بازار کار رشته دام پزشکی

هدف و ماهیت
امروزه در دنیا علی‌رغم پیشرفت‌های علمی که در زمینه‌های مختلف صورت گرفته است ، هنوز هم مساله غذا از نظر اجتماعی و اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار دارد و به عنوان یک مساله استراتژیک مطرح می‌باشد. به طوری که موقعیت یک کشور را با سطح و نوع غذای مردم آن کشور محک می‌زنند. و بدون شک در میان مواد غذایی آنچه بسیار اهمیت دارد و جزء لاینفک مواد غذایی روزانه است، پروتئین حیوانی است که از طریق دام تهیه می‌شود.
حال از همین‌جا می‌توان به اهمیت دانش‌ دام پزشکی پی‌برد ، چرا که حفظ و حراست بهداشت دام ها بر عهده یک دام پزشک است. یعنی یک دام پزشک با تامین بهداشت و مبارزه با عوامل تهیه کننده حیات دام، طیور، آبزیان و حشرات مفید، ضمن اقدامات بهداشتی لازم برای افزایش طول عمر آن ها، با تامین سلامتی این دسته از موجودات کمک می‌کند که بازدهی تولیدی و خدماتی آن ها بیشتر بشود.
از طرف دیگر یک دام پزشک وظیفه مبارزه با بیش از 400 بیماری مشترک بین انسان و حیوان را دارد، بیماری‌هایی که به صورت مستقیم (تماس با دام آلوده) و غیرمستقیم (استفاده از تولیدات یا فرآورده‌های دامی) به انسان منتقل شده و حیات او را به مخاطره می‌اندازد. و بالاخره دام پزشک آن در حفظ محیط زیست نقش بسزایی دارند چرا که به مبارزه با بیماری‌های وحوش و همچنین بیماری‌های مشترک بین انسان و وحوش می‌پردازند. که البته در کشور ما کمتر به این نقش توجه شده است.
دانشجویانی که وارد رشته دام پزشکی می‌شوند باید حدود 220 واحد درسی را در 6 سال بگذرانند که این واحدها در سه مقطع متوالی علوم پایه، پاتوبیولوژی و علوم درمانگاهی تدریس می‌شود. یعنی در آغاز دانشجو طی 2 سال علوم پایه را می‌گذراند و سپس در 2 سال بعد ،‌درس های پاتوبیولوژی شامل میکروبیولوژی، آسیب‌شناسی، انگل‌شناسی و بهداشت و کنترل مواد غذایی را مطالعه می‌کند و بالاخره وارد دوره علوم درمانگاهی می‌شود که این دوره خود شامل دو بخش درس های نظری و عملیاتی و بخش کارورزی می‌شود. به همین دلیل دانشجوی این رشته در علوم پایه پزشکی بنیه علمی خوبی دارد و حتی در دوره‌های تخصصی ایمونولوژی ، ویروس‌شناسی و … همپای فارغ‌التحصیلان پزشکی شرکت کرده و موفق نیز می‌شود.
دام پزشکی علم شناخت بیماری‌های دامی اعم از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان یا بیماری‌های خاص دام، پیشگیری از بیماری‌ها ، معالجه بیماری‌ها و همچنین علم تغذیه انسان و دام می‌باشد.
از سوی دیگر در اکثر کشورها از جمله کشور ما، دام پزشکان در تحقیقات پایه پزشکی نقش مهمی دارند. برای مثال دکتر جی‌بانگ عامل تب مالت انسان و سقط جنین دام ها را کشف کرد و نشان داد که استفاده از توبرکولین برای تشخیص سل در انسان وسیله بسیار خوبی است و یا جی‌رامون با کشف سرم ضد دیفتیری جان میلیون ها کودک جهان را نجات داد.
این توانایی از آنجا نشأت می‌گیرد که از یک طرف کار با دام محدودیت‌های کار با انسان را ندارد یعنی می‌شود بر روی تعداد زیادی از حیوان با وجود احتمال بیماری یا مرگ آزمایش نمود، کاری که در علوم میکروبیولوژی ، فارموکولوژی و فیزیولوژی انجام می‌گیرد. و از سوی دیگر یک دام پزشک دید وسیعتری درباره حیوانات دارد و می‌تواند به روی حیوانات مختلف تحقیق بکند.
از نظر سازمان بهداشت جهانی هدف نهایی دام پزشکی درمان حیوانات نیست، بلکه دقیقاً تامین مواد غذایی و بهداشت انسان می‌باشد. چرا که با واکسیناسیون دام ها می‌توان از مرگ و میر آنها جلوگیری کرد و بر میزان فرآورده‌های دامی افزود و در نتیجه مواد پروتئینی لازم برای جیره غذایی انسانی را تامین نمود . موادی که مقاومت انسان ها بخصوص کودکان را در مقابل کلیه بیماری‌ها، افزایش می‌دهد و نه تنها باعث کاهش قابل ملاحظه هزینه‌های درمانی می‌شود، بلکه جامعه‌ای سالم و فعال بوجود خواهد آورد. از سوی دیگر دام پزشکی در پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین حیوانات و انسان نقش بسیار مهمی دارد. بیماری‌هایی که می‌تواند بهداشت عمومی یک جامعه را به خطر بیندازد.
 
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه
مهمترین وظیفه یک پزشک شناخت بیماری با توجه به علایم و نشانه‌ها و اظهارات بیمار است. کاری که با توجه به علایم مشابه و مشترک برای بیماری‌های مختلف و همچنین تنوع بیماری‌ها بسیار دشوار می‌باشد. اما با این وجود کار یک پزشک در مقایسه با دام پزشک سهل‌تر است چرا که در شناخت و معالجه بیماری‌ انسانی ، می‌تواند از خود بیمار کمک بگیرد. اما یک دام پزشک در معالجه بیماری حیوانات تنها با بررسی و پژوهش و با تکیه بر دانش خود می‌تواند به بیماری پی ببرد.
یک دام پزشک علاوه بر دانش بسیار و قدرت تجزیه و تحلیل باید زیرک و هوشیار نیز باشد. چون از یک سو بیمار او نمی‌تواند درد خود را بیان کند و دام پزشک باید خود موفق به شناخت بیماری گردد و از سوی دیگر بسیاری از دامداران سنتی‌ ما هنوز فرهنگ استفاده از دام پزشک را پیدا نکرده‌اند و در نتیجه با مشاهده دام بیمار در ابتدا خود از راه های سنتی که بسیاری از اوقات اشتباه نیز هست، به معالجه دام می‌پردازند و بعد از این که بیماری به اوج خود رسید و یا حتی دام به بیماری تازه‌ای دچار گردید، به دام پزشک مراجعه می‌کنند و تازه هنگام مراجعه به دام پزشک نیز نمی‌گویند که قبلا از چه داروها و یا روش های درمانی استفاده کرده‌اند و در نتیجه اگر یک دام پزشک زیرکی و هوشیاری لازم را نداشته باشد، در شناخت بیماری اشتباه می‌کند.
درس زیست‌شناسی یکی از درس های مهم رشته دام پزشکی است. همچنین دانشجوی این رشته هرچقدر که تلاش بکند اگر به زبان انگلیسی و یا یک زبان بین‌المللی دیگر مسلط نباشد، نمی‌تواند در این رشته موفق گردد، چرا که امروزه اطلاعات علمی بخصوص در علومی مثل ایمونولوژی روزآمد شده است و تا دانشجویی به زبان انگلیسی مسلط نباشد، نمی‌تواند از اطلاعات جدید با خبر شده و یا از کتب مرجع استفاده بکند.
بدون شک دانشجوی این رشته باید از سلامت جسمانی برخوردار باشد اما قدرت بدنی در همه بخش‌های دام پزشکی مطرح نیست . برای مثال در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی و یا برای معالجه دام های کوچک نیازی به قدرت بدنی بالا نیست اما در معالجه دام های بزرگ ، قدرت بدنی بالا می‌تواند کار یک دام پزشک را راحت‌تر کند.
یک دانشجوی دام پزشکی بعد از فارغ‌التحصیلی باید گاه در دل یک روستا به مداوای حیوانات بپردازد و بدون شک چنین کاری جز به یاری عشق و علاقه امکان‌پذیر نمی‌باشد.
 
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ‌التحصیلان دوره دکترای عمومی دام پزشکی می‌توانند بر حسب علاقه در بیش از 14 گرایش تخصصی مختلف در علوم دام پزشکی (آسیب‌شناسی ، انگل شناسی ، میکروبیولوژی ، کلینیکال پاتولوژی ، علوم تشریحی ، بیماری های طیور ، بیماری های داخلی دام بزرگ ، بیماری های داخلی دام کوچک ، جراحی ، رادیولوژی ، بیماری های ماهی و آبزیان ، بهداشت مواد غذایی ، مامائی و بیماری های تولید مثل و …) و همچنین علوم پایه پزشکی و بیوتکنولوژی ادامه تحصیل بدهند.
در دوره دکترای تخصصی دام پزشکی به تناسب رشته تعداد 60 واحد تخصصی گذرانده می‌شود و دانش تخصصی دانشجو در یک زمینه خاص گسترده‌تر می‌گردد. هدف از اجرای دوره‌های تخصصی دام پزشکی ، تامین اعضای هیات علمی مورد نیاز برای دانشکده‌های دام پزشکی و محققان موسسات پژوهشی وابسته و در نهایت تامین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز برای خدمات تخصصی دام پزشکی است.
 
آینده شغلی و بازار کار
خبر اول :‌
بیماری‌های دامی در کشورهای جهان سوم ، سالیانه 30 میلون تن از شیر دام ها می‌کاهد، که این رقم تامین کننده شیر سالیانه 200 میلیون کودک به میزان 2 لیوان شیر در روز می‌باشد.
خبر دوم :
تنها با مبارزه منظم داروئی با کرم های نخی شکل دستگاه گوارش گوسفند و بز، می‌توان سالیانه 150 میلیون کیلوگرم گوشت قرمز بیشتر در کشور تولید کرد.
خبر سوم :
در حال حاضر بیش از 1000 میلیون واحد دامی و همچنین حدود 600 تا 800 میلیون قطعه طیور در کشور وجود دارد.
تنها با تکیه بر هر یک از خبرهای فوق می‌توان متوجه نیاز کشور به متخصصان دام پزشکی شد. چرا که حفظ بهداشت و سلامت جامعه و همچنین توسعه دامپروری کشور تنها با حمایت بخش دام پزشکی امکان‌پذیر است.
فارغ‌التحصیلان دام پزشکی می‌توانند در مراکز مختلفی از جمله سازمان دام پزشکی ، موسسه تحقیقات و تولید واکسن رازی ، شرکت‌های تولید دارو و فرآورده‌های دامی، شرکت‌های تولید مواد غذایی با فرآورده‌های دامی ،‌واحدهای دامپروری دولتی و خصوصی و آزمایشگاه های تشخیص بیماری‌های دامی و بیماری‌های انسانی فعالیت بکنند.