بهرهوری از مفاهیم علم اقتصاد و مدیریت است که چنین تعریف میشود: «مقدار کالا یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی یا کار هزینه شده بدون کاهش کیفیت یا به این شکل: اثربخشی به همراه کارایی». به دیگر سخن، بهرهوری عبارت است از به‌دست آوردن حداکثر سودِ ممکن با بهره‌گیری و استفاده بهینه از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان، مکان و…به منظور ارتقای رفاه جامعه. بهرهوری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده اطلاق میشود.
عوامل مؤثر بر افزایش بهرهوری:
۱: بهبود کیفی عامل کار، با توجه به این‌که نیروی انسانی مهم‌ترین عامل در بهبودی بهرهوری است، لذا می‌توانند با به‌کارگیری نکات ذیل موجبات ارتقای بهرهوری را فراهم نمایند.
۲: بهبود روابط حاکم بین مدیر و کارکنان
۳: بهبود در به‌کارگیری رهاوردهای فنّاورانه
۴: توجه و اصلاح عوامل محیطی
۵: نوآوری و خلاقیت و امکان بروز آن توسط کارکنان
تعریف عمومی از بهره وری:
بهره وری رابطه بین حجم یا ارزش تولید انجام شده با امکانات و منابع مورد استفاده را توصیف و تبیین می کند و استفاده موثر و بهینه از منابع موجود را به منظور تولید کالا یا خدمات نشان می دهد. بطور کلی بهره وری رابطه بین تولید و مصرف را نشان می دهد.
بیشتر بخوانید: بازار کار رشته کارشناس تولید و بهره وری
تعریف سازمانی از بهره وری:
سازمان بین المللی کار: در تولید محصولات مختلف ادغام چهار عامل زمین، سرمایه، کار و سازماندهی را ضروری میداند . گفته میشود که نسبت ترکیب این عوامل در محصولات، معیاری برای سنجش بهره وری است.
آژانس بهره وی اروپا: بهره وری را درجه استفاده مناسب و موثر از هر یک از عوامل تولید معرفی میکند. این آژانس در تعریف دیگری که ارائه میدهد بهرهوری یک بنگاه را دید گاه فکری آن در بهبود بخشیدن به وضعیت موجود میداند. بر اساس نظرات این سازمان انسان میتواند کارهایش را هر روز بهتر از پیش انجام داده و نتایج بهتری به دست آورد.
انواع بهره وری:
بهره وری جزئی = ستاده / یک ورودی از میان کلیه ورودی ها
بهره وری کل عوامل تولید
بهره وری کل عوامل تولید = (ارزش کل ستاند ها – هزینه مواد و خدمات تأمین شده از خارج سازمان)/ هزینه داده های سرمایه و نیروی کار
بهره وری کلی
بهره وری کلی = ستاده / کل داده ها
