تفاوتهای رشته MBA و رشته مدیریت اجرایی

تفاوتهای MBA و مدیریت اجرایی
EMBA یا Executive MBA که ما آن را مدیریت اجرایی می خوانیم در سال 1943 توسط دانشگاه شیکاگو به منظور آموزش مدیران سطح بالای شرکتها بنا نهاده شد . امروزه دوره های آموزشی EMBA در اکثر دانشگاهها ارائه می شود .
مدیریت اجرایی برای اشخاص باتجربه ای طراحی شده است که بیشتر قصد بالا بردن توانایی خود برای شکل دهی ایده هایشان را دارند تا کسب مهارت در مدیریت ، به همین دلیل است که سابقه مدیریتی شرط لازم جهت ورود به دوره های مدیریت اجرایی است . در مقابل ، MBA بیشتر مورد تقاضای جوانترهایی است که تازه دوره لیسانس خود را به پایان رسانیده اند و هنوز به کاری مشغول نشده اند و تمایل دارند مهارتشان را در مدیریت بالا ببرند .
در حالی که MBA با تئوری های روز مدیریت مرتبط است ، کسانی که در رشته مدیریت اجرایی تحصیل می کنند سعی در افزایش تجارب شخصی دارند . در مدیریت اجرایی دید مدیریتی تر است اما در MBA نگاه فنی به مسائل مدیریتی بیشتر است .
گر چه عده ای معتقدند دانشجویان MBA با توجه به آموزش های به مراتب کاملتری که در زمینه مدیریت می بینند ، موفق تر از دانشجویان اجرایی هستند ، اما امتیازی که دانشجویان مدیریت اجرایی نسبت به دانشجویان MBA دارند این است که قادرند آنچه را که در کلاس درس می آموزند هم زمان در محیط کار خود اجرا کرده و تجربه کنند .
علاوه بر تفاوتهای ماهیتی که در بالا ذکر شد ، MBA و اجرایی دارای تفاوتهای دیگری نیز هستند که عبارت است از :
•         یکی از شرایط ورود به برنامه های آموزشی معتبر مدیریت اجرایی حداقل 5 سال سابقه مدیریتی است در حالی که برای داوطلبان MBA این شرط وجود ندارد .
•         برای ورود به دوره های اجرایی معمولا نمره GMAT مورد نیاز نیست در حالی که برای ورود به دوره های معتبر MBA ، نمره آزمون GMAT یکی از ملاک های اصلی پذیرش است .
•         دوره آموزشی مدیریت اجرایی در اکثر نظام های آموزشی جهان یک دوره پاره وقت MBA است که برای افراد شاغلی طراحی شده که قصد ندارند حرفه خود را برای شرکت در دوره های تمام وقت MBA ترک کنند ، به همین دلیل کلاس های این رشته در روزهای تعطیل آخر هفته برگزار می شود .
•         امکان تخصصی شدن دوره در مدیریت اجرایی محدود است و یا کلا وجود ندارد در حالی که MBA در گرایش های مختلفی ارائه می شود .
مقایسه MBA و اجرایی در آموزش عالی ایران
برای ورود به دوره های مدیریت اجرایی و MBA در ایران کلیه فارغ التحصیلان صرف نظر از مدرک دوره لیسانس می توانند برای ورود به این دو رشته داوطلب شوند ، شرط سابقه مدیریت برای ورود به رشته مدیریت اجرایی در ایران (فعلا) وجود ندارد . آزمون سراسری این دو رشته با هم برگزار می شود اما ضرایب دروس برای هر یک از این رشته ها متفاوت است .
ضرایب دروس برای مدیریت اجرایی به شرح زیر است :  
زبان اجرایی (1) ، آزمون جی مت (2) ، تئوری های مدیریت (2) ، دانش مسائل روز مدیریت (2) ، زبان فارسی (1) ، ریاضی عمومی دوره فنی مهندسی (0) ، زبان MBA (0) .
ضرایب دروس گرایش MBA عبارتند از :
زبان اجرایی (0) ، آزمون جی مت (2) ، تئوری های مدیریت (0) ، دانش مسائل روز مدیریت (0) ، زبان فارسی (0) ، ریاضی عمومی دوره فنی مهندسی (2) ، زبان MBA (1) .
با توجه به مطالب فوق با حذف ضریب آزمون جی مت برای داوطلبان مدیریت اجرایی و قرار دادن سابقه مدیریتی و یا لیسانس مرتبط با مدیریت به عنوان پیش شرط ورود به این دوره ، می توان پذیرش در این دوره ها را با استانداردهای بین المللی هماهنگ کرد .
در دوره کارشناسی ارشد داوطلبان MBA تعداد 57 واحد درسی را پاس می کنند ولی داوطلبان مدیریت اجرایی برای گرفتن مدرک کارشناسی ارشد 38 واحد درسی را باید بگذرانند .
