ایجاد مدیریت تجهیزات صنایع معدنی

 ضرورت ایجاد نهاد مدیریت تامین و توزیع ماشین آلات و تجهیزات صنایع معدنی ایران
امروزه توسعه الگو های مدیریت زنجیره ای در کسب و کار های معدنی و صنایع وابسته نیازمند ایجاد نهادی برای مدیریت تامین و توزیع ماشین آلات و تجهیزات معدنی دارد. راه اندازی چنین نهادی می تواند تاثیر فراوانی بر رشد و توسعه این بخش کلیدی کشور داشته باشد. چرا که ایران به لحاظ برخورداری از ذخایر معدنی مناسب، در زمره 20 کشور اصلی صاