرف دارو دقت داشت مثلاً کلسیم باید همراه با غذا خورده شود و آنتی اسیدها بعد از غذا  و نیز همراه با کلسیم یک لیوان کامل آب مصرف شود . راه های مصرف دارو به صورت خوراکی ، پوستی و تزریقی ، استنشاقی و رکتال می باشد .

داروهای ژنریک

داروهای ژنریک نامی است که این روزها خیلی به گوش می خورد اما اکثر ما تفاوت داروی ژنریک را با داروهای تجاری نمی دانیم .
ساده ترین توضیح در مورد داروی ژنریک ( Generic Drug ) این است که داروی ژنریک یک نام عمومی دارد و ممکن است توسط هر تولید کننده ای تولید و عرضه شود اما  داروهایی که  نام تجاری دارند ( Brand name Drugs ) مختص یک تولید کننده ی خاص هستند به عنوان مثال وقتی از فلوکسیتین حرف می زنیم ( Fluoxetine ) در مورد یک داروی ضد افسردگی عمومی حرف می زنیم اما وقتی از پروزاک صحبت می کنیم در مورد فلوکسیش تولید کننده توسط یک شرکت خاص ( در این مورد Elililly ) حرف می زنیم اما شاید برای توضیح کوتاهی در مورد شکل گیری دو شیوه ی مختلف نامگذاری داروها ( داروهای ژنریک و داروهای دارای نام تجاری ) جالب باشد . عامل تعیین کننده شکل گیری بحث داروهای ژنریک در مقابل داروهای دارای نام تجاری هزینه و زمان بسیار طولانی است که صرف تحقیق و توسعه برای تولید داروهای تجاری شده است . متوسط هزینه ی تحقیق و توسعه و تولید یک دارو حدود بیش از دو میلیارد دلار برآورد می شود که اگر چه نقدهایی بر شیوه ی محاسبه ی آن  واردات اما به هر حال ارقام و اعداد و برآورده های دیگر از لحاظ مقیاس تفاوت چندانی با این رقم ندارند . در کشورهای مختلف به شیوه ی مختلف تلاش می شود که از حقوق نخستین تولید کننده دارو حمایت شود .
به عنوان مثال بر اساس قانونی که FDA آمریکا از آن حمایت می کند تولید کننده ی دارو حداکثر تا ۲۰ سال می تواند به عرضه اختصاصی دارو بپردازد . اما بعد آن همه ی تولید کنندگان دیگر می توانند معادل همان دارو را با نام تجاری ژنریک تولید و عرضه  کنند همان چیزی که به عنوان داروی ژنریک شناخته می شود معمولاً شرکتهایی که داروی دارای نام تجاری را عرض می کنند برای محصول خ ود قیمتی بالاتر از قیمت داروهای ژنریک تامین می کنند و مشتریانی هم  هستند  که همیشه ترجیح می دهند از داروهای دارای نام تجاری استفاده کنند اگر چه FDA تاکی دارد که با بازرسی و مطالعه جدی مراقب هستند که داروهای ژنریک دقیقا هما کارکرد داروی تجاری اصلی را داشته باشد در این جا به نمونه ای از داروی ژنریک اشاره می کنیم :
نام ژنریک دارو : ibuprofen
گروه دارویی : Analgesics Anti
ایپوبروفن در تسکین درد و التهاب روماتیسمی انواع آرتریت و دیگر اختلالات عضلانی اسکلتی به کار می رود .  همچنین در دردهای ملایم تا متوسط نظیر قاعدگی دردناک ، دردهای بعد از عمل جراحی ، تب و درد در کودکان مصرف می شود .
موارد مهم مصرف : این دارو در صورت سابقه وجود آلرژیک شدید از قبیل آنافیلی کنی یا آنژیوادم ناشی از آسپرین یا سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا پولیت بینی همراه با اسپاسم به علت مصرف آسپرین نباید مصرف شود .
رده بندی فارماکولوژیک : ضد تجمع پلاکتی
رده بندی درمانی : مهار کننده تجمع پلاکت
رده بندی مصرف  در حاملگی : گروه ۳
اشکالی دارویی موجود :
Injection 2 : 2mg/ml  ( ۵ml)
و فارماکورینامیک وفارماکوکینیتک : با احتمال به صورت انتخابی به گیرنده های گیلوپروتئینی پلاکت تجمع آنها را مهار می کند  . جذب دارو به صورت تجویز می باشد انتشار معلوم متابولیزم ناشناخته دفع نیمه عمر اولیه کمتر از ۱۰ دقیقه و نیمه ع مر شانویه ۳۰ دقیقه می باشد . روش مصرف وریدی است .
مکمل های غذایی
امروزه اکثر افراد از مکمل های دارویی ، مکمل غذایی به صورت روزانه و یا گاه و بیگاه استفاده می کنند . این مکمل ها شامل ویتامین ها مواد معدنی ، گیاهی ، آمینواسیدها ، آنزیم ها و موادی از این قبیل می باشند .
مکمل ها در شکل های مختلفی قابل تهیه هستند به طور مثال می توان آنها را در اشکال قرص ، کپسول ، پودر و همچنین نوشیدنی ها یافت محبوب ترین مکمل ها ویتامین D, E مواد معدنی مانند کلسیم و آهن ، گیاهی مانند سیر و مواد خاص مانند گلوگزامین ، پروبیوتیک ، روغن ماهی هستند . از مکمل ها برای اموری مانند افزایش یا کاهش وزن ، عضله سازی حین ورزش ، جبران کمبود ویتامین ها ،  کاهش فشار خون ، درمان آرتریت روماتوئید و موارد دیگر استفاده می شود .

راه صحیح مصرف برخی از اشکال دارویی

به طور کلی راه های مصرف دارو به چند دسته تقسیم می شوند :

• راه گوارشی : بلعیدنی ، جویدنی ، زیر زبانی ، شیافتهای رکتومی و …
• راه های تزریقی : وریدی ، عضلانی ، زیرجلدی
• راه های متفرقه : موضعی ، استنشاقی ، پوستی و …

راه گوارشی سالم ترین ، ساده ترین ، ارزانترین و مناسب ترین روش برای مصرف طولانی می باشد .
معایب این روش اثربخشی کند ( ۳-۱ ساعت ) جذب ناکامل ، عوارض گوارشی ، تداخل با محتویات دستگاه گوارشی و نیز فراموش کردن نوبت دارویی است .
مزایای تزریق : از مزایای راه های تزریقی می توان به اثربخشی سریع درد تمام دارو به بدن و در صورت وریدی بودن ورود حجم بالایی از دارو را اشاره کرد همچنین داروهایی که جذب گوارشی بالایی ندارند را می توان از این طریق مصرف کرد .
معایب راه تزریقی : ایجاد درد در  محل تزریق ، آسیب به بافتها ، قیمت گران ، استریل بودن وسایل تزریق و نیاز به حضور فرد ماهر جهت تزریق می باشد .
پیام و هشدارهای دارویی ، دارو حتماً باید با تجویز پزشکی صورت بگیرد .  از مصرف بی رویه داروهای تاریخ گذشته اجتناب کنید مصرف خودسرانه دارو مکمل های غذایی و رژیمی اجتناب کنیم . از نگهداری بیش از ۲ هفته شربت هایی که با ا فزودن آب تهیه می شوند در یخچال خودداری کنیم طریقه مصرف دارو از داروساز بپرسیم داروها را پس از خارج کردن از بسته بندی اصلی و نیز قطره های استریل چشمی را و  همچنین داروهایی که باید در یخچال نگه داشته شوند تا مدت ذکر شده در بروشور نگه دارید . از تقسیم قرص های بدون شیار خودداری کنید و همچنین از جویدن قرص های زیرزبانی و روکش دار خودداری کنید در صورت حساسیت به داروی خاص در دوران بارداری و شیردهی با پزشک خود مشورت کنید از دو برابر کردن دوز مصرفی دارو در صورت فراموشی وعده قبل خودداری کنید بهترین نوشیدنی به همراه دارو آب خنک است به تاریخ انقضاء و   نحوه ی نگهداری دارو توجه کنید و مراقب تداخل دارو با غذا باشید . داروهای گیاهی مانند داروهای شیمیایی عوارض جانبی داشته بنابراین تمام  نکاتی که درباره ی داروهای شیمیایی وجود دارد . در مورد داروهای گیاهی نیز رعایت کنید .

ویال

ویال به ظرف شیشه ای کوچک گفته می شود که برای نگه داری دارو به صورت مایع یا پودر استفاده می شود و معمولاً به شیوه ی عضلانی به بیمار تزریق می شود . که با ظرف های شیشه ای ۱ دوز یا چند دوزی و یک درپوش پلاستیکی در قسمت بالا موجودی می باشد این قسمت پلاستیکی قبل از مصرف بر میله یک روپوش فلزی پوشیده شده است ویال ها ممکن است شکل جامد یا مایع دارد را داشته باشند .
ویال سفپیم و ویال زوکسیم آماده تزریق تا ۲۴ ساعت دردمای اتاق و در یخچال قابل نگهداری است .
ویال مزوپنم ۸ با آب استریل مخصوص تزریق رقیق شود و به مدت ۲ ساعت در دمای اطاق و ۱۲ ساعت در یخچال پایدار بوده و چنانچه با محصول کلراید سدیم ۹% رقیق شود ۲ ساعت در اطاق و ۱۸ ساعت در یخچال پایدار است .
ویال دپاکین : قبل از حل کردن پودر می توان زیر ۳۰ درجه و بعد از بدست آوردن محلول تا دمای ۲۵ درجه به مدت ۲۴ ساعت نگه داری شود .
عوارض جانبی : ویال ها ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشند هر دارو به موازات اثرات درمانی ممکن است باعث بروز بعضی عوارض ناخواسته نیز بشود البته همه ی این عوارض ممکن است نیاز به توجه خاص پزشکی شود .
عوارض شایع : عموماً عوارضی نظیر تنگی نفس ، گلودرد ،  مدفوع سیاه و قیری رنگ ، درد قفسه ی سینه ، لرزش ، تورم غدد خونریزی ، غیرمعمول خستگی ، ضعف غیر معمول ، منگلی و غیره وجود داشته باشد .
راه صحیح مصرف برخی از اشکال دارویی
به طور کلی راه های مصرف دارو به چند دسته تقسیم می شوند .

• راه گوارشی : بلعیدنی ، جویدنی ، زیرزبانی ، شیافتهای رکتومی و …
• راه های تزریقی : وریدی ، عضلانی ، زیرجلدی
• راه های متفرقه : موضعی ، استنشاقی ، پوستی و …

راه گوارشی سالم ترین ، ارزانترین و مناسب ترین روش برای مصرف طولانی می باشد .
از مع ایب این روش اثربخشی کند ( ۳-۱ ساعت ) جذب ناکامل ، عوراض گوارشی ، تداخل با محتویات دستگاه گوارشی و نیز فراموش کردن نوبت دارویی می توان نام برد .
معایب راه تزریقی
ایجاد درد در محل تزریق ، آسیب به بافتها ، قیمت گران ، استریل بودن وسایل تزریق و نیاز به حضور فرد ماهر جهت تزریق می باشد .
مزایای تزریق
از مزایای راه تزریقی می توان به اثربخشی سریع ورود تمام دارو به بدون و در صورت وریدی بودن ورود حجم بالایی از دارو را اشاره کرد همچنین داروهایی که جذب گوارشی بالایی ندارند را می توان از این طریق مصرف کرد .

فشار خون

بیماری فشار خون عارضه ای است که در آن فشار خون به طور مزمن بالاتر از حد طبیعی است در گذشته به آن پرفشاری شریانی گفته می شد طبق تعرییف فشار خون بالا به افزایش فشار خون سیستولی ( قلب در حالت انقباض ) به بالاتر یا مساوی ۱۴۰ میلیمتر جیوه و فشار خون دیاستولی ( هنگام استراحت قلب ) به بالاتر از یا مساوی ۹۰ میلیمتر جیوه و یا یکی از هر دو اطلاق می شود در آمریکا در حدود ۶۵ میلیون نفر به فشار خون مبتلا هستند که تنها ۷۰% آنها از بیماری خودآگاه هستند و فقط ۵۹% آنها درمان می شوند و فقط ۳۴% به نحو  مطلوب فشار خونشان کنترل می شود .
از جمله عوامل ایجاد فشار خون می توان به نژاد جنسیت ( در مردان بیشتر ) مصرف سیگار ، افزایش سن ، زمینه ارثی ، چربی خون بالا ، چاقی ، بیماری مزمن کلیوی ، دیابت اشاره کرد . و همچنین شروع فشار خون بالا قبل از ۲۰ سالگی یا بعد از سن ۵۰ سالگی می باشد . حملات گر گرفتگی ، نبض تند ، عدم تحمل گرما ، صدمه به چشم ها ، کلیه ها ، یا قلب ، سطح پایین ، پتاسیتم در خون ، سابقه خانوادگی ، بیماری کلیوی از علائم فشار خون می باشد که درمان آن عدم مصرف الکل ، کاهش وزن ( اگر اضافه وزن دارید ) کاهش مصرف سدیم ، مصرف کافی پتاسیم ، قطع سیگار ، ورزش های هوازی ، کاهش میزان مصرف چربی های اشباع شده و کلسترول است .
در اینجا به ۴ گروه از درمان های دارویی اشا ره می کنیم :

• داروهای ادرار آور مانند تیازیدها ، تریامترن اچ ، فوروزماید .
• فلج کننده های سمپاتیک مانند بتابلاکرها ( آنتولول ) یا آدفا بلاکرها ( پرازوسین )
• شل کننده های رگ ها مانند بلوک کننده های کانال کلسیمی ( نیفدیپین )
• مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین ( ACE ) یا بلوک کننده های آنژیوتانسین مانند آنالاپریل کایتوپریل و لوزارتان

البته راه کارهای بسیاری علاوه بر این ۴ گروه وجود دارد مانند مهار کننده های رنین و … و البته خود داروهای فشار خون ممکن است عوارضی نظیر خواب آلودگی ، افسردگی ، افت شدید فشار خون ، اندام های سرد ، عوارض گوارشی ایجاد کند .
بیماران فشار خون بدانند که فشار خون بالا درمان کامل ندارد بیماران نباید فکر کنند که با یک  دوره استفاده از دارو شفا پیدا می کنند و به دنبال آن مصرف  دارو قطع کنند چرا که مصرف دارو دائم العمر است شاید در یک مقطع زمانی مقادیر مصرفی دارو تغییر کند ولی اینکه دارو قطع شود غیر ممکن است .

داروهای غیر مجاز و تقلبی

در قانون اساسی کشور برخورداری از سلامت به عنوان حق اساسی مردم به رسمیت شناخته شده است قاچاق دارو که وجود آن از سوی مسئولان و متولیان امر در حوزه بهداشت و درمان کشور تایید می شود معضلی است که در صورت عدم برخورد و مقابله با آن آثار ناگواری به دنبال خواهد داشت که مهمترین انها تهدید سلامت مردم است .
پروسه صدور مجوز واردات دارو فرایندی سخت گیرانه است و مطابق با استانداردهای فارماکوپه دارویی دنیاست ولی بایست به طور کامل رعایت شود زیرا دارویی که مجوز وزارت بهداشت را ندارد قاچاق محسوب می شود حدود ۲۵% از داروهای خارجی و یا تقلبی صرف نظر از آثار اقتصادی نظیر احتلال در تجارت رسمی فراز مالیاتی تضعیف تولید و نیز آثار سیاسی از جمله رانت خواری ، هدر رفتن منابع ملی افزایش ثروت نامشروع می تواند  همچنین آثار اجتماعی نظیر مصرف گرایی نیز  داشته باشد در ذیل به چند نمونه از لیست داروهای غیر مجاز
( قاچاق ) اشاره می کنیم : قرص رداکتیل ، بی کالوتامید ، مجیک اسلیم و قطره چشمی آکولار توبراتز ، اولکسیا و …
کپسول مینوسایکلین ، آمپول ولتارن ، ویتامین B5 و ویتامین H ( بیوتین ) در خصوص داروهای تقلبی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به برپایی نمایشگاه آشنایی مردم با کالاهای قاچاق سلامت سه راه شناسایی داروهای تقلبی را این گونه بیان کرد :
یکی از راه ها روش تشخیص برچسب های اصالت تقلبی از اصلیست برچسب های اصالت وا قعی و تقلبی با یکدیگر فرق داشته و به صورت برچسب های تقلبی که شماره تماس جعلی برای ارسال پیامک استعلام اصالت برچسب کالا درج شده در حالیکه شماره تلفن واقعی ۲۰۰۰۸۸۲۲ از طریق پیامک می باشد و راه دوم بارکدهای برچسب اصالت سات که شماره های آن باید با شماره روی خود دارو یکسان باشد و در آخر برچسب های اصالت تقلبی معمولا تاریخ انقضا ندارند در حالیکه برچسب های اصالت اصل تاریخ انقضاء داشته و همان تاریخ روی دارو نیز درج شده است .

پیام ها و هشدارهای دارویی

دارو حتما باید با تجویز پزشک صورت بگیرد از مصرف بی رویه داروهای تاریخ گذشته اجتناب کنید مصرف خودسرانه دارو مضر است بنابراین از مصرف خودسرانه دارو مکمل های غذایی و رژیمی اجتناب ک نیم از نگهداری بیش از ۲ هفته شربت هایی که با افزودن آب تهیه می شود و در یخچال خودداری کنیم .
طریقه مصرف دارو را از داروساز بپرسیم داروها را سپس از خارج کردن از بسته بندی اصلی و نیز قطره های استریل چشمی را و همچنین داروهایی که باید در یخچال نگه داشته شوند تا مدت ذکر شده در بروشور نگه دارید .
از تقسیم قرص های بدون شیار خودداری کنید و همچنین از جویدن قرص های زیرزبانی و روکش دار خودداری کنید در صورت حساسیت به داروی خاص در دوران بارداری و شیردهی با پزشکی خود مشورت کنید از دو برابر کردن دوز مصرفی دارو در صورت فراموشی وعده قبل خودداری کنید .
بهترین نوشیدنی به همراه دارو آب خنک است به تاریخ انقضاء و نحوه ی نگهداری دارو توجه کنید . و مراقب تداخل دارو با غذا باشید .
داروهای گیاهی مانند داروهای شیمیایی عوارض جانبی داشته بنابراین تمام نکاتی که درباره داروهای شیمیایی وجود دارد در مورد داروهای گیاهی نیز رعایت کنیم .
نسخه پیچی
نسخه پیچی مراحل تهیه ، آماده سازی و تحویل دارو به یک شخص حقیقی می باشد که در نسخه پیچی مطلوب داروی مشخص با دوز معین در بسته بندی مناسب به بیمار معلوم تحویل می شود . نسخه حاوی تشخیص پزشک و داروها و نیز دستورات لازم برای بهبود بیماری می باشد .
هر نسخه شامل سه بخش ا صلی می باشد قسمت نخست که در بالاترین قسمت نسخه وجود دارد سرنسخه است که شامل مشخصات پزشک مشخصات بیمار و تاریخ صدور اعتبار می باشد .
متن نسخه که شامل نام دارو ، شکل دارو ، واحد دارو ، تعداد دارو ، نحوه مصرف دارو ، فواصل تجویز می باشد و پایان نسخه که محل امضاء و مهر است .
روند تحویل داروی تجویزی بدین گونه است که ابتدا نسخه دریافت می شود  . خوانده و تفسیر می شود و سپس داروها آماده و ثبت کا مپیوتر گشته و دستورات لازم بر روی آن نوشته می شود و تحویل بیمار می گردد .
فردی که روند نسخه پیچی را انجام می دهد باید توصیه ها و دستورالعمل های خاص را در رابطه با دارو به بیمار بدهد و از دریافت صحیح آن اطمینان حاصل کند و نیز به اختصارات نسخه خوانی تسلط کافی داشته باشد .
در مرحله آماده سازی داروی تجویز شده باید نهایت دقت را در برداشتتن دارو از قفسه ها داشت زیرا چنانچه اگر داروهای مشابه بر اساس شکل و رنگ انتخاب شود می توان جان بیمار را تهدید کرد .

فراورده های رایج موجود در داروخانه

از فراورده های رایج در داروخانه می توان انواع ضد آفتاب ها و انواع دهان شویه ها و مسواک ها را نام برد .
ضد آفتابها : ضدآفتابهای مختلفی در بازار وجود دارند که مهمترین نکته آنها فاکتور محافظتی آن در مقابل آفتاب یا SPF آن است SPF عددی است که روی ضد آفتاب ها با اعدادی نظیر ۶۰  , ۵۰ , ۳۰ , ۲۵ دیده می شود .
بر اساس تیپ پوست ( میزان روشن ) نوع پوست ( چرب ، معمولی ، خشک ) و میزان تماس و مدت تماس با نور SPF ضد آفتاب انتخاب می شود .
دهان شویه ها : در افراد زیر ۶ سال با نسخه پزشک و افراد زیر ۱۲ سال زیر نظر بزرگسالان استفاده می شود .
باید از دهان شویه یک بار در روز بعد از مسواک زدن استفاده کرد و به مدت ۳۰ دقیقه پس از استفاده از خوردن و نوشیدن اجتناب کرد .

نکات مهم درباره مسواک

هرگز مسواک را در مکان مرطوب نظیر حمام نگهداری نکنید خرده های موجود در دهان و نیز خیس شدن چندین باره در روز موجب ایجاد عفونت در مسواک می شود .

اخلاق در داروخانه

بر اساس  منشور حقوق بیمار داروخانه بیمار حق دارد پس از دریافت دارو از داروساز در داروخانه ، اطلاعات مورد نیاز درباره درمان دارویی اش از جمله ( مقدار و نحوه صحیح مصرف دارو ) را سوال نموده و داروساز موظف به تفهیم کامل و پاسخگویی به تمامی سوالات بیمار است . اطلاعات باید بدون اصطلاحات تخصصی و کاملا واضح باشد و همچنین شان و حرمت بیمار و نیز اسرار و باید حفظ شود . داروساز باید به سوالات بیمار نظیر منافع و مضرات دارو ، هزینه ها ، نحوه استفاده دارو در صورت فراموشی یک دوز ، طریقه آگاهی از پیشرفت روند درمان در اثر مصرف دارو تداخلات دارویی چه با غذا و چه با سایر داروها پاسخگو باشد . وظایف و محدوده فعالیت پرسنل داروخانه حضور فعال و مستمر بر اثر ساعات تعیین شده رعایت امانت داری اجرای صحیح نسخه پیچی کنترل و نظارت بر انقضای داروها ، رعایت دقت عمل و سرعت عمل در ارائه خدمات ، گزارش کمبودها به  موسس ، رعایت کلیه ضوابط و مقررات ، نظم ، پاسخگویی شایسته به مراجعین می باشد .

معاونت غذا و دارو

معاونت غذا و دارو شامل ۶ بخش حراست ، گروه تحقیق و توسعه ، مدیریت امور عمومی ، مدیریت آزمایشگاه کنترل غذا مدیریت نظارت بر دارو و مواد مخدر ، مدیریت نظارت بر مواد غذایی ، آشامیدنی ها ، آرایشی بهداشتی می باشد که هر کدام از این بخشها شامل زیرمجموعه های گوناگون است و بخشی از وظایف سازمان معاونت غذا و دارو را برعهده  دارد .
وظایف  معاونت غذا و دارو ، تعیین خط مشی و تبیین سیاستهای کلی معاونت و نیز نظارت بر نحوه ی عملکرد بخشهای مختلف حوزه معاونت دارو غذا می باشد . هماهنگی بین واحدهای تحت امر ، برنامه ریزی و تعیین برنامه های راهبردی حوزه معاونت و نیز ایجاد فضای تعاون و همکاری با سایر قسمتهای درون بخشی و برون بخشی بر عهده سازمان است . ارائه خدمات دارویی ، غذایی ، بهداشتی و آرایشی و نیز برنامه ریزی هماهنگی در جهت نشر فرهنگ صحیح مصرف غذا و دارو در جامعه بر عهده ی معاونت غذا و دارو می باشد .