اصول انبارداری

   اصول انبارداری

تعریف انبارداری : دریافت مواد و اقلام و نگهداری صحیح از آنها وتحویل به موقع به مصرف کننده با رعایت قوانین و مقررات .
تعریف انبار : به محل یا فضایی گفته می شود که براساس یک سیستم طبقه بندی صحیح مواد و اقلام در آن نگهداری میشود.
انواع انبار : مواد و اقلام موجود را با توجه به شرایط نگهداری آنها در یکی از انبارهای زیر نگهداری میکنند :
۱) انبار پوشیده ۲) انبار سرپوشیده ۳)انبار باز ۴)انبار های مخصوص

وظایف انباردار (Warehousing Management):

انواع انبار:

با توجه به مطالبی که تا کنون گفته شد بهتر است یک بار دیگر تعریف انبار را مرور کنیم:
به محل و فضایی که یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه و یا فراورده‌های مختلف که بر اساس یک سیستم صحیح طبقه بندی و تنظیم می‌گردد، انبار گفته می‌شود.
انبارهای شرکت‌های مختلف از لحاظ ساختمان به ۳ گروه تقسیم می‌شوند:
انبار پوشیده: بعضی از اجناس به علت حساسیت و مواد خاصی که در ساختمانشان به کار رفته باید در انباری که همه اطراف آن بسته و دارای سقف است، نگهداری شوند.
انبار سرپوشیده: نوعی انبار که سقف دارد ولی چهار طرف آن باز و فاقد حفاظ جانبی است اقلام و یا اجناسی که در مقابل نور مستقیم آفتاب و برف و باران خاصیت خود را از دست می‌دهند ، در این انبارها نگهداری می‌شوند.
انبار باز: این انبار به صورت محوطه است و معمولاً اجناسی که در مقابل نور آفتاب و برف و باران خاصیت اولیه خود را از دست نمی‌دهند با رعایت اصول انبارداری در آن نگهداری می‌شوند.
 
نکات مهمی که بایست در تمامی مکان های انبار در آن توجه داشت عبارتند از :
۱) مقدار نورآفتاب ۲) درجه حرارت ۳) میزان رطوبت ۴) بارش برف و باران ۵) سیستم تهویه ۶) کپسول آتش نشانی
انواع موجودی های کالا : اجناس یا کالاهای موجود در انبار را میتوان به هفت دسته ی زیر تقسیم کرد : ۱)مواد اولیه ۲) مواد و لوازم مصرفی ۳) قطعات یدکی ماشین آلات ۴) کالاهای نیمه ساخته ۵) کالای ساخته شده ۶)اجناس خریداری شده جهت فروش ۶) اجناس اسقاطی
سازمان انبار
شیوه های سازماندهی انبار با توجه به نیاز سازمانها ، متفاوت است و میتواند زیر نظر یکی از واحدهای زیر باشد :
۱)مدیریت کارخانه ۲) مدیریت انبار ۳) واحد برنامه ریزی ۴) مدیر فنی کارخانه ۵) کارپردازی یا تدارکات
در سازمانهای بزرگ مدیریت واحد انبار معمولا مستقل و تحت نظر مدیر انبار است که او نیز مستقیما زیر نظر مدیر عامل انجام وظیفه می کند. همچنین در سازمانهای دولتی ، واحد انبار معمولا زیر نظر واحد کارپردازی یا تدارکات اداره میشود.
کدگذاری کالا : عبارت است از مجموعه ای مرتب از علامتها یا نشانه های قراردادی بصورت حروف یا اعداد ویا ترکیبی از آنها برای ایجاد نوعی هویت منحصر به فرد برای هر کالا.
روشهای کدگذاری کالا :
۱)روش شماره گذاری ساده با اعداد ترتیبی : به اقلام موجود در انبار، اعداد متوالی و ردیف اختصاص می دهند.
۲)روش الفبایی : در این روش ،کالا به ترتیب حروف الفبا در قفسه ها قرار داده میشود.