معرفي گرايشهاي تخصصي MBA
•    Marketing بازاريابي
•    Finance مالي
•    IT فناوري اطلاعات
•    MIS سيستم‌هاي اطلاعاتي
•   مدیریت مراقبتهای بهداشتی (MBA in Health Care Management)
•   بازاریابی (MBA in Marketing)
•   ارتباطات (MBA in Communication)
•   کارآفرینی (MBA in Entrepreneurship)
•   . گردشگری (MBA in Hospitality & Tourism)
•   مدیریت منابع انسانی (MBA in Human Resources) (HR)
دوره كارشناسي ارشد مديريت (MBA) يا Master of Business Administration به منظور پرورشي مديران كارآمد جهت ادارة سازمانهاي اقتصادي – اجتماعي، توليدي و خدماتي طراحي شده است. هدف اين دوره پذيرش فارغ‌التحصيلان دوره‌هاي كارشناسي در رشته‌هاي مختلف به خصوص رشته‌هاي فني و مهندسي افرادي است كه قادر باشند در زمينه‌هاي ذيل انجام وظيفه نمايند.
1) اداره و راهبري موثر و كارآمد سازمان با يك بخش تخصصي از آن نظير بخش‌هاي توليدي، بازريابي و فروش اطلاعات
2) ايجاد تحول در يك بخش تخصصي سازمان
3) طراحي، هدايت و رهبري تحول در كل سازمان پس از كسب تجارب عملي در مديريت
4) كارآفريني با ايجاد فعاليت‌هاي جديد در درون سازمان و يا ايجاد سازمانهاي جديد
5) ارائه خدمات مشاوره‌اي و مطالعاتي در زمينه‌هاي مزبور بر مديران سازمانهاي اقتصادي و اجتماعي
مديريت اجرايي با توجه به نياز جامعه رو به رشد امروزين كشور و با هدف تربيت مديراني كه كاركردهاي كلان مديريتي در سطوح مختلف را به گونه اي رشد يافته به اجرا درآورند، در زمره گزينه هاي موجود براي انتخاب در مقطع كارشناسي ارشد قرار گرفته است. تحليل مسائل و ارائه راهكارهاي قابل اجرا براي انواع واحدهاي توليدي و خدماتي، سيستمهاي اطلاع مديريت (MIS) ، مباحث رفتار سازماني و مديريت موثرمنابع انساني و در نهايت برنامه ريزي و مديريت  استراتژيك گوشه اي از موضوعات مورد بحث در مديريت اجرائي هستند كه در مقطع كارشناسي ارشد به تفصيل مورد بررسي قرار مي گيرند. لازم به ذكر است كه دانش آموختگان اين رشته اغلب عهده دار پستهاي  مديريتي كلان نظير واحدهاي توليدي- صنعتي بوده و يا در پستهاي حياتي نظير مديريت تاسيسات نفتي و پالايشگاهي ، طرح برنامه هاي كلان اقتصادي براي سازمانها و وزارتخانه ها و … فعاليت مي نمايند.
تفاوت مديريت اجرايي با ساير رشته هاي مديريت در اين است كه اين رشته به دنبال تلفيق مهارتهاي فني و تجارب مديريتي با اصول جهانشمول مديريت است .ترجمه لغتي MBA در فرهنگ مديريت دكتر الواني فوق ليسانس مديريت بازرگاني است و در كشورهاي غربي به نوعي ادامه تحصيل در كارشناسي ارشد مديريت بازرگاني با تاكيد بر كارآفريني محتواي رشته MBA را تشكيل مي دهد.ولي در ايران MBA به دنبال آموزش مديريت به متخصصين فني مانند مهندسان برق،مكانيك و رايانه براي پرورش مديراني است كه در زمينه تخصصهاي فني خود اتكايي بيشتري داشته باشند كه و در مقابل مديريت اجرايي EMBA به دنبال افزايش مهارتهاي مديريتي افرادي است كه تجربه مديريتي دارند. اين تجربه مي تواند در كليه سطوح مديريتي مورد توجه باشد؛از يك سرپرست ساده كه مسئوليت دو نفر را در يك كارگاه كوچك به عهده دارد تا مدير عامل يك شركت عظيم توليدي يا تجاري. مخاطبان مديريت اجرايي يا EMBA  طيف وسيعتري را شامل مي شوند. هر چند در ايران تمام اين تفاسير در تئوري و راهنماي ايجاد رشته ها در دانشگاهها وجود دارد ولي در عمل برنامه مدوني تحت اين سرفصلها تهيه و اجرا نمي شود.
رشته مديريت اجرايي با توجه به اينكه يكي از پر تقاضا ترين رشته هاي دانشگاهي در جهان !! است در ايران هم مخاطبان خاص خودش را دارد كه از همه رشته هاي فني مهندسي و رشته هاي علوم انساني( وحتي گاهي علوم پايه) سيل مخاطبان به سوي اين رشته سرازير است و به قولي تب MBA همه گير شده است. در مورد ادامه تحصيل در اين رشته جذابيت خاصي وجود دارد .با توجه به اينكه اين رشته نوعي حالت تحقيقاتي و پژوهشي دارد، آموزشهاي روتين و آكادميك كمتري در مقطع كارشناسي ارشد دارد و تاكيد بر پژوهش عملي در زمينه هاي گوناگون مديريتي است.همه افرادي كه در خود توانايي مديريتي احساس مي كنند صرفنظر از رشته مقطع كارشناسي مي توانند به دنبال تحصيل در اين رشته باشند.
پیروز باشید.