۳)روش تلفیقی حرف و عدد : از حرف اول نام کالا و شماره ردیفی که به هر یک از اجناس اختصاص می یابد ، استفاده می شود.
۴)روش اعشاری : این روش عموما در کتابخانه ها ، فهرست کتابها و خلاصه ی مطالب مورد استفاده قرار می گیرد.
۵)روش نیمونیک : حرف اول کالا یا مخفف اسم کالا به عنوان کد جنس و البته در انبارهای با حجم کم مورد استفاده قرارمی گیرد.
۶)روش کدگذاری بر اساس طبقه بندی کالا : تخصیص شماره به هر یک از طبقات تعیین شده. طبقه بندی یعنی تقسیم انواع کالاهای موجود به گروهها یا دسته هایی که صفات و یا کاربرد مشترکی دارند. به هنگام طبقه بندی بایستی سادگی، انعطاف پذیری، سرعت و اطمینان را در نظر گرفت. در این روش هرکد از ۷ رقم تشکیل شده است که شامل ۳ گروه می باشد و عبارتند از : ۱) گروه اصلی(۲ رقم) ۲) گروه فرعی (۲ رقم) ۳) گروه اختصاصی (۳ رقم) .{*** ** ** }
۷)روش کدگذاری MESC : این روش ویژه وزارت نفت می باشد و هرکد از ۱۰ رقم تشکیل شده است که شامل ۵ گروه می باشد و عبارتند از : ۱)گروه اصلی (۲ رقم) ۲)گروه فرعی ( ۲ رقم) ۳)گروه فرعی تر ( ۲ رقم) ۴) گروه مشخصات جنس ( ۳ رقم) ۵)گروه نمودار(۱ رقم). { * *** ** ** ** }.
چیدمان اجناس در انبار : یکی از متداولترین و منطقی ترین روشهای چیدن اجناس در انبار ، استفاده از قفسه می باشد.
چیدن صحیح در انبار در ایجاد نظم و کاهش وقت در داد و ستد بسیار موثر می باشد . تنظیم و نگاهداری کالا در یک محل خاص را صفافی نیز می گویند. مهمترین نکاتی که باید در هنگام چیدمان کالا در انبار به آنها توجه داشت عبارتند از :
۱)میزان تقاضا : اقلامی که بطور روزمره دریافت و یا واگذار میشوند ، باید نزدیک درب انبار چیده شود تا هنگام داد و ستد آنها، وقت کمتری صرف شود. و آن دسته از اقلامی که کند مصرف هستند ، در قسمت انتهایی انبار قرار داد.
۲)وجه تشابه : اقلامی که وجه تشابه دارند ، بایستی در کنار هم قرار گیرند.
۳)اندازه و حجم کالا : اجناس سبک وزن و کوچک را در نقاط دورتر و در ارتفاع و کالاهای سنگین و بزرگ در قسمت کم ارتفاع و نزدیک درب انبار باشد.
۴)مشخصات کیفی اجناس : مشخصات شیمیایی و نوع کالا و قرار دادن آنها کنار یکدیگر، از نکاتی است که باید مورد توجه داشت.
 

جهت ثبت نام در دوره آموزشی اصول انبارداری بر روی تصویر فوق کلیک نمایید

دوره غیر حضوری است و محتوای الکترونیکی در قالب CD یا DVD به آدرستان ارسال می گردد

پس از پایان گواهی و مدرک معتبر دوره آموزشی اصول انبارداری با قابلیت ترجمه رسمی دریافت می نمایید

مشاوره رایگان: ۰۲۱۲۸۴۲۸۴ و ۰۹۱۳۰۰۰۱۶۸۸ و ۰۹۳۳۰۰۲۲۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۳۳۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۸۸۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۹۹۲۸۴

 
علائم بسته بندی : اغلب ضایعات وارده به کالاهای خریداری شده ناشی از عدم قرار دادن صحیح اجناس با توجه به علائم و برچسب های روی بسته بندی میباشد. برخی از این علائم که مورد استفاده قرا می گیرند، عبارتند از :
۱) برچسب عکس چتر : بسته دور از آب نگه داری شود. ۲) برچسب گیلاس شیشه ای : حاکی از شکستنی بودن جنس داخل بسته است. ۳) علامت فلش به سمت بالا : جنس باید در انبار به گونه ای قرار گیرد که نوک پیکان به سمت بالا باشد. ۴) برچسب قابل اشتعال : مبین قابل احتراق بودن کالاست و باید از نگهداری بسته در مجاورت منابع حرارتی جدا خودداری شود. ۵) برچسب قابل انفجار : بیانگر رعایت دقت زیادی برای نگهداری اینگونه اجناس در درجه حرارت معین و قید شده و احتراز از نگهداری کالا در مجاورت منابع حرارتی میباشد. ۶) علامت دو خط موازی و عددی بالای آن : کارخانه سازنده براساس محاسبه ی وزنی که کارتن و یا جعبه ی کالا می تواند تحمل کند ، عددی را برروی خط موازی درج نموده است که حاکی از تعداد بسته هایی از همان نوع کالا است که می تواند روی هم قرار گیرد.
محل اجناس در انبار : برای مشخص کردن محل اجناس در انبار از یک کد ۷ رقمی که شامل ۵ گروه میباشد استفاده میگردد و در کارت راهنمای کالا در انبار که معمولا به صورت کاردکس تنظیم میشود، ثبت می گردد. { * ** * ** * }.
۱)گروه انبار : از این شماره در انبارهایی که دارای چندین محل فیزیکی می باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که انبار فقط دارای یک محل فیزیکی باشد، این رقم صفر میباشد.
۲)گروه شماره قفسه/ جایگاه زمینی: این گروه مشخص کننده ی شماره ی قفسه های یک انبار میباشد. معمولا شماره های زوج را برای قفسه های سمت راست و شماره های فرد را برای قفسه های سمت چپ اختصاص می دهند.شماره جایگاه زمینی،شماره محل خط کشی شده در کف انبارکه کالا درآن محل قرار میگیرد می باشدو شماره گذاری این جایگاه مشابه شماره گذاری قفسه ها است.
۳) گروه شماره طبقه : شماره طبقات هر قفسه، از پایین به بالا و با حروف تعیین می گردد. در مورد جایگاه زمینی فقط یک طبقه آن هم با حرف A وجود دارد.
۴)گروه شماره قسمت در طبقه : هر طبقه از یک قفسه به قسمتهای مجزایی تقسیم می شود. شماره گذاری قسمتهای هر طبقه از سمت راهرو آغاز می گردد. شماره گذاری قسمت های یک جایگاه زمینی مشابه شماره گذاری قسمت های یک طبقه خواهد بود.
۵)گروه شماره بخش در قسمت : یک قسمت می تواند به چندین بخش تقسیم گردد. ترتیب شماره گذاری بخش ها مشابه شماره گذاری قسمتها خواهد بود. چنانچه بخش های یک قسمت دارای طبقه باشند، شماره گذاری در محل مربوطه از پایین به بالا می باشد.
کاردکس انبار : به عمل ثبت و نگهداری اطلاعات گوناگون مربوط به فعل و انفعالات یک کالا در انبار جهت آگاهی از مقدار وارده ، صادره، موجودی و محل نگهداری آن ، سیستم کاردکس گفته می شود.
نحوه ی استفاده از کاردکس بدین ترتیب است که برای هر قلم کالا ، یک کارت اختصاص می دهند و سپس کارت های کاردکس را با توجه به نام یا شماره کالا در قفسه های مخصوصی که به دستگاه کاردکس معروف است ، قرار داده می شود. به منظور کنترل دقیق تر موجودی انبار و جلوگیری از مفقود شدن کارت ها، معمولا یک سیستم کاردکس مرکزی پیش بینی می شود.
مزایای استفاده از سیستم کاردکس : ۱) دسترسی سریع به میزان موجودی هر قلم جنس ۲) کسب اطلاع از میزان سفارش، حداقل وحداکثر موجودی ۳) تشخیص اقلام کم گردش و راکد ۴) سهولت ارائه ی آمارهای مورد نیاز انبار ۵) کسب اطلاع ارزش ریالی اقلام
 ورود کالا به انبار :
اجناس از چند طریق وارد انبار میشوند :
۱)دریافت کالا از طریق خرید داخلی : کلیه ی کالاهای خریداری شده ی داخلی همراه با یک نسخه از فرم درخواست کالا و تقاضای خرید از طریق مامور تداراکات به انبار موسسه تحویل می شود. خریدهای داخلی از طریق مناقصه و یا استعلام بها بر طبق آیین نامه ی معاملات موسسه صورت می گیرد. انباردار پس از شمارش، توزین و اعمال کنترل های لازم، به تحویل کالا و صدور رسید انبار به صورت دائم یا موقت بشرح زیر اقدام می کند :
تحویل دائم : چنانچه مواد و قطعات به گونه ای باشند که انباردار بتواند پس از کنترل های لازم و تطبیق با اسناد مربوطه و تایید مسئولان زیر ربط کالا را بطور قطعی تحویل بگیرد، رسید انبار دائم صادر می کند.
تحویل موقت : در صورتی که مواد و قطعات خریداری شده، به بررسی فنی و تاییدیه ی کیفی نیاز داشته باشد، انباردار ضمن صدور رسید انبار موقت ، برای حصول اطمینان از از کیفیت کالای خریداری شده ، نظرات کارشناسی را برای فرم کنترل کیفیت از واحد کنترل کیفیت و یا واحد مصرف کننده درخواست میکند. چنانچه کالای دریافتی پس از کنترل فنی به تایید کیفی کارشناسان برسد، به تحویل قطعی و صدور رسید انبار دائم اقدام می کند.
۲)دریافت کالا از طریق خرید خارجی : پس از طی مراحل مختلف مربوط به خریدهای خارجی، ترخیص کالا از گمرک و تحویل به انبار، بطور عمده براساس لیست، بسته بندی صورت میگیرد.
۳) برگشت کالای مازاد بر نیاز : اقلام مازاد بر مصرف دوایر مختلف یک موسسه پس از اعلان صحت آنها قابل برگشت به انبار است.
انباردار پس از شمارش و اعمال کنترل های لازم، به تنظیم فرم برگشت کالا به انبار اقدام می کند.
۴)دریافت کالای ساخته شده : برگه درخواست ساخت را درخواست کننده تهیه می کند و آنگاه این برگ جهت ساخت به امورفنی
یا مهندسی ارسال می شود. قسمت انجام دهنده پس از اتمام کار با ذکر مواد مصرفی و شرح کار در برگ درخواست ساخت، قطعه مذبور را به انبار تحویل می دهد.
۵)دریافت کالای امانی : فرمی است که برای کالاهایی که به صورت امانت از موسسات یا واحدهای دیگر دریافت شده است، صادر می شود.
۶)نقل وانتقال کالا بین انبارها : جهت انتقال کالا از یک انبار به انبار دیگر در یک موسسه، از فرم انتقال کالا بین انبارها استفاده می شود. انبار متقاضی پس از دریافت کالا، یک نسخه از فرم مذبور را امضا می کند و سپس آن را به حسابداری ارسال می کند.
 صدور کالا از انبار :
خروج اجناس از انبار به چند طریق صورت می گیرد :
۱)درخواست کالا و مواد از انبار : ابتدا واحد متقاضی کالای مورد نیاز خود را با تکمیل فرم برگ درخواست کالا از انبار و تایید مسئول زیربط، از انبار درخواست می کند. در صورت موجود بودن کالا، انبار به صدور حواله ی انبار اقدام می کند و اگر جنس موجود نباشد، به تنظیم فرم درخواست خرید کالا اقدام و یک نسخه از فرم مذبور جهت خرید به واحد تدارکات ارسال می شود. در برخی از موسسات بجای فرمهای درخواست کالا و حواله انبار، از فرم ادغام شده ی درخواست و تحویل کالا از انبار استفاده می شود. این فرم را متقاضی تکمیل و پس از تحویل کالا از طریق انبار، در ستون مربوط به گیرنده امضا می کند.
۲)حوال انبار : اصولا صدور جنس از انبار، طبق برگه ی درخواست کالا از انبار انجام می شود. فرم حواله ی انبار هنگام تحویل کالا به متقاضی تنظیم و از طریق انبار صادر می شود.
۳)صدور ابزار از انبار : جهت دریافت ابزار از انبار، متقاضی فرم ابزار را تکمیل می کند و به انبار ارسال می کند. از این فرم معمولا برای استفاده ی موقت از ابزار، استفاده می شود.
۴)برگشت کالای امانی دریافتی : از این فرم هنگام برگشت کالایی که قبلا از موسسه به امانت گرفته شده است، استفاده می شود.
۵)کالای غیر قابل قبول : چنانچه کالای خریداری شده به تایید کیفی و فنی نرسد، انبار با تکمیل فرم کالای غیر قابل قبول، کالای خریداری شده را از طریق واحد تدارکات به فروشنده مرجوع می کند.
۶)رسید و تحویل مستقیم : در بعضی شرایط اقلام خریداری شده بدون ورود به انبار، مستقیما به مصرف کننده تحویل داده می شود. انباردار در تحویل مستقیم کالا نظارت دارد. انباردار موظف است کالای وارده را با نسخه سفارش خرید کالا تطبیق دهد و سپس به صدور رسید انبار مستقیم که در واقع حکم حواله ی انبار را خواهد داشت، اقدام کند.
۷)خروج کالا از موسسه : ارسال کالا از واحدهای مختلف به خارج از موسسه، مستلزم تنظیم برگ خروج کالاست.
روش های مختلف صدور اجناس از انبار :
برخی از اجناس انبار ممکن است دارای ناریخ مشخصی بوده و یا به عبارت دیگر دارای عمر مفیدی باشند و این تاریخها در روی بسته بندی توسط کارخانه سازنده مشخص می شود. برای کنترل مطلوب این دسته اجناس ۲ روش موجد دارد :
۱)روش دو کارتی : این روش وقتی قابل اجرا است که اجناس دارای بسته بندی بزرگ بوده ویا در ظروف بزرگ قرار داشته باشند. در این صورت برای هر بسته دو کارت تنظیم می شود که یک کارتن به بسته مربوطه الصاق شده و کارت دیگر توسط انباردار نگهداری می شود و در هنگام درخواست، انباردار از روی کارتهای معین می داند که کدام بسته اتدا باید از انبار خارج گردد. برای سهولت کار یک شماره بصورت yy-nn که yy شماره ی سال و nn ترتیب ورود جنس به انبار در سال مربوطه است.
۲)روش متحرک : این روش مطلوبترین راه کنترل ورود و خروج به موقع کالاست. بدین طریق که در محل مخصوص هر جنس، اجناس را از یک طرف برداشته و اجناس تازه وارد را به طرف دیگر اضافه می کنند. در این روش جهت برداشت جنس را باید تعیین نمود و همیشه ثابت نگاهداشت. برای سهولت انبارداری و کنترل اینگونه کالاها باید فاصله ی معینی را بین محوله های جدید و قدیم قرار داد.
سیستم های اطلاعاتی انبار :
سیستم های اطلاعاتی انبار، طراحی و ایجاد روشی منطقی برای اجرای عملیات نگهداری و تهیه ی کالا و… را میسر می سازد.
نمودار گردش عملیات : نشان دهنده مراحل اجرای عملیات توسط هر یک از واحدهای سازمان است. تنظیم این نمودار و تبادل اطلاعات بین واحدها براساس یک سری علائم که هر یک دارای مفاهیم خاص می باشند، انجام می گیرد.
خرید داخلی :
اطلاعات کلی گردش عملیات آن :
*درخواست خرید مواد اولیه از طریق واحد برنامه ریزی و سایر درخواست های خرید از طریق انبار ادر می گردد.
*واحد تدارکات داخلی بر اساس آیین نامه ی معاملات، مبادرت به خرید می کند.
*چنانچه یک یا چند قلم از یک درخواست خرید در بازار موجود نباشد، این اقلام از درخواست خرید حذف و در زمان دیگر مجددا
فرم درخواست دیگری تنظیم خواهد شد.
*نمودار این قسمت در چارچوب یک سیستم مکانیزه ی خرید و سفارشات تنظیم گردیده و یک نسخه از درخواست جهت ارائه اطلاعات و دریافت گزارشات مربوطه به مرکز کامپیوتر ارسال می شود.
خرید خارجی :
*درخواست خرید مواد اولیه از طریق واحد برنامه ریزی و سایر درخواستها از طریق انبار بر اساس نقطه سفارش یا درخواست سایر واحدها صادر می گردد.                                    *کلیه ی مدارک مربوط به خرید از طریق واحد تدارکات به امور مالی ارسال می شود.
*جهت هر سفارش، یک پرونده در تدارکات خارجی و یک پرونده در حسابداری نگه داری می شود.
*نمودار این قسمت در چارچوب یک سیستم مکانیزه ی خرید و سفارشات تنظیم گردیده و یک نسخه از درخواست خرید جهت ارائه اطلاعات و دریافت گزارشات مربوطه به مرکز کامپیوتر ارسال می شود.
*کلیه ی اقلام خریداری شده به انبار تحویل می گردد.
*در مواردیکه امکان شمارش سریع اقلام و صدور رسید انبار مقدور نباشد، از برگ رسید موقت انبار استفاده می گردد. در غیر این صورت مستقیما رسید انبار تنظیم خواهد شد. در مواردیکه دریافت کالا در یک روزبه دفعات انحام گیرد، برای هر بار رسید کالا یک رسید موقت صادر می شود و پس از اتمام محموله، یک رسید انبار کلی صادر می شود.
*صدور رسید انبار در مورد مواد اولیه پس از تایید کنترل کیفیت و در مورد سایر اقلام پس از تایید مصرف کننده انجام خواهد شد.
*این نمودار در چارچوب سیستم مکانیزه ی انبار تنظیم گردیده و نسخ رسید انبار جهت ارائه اطلاعات و دریافت گزارشات از طریق حسابداری صنعتی به مرکز کامپیوتر ارسال می گردد.
*در هنگام ساخت قطعات و داراییهای ثابت با توجه به حجم، هزینه و مدت انجام عملیات، در صورتیکه ساخت قطعات و دارایی های ثابت حائز اهمیت باشد، پروژه تلقی گردیده و می توان یک شماره پروژه برای آن در نظر گرفت.                                                                                                                                                                                *در مواردیکه انجام پروژه مستلزم گردش عملیات در واحدهای مختلف سازمان باشد، لازم است به منظور هماهنگی یک نفر به عنوان هماهنگ کننده و مسئول پروژه تعیین گردد.
*هنگام تحویل قطعات و یا دارایی های ساخته شده به انبار به منظور معرفی کالا به کامپیوتر، عملیات رسید به انبار انجام می گیرد.
صدور اقلام از انبار :
*در مورد مواد اولیه، برنامه ریزی تولید بر اساس برنامه ی تولید و روش ساخت محصولات، اقدام به تنظیم برگ درخواست و حواله مواد اولیه از انبار می نماید.
*در مورد سایر اقلام هر یک از واحدهای شرکت مستقلا اقدام به تنظیم برگ درخواست و حواله انبار می نماید.
*کنترل کیفیت در امر ارسال مواد اولیه ازانبار به خطوط تولید نظارت داشته و فرمهای مربوط را پس از تایید به مهر کنتل کیفیت ممهور می نماید.
*نمودار این قسمت در چارچوب کلی سیستم های مکانیزه ی انبار طراحی گردیده است.
برگشت اقلام امانی از انبار :
*کالای امانی صادره از شرکت شامل اقلامی است که جهت تعمیر، تعویض، نمونه ویا درخواست مدیریت از انبار به خارج از شرکت ارسال شده است و پس از مدت معین عین با مشابه اقلام برگشت می شود.
*در مورد اقلام امانی نیز حساب موجودیها همانند سایر اقلام دریافتی و یا ارسالی بصورت قطعی عمل شده و حسابهای آنها کنترل می گردند.                                                *در مورد اقلام امانی دریافتی و همچنین برگشت اقلام امانی ارسالی، مطابق نمودار رسید کالا به انبار عمل شده، فقط برگ رسید انبار با علامت امانی تنظیم می گردد.
*ابزارآلات و یا دارایی های ثابت که در انبار نگهداری نمی شوند، طی فرم برگ خروج که توسط واحد فنی تنظیم می گردد جهت تعمیر ارسال می شود.
*واحد فنی درمورد اقلام ارسالی جهت تعمیر، مسئولیت پیگیری و تعیین تکلیف اقلام امانی را برعهده دارد.
برگشت به انبار :
*اقلام برگشتی قبلا از حساب موجودی انبار خارج شده اند.
*اقلام برگشتی در محل انبار تحویل داده می شوند.
*اقلام برگشتی به انبار توسط مسئولین کنترل کیفی مورد بررسی قرار گرفته و پس از تایید ایشان مبنی بر سالم بودن این اقلام، تحویل انجام می گیرد.
*قیمت اقلام برگشتی به انبار بر اساس نرخ میانگین همان اقلام به هنگام برگشت به انبار تعیین می گردد.
*اقلام برگشتی مربوط به مراکز هزینه و یا پروژه، عینا ازحساب هزینه ی همان مراکز یا پروژه ها برگشت داده می شود.
درخواست برگشت ابزار به انبار :
*در صورتیکه اقلام دریافتی طی یک مرحله به انبار برگشت نگردند، عملیات همانند برگشت کامل انجام شده و جهت ابزارهای مسترد نشده مجددا برگ درخواست جدید صادر می گردد.
*هنگام تحویل و استرداد ابزار، هیچگونه ثبتی در حساب موجودی انبار و یا دارایی های ثابت انجام نمی شود.
*واحد انبار برگ درخواست مربوط به ابزار تحویلی را به ترتیب تاریخ پیش بینی شده استرداد، نگهداری نموده و هنگام سررسید زمان برگشت، پیگیری های لازم را اعمال می دارد.
با کنترل صحیح انبار می توان در متعادل ساختن جریان تولید گام برداشت. با مدیریت صحیح در کنترل و نگهداری موجودی انبار می توان در بالا بردن قدرت کارایی هر موسسه سهم قابل توجهی داشت. به طور کلی برای کنترل موجودی انبار، دو نوع تصمیم اساسی مطرح است : ۱) مقدار سفارش کالا چقدر باشد؟ ۲) چه موقع باید سفارش داده شود؟
در این رابطه بحث هزینه های نگهداری و سفارش کالا وجود دارد.
علت نگهداری موجودی :
۱) جلوگیری از بروز وقفه در عملیات تولید ۲) جلوگیری از ایجاد نوسانات هنگام مواجه شدن با تقاضاهای نامنظم فصلی ۳)جلوگیری از تحویل ندادن به موقع محصولات ۴) حذف عواملی که نارضایتی مشتری را منجر میشود ۵) امکان ایجاد فرصت برای مدیران در جهت برنامه ریزی های مستقل از یکدیگر ۶) جلوگیری ازایجاد گلوگاهها در امر تولید.
معایب استفاده از مدلهای EOQ : حالتهایی وجود دارد که نباید از مدلهای EOQ استفاده شود :
۱) هنگامی که همزمانی در دریافت کالا وجود ندارد ۲) زمانی که از جانب فروشنده تخفیف نقدی پیشنهاد می شود و خریدار ملحوظ نمی دارد ۳) در مواقعی که میزان
تقاضا مشخص نباشد ۴) هنگامی که اطلاعات ناقص و یا ناصحیح از هزینه های مرتبط در دسترس باشد.
شمارش موجودی :
برای اطمینان از اینکه میزان اقلام موجود با اقلام مندرج در کارت انبار و کارت حسابداری انبار و در نهایت با حساب موجودیها مطابقت دارند، انبارگردانی صورت می گیرد. دو روش برای شمارش موجودی ها بکار برده میشود :
۱)شمارش دایمی : بطور دایمی و تدریجی از موجودی اجناس به وسیله ی گروهی که به همین منظور انتخاب می شوند، شمارش و یا توزین بعمل می آید و نتایج را با موجودی ثبت شده مطابقت می دهند. مزایای این روش عبارتند از : ۱- تعطیلی امور جاری موسسه لزومی ندارد. ۲- برای شمارش، افراد متخصص که آموزشهای لازم را در این زمینه دیده اند، به خدمت گرفته می شوند. ۳- باعث می شود انباردارن همواره در ثبت و نگهداری موجودی ها دقت لازم را مبذول دارند.
۲)شمارش دوره ای (انبارگردانی) : انبارگردانی باید در زمان کوتاهی انجام شود تا موجب تعطیلی دراز مدت موسسه بالاخص خطوط تولید نشود. انبارگردانی یکی از رایجترین روشهای کنترل موجودی انبار به شمار می رود. در اجرای این برنامه تعداد اقلام سالم، نیمه ساخته، خسارت خورده و مفقود شده، اقلام کم گردش یا بدون گردش مشخص می شود. به منظور فراهم کردن مقدمات کار شمارش موجودی و اجرای مطلوب آن، انجام دادن اقدامات زیر ضروری می باشد :
قیمت گذاری موجودی انبار :
برای تعیین بهای موجودی ها از روشهای مختلفی استفاده می شود :
۱)روش قیمت میانگین موزون :
تعداد کالای آماده جهت فروش / جمع بهای تمام شده ی کالای آماده جهت فروش = قیمت میانگین یک واحد کالا
۲)روش قیمت میانگین متحرک : پس از هر بار خرید برای بهای تمام شده، میانگین جدید محاسبه می شود و از آن به بعد حواله های انبار به قیمت میانگین متحرک ارزیابی می شود.
۳)روش اولین صاده از اولین وارده (FIFO) : برای قیمت گذاری، اولین کالای صادره از انبار بکار می رود. به عبارتی قدیمی ترین کالای موجود قبل از سایر کالاها مصرف می شوند و یا به فروش می رسند.
۴)روش اولین صادره از آخرین وارده (LIFO) : در این روش نرخ آخرین کالای وارده به انبار برای قیمت گذاری اولین کالای صادره از انبار بکار می رود. بنابراین جریان هزینه به گونه ای است که جدیدترین کالاهای خریداری شده، قبل از سایر کالاها بفروش می رسد.
اصول ایمنی و حفاظت انبار :
اولین اقدام، محدود کردن تردد اشخاص غیر مجاز در نزدیکی کالاهای موجود در انبارها است. برای حفاظت از موجودی انبارها ، بایستی نکات زیر را رعایت کنیم :
۱)سیم کشی انبار و وسایل برقی موجود در انبارها بصورت متناوب کنترل شود. ۲)از کشیدن سیگار و روشن کردن آتش در انبارها جلوگیری شود. ۳)از کلاه ایمنی به منظور حفاظت از سرو صورت در مقابل سقوط یا پرتاب شی استفاده شود. ۴)عدم نگهداری مواد قابل انفجار در مجاورت منبع حرارتی و نگهداری از آنها در جای خشک و خنک و دور از معرض تابش مستقیم خورشید. ۵)استفادهاز نور و روشنایی مناسب در انبارها و خاموش کردن چراغ ها و قطع کلید اصلی برق در پایان کار روزانه. ۶)نصب سیستم تهویه و استفاده از ماسک و وسایل حفاظت فردی در انبارهای شیمیایی. ۷)استقرار دستگاه های اطفای حریق در محل های مناسب و آموزش لازم جهت استفاده ی کارکنان انبار. ۸)عدم قرار دادن قطعات و جعبه ها که موجب مسدود شدن درهای اضطراری و خروجی انبار می شود. ۹)مهار الوارها و بشکه های خالی در مناطقی که باد شدید می وزد. ۱۰)پرهیز از قراردادن اجناس سنگین در طبقات فوقانی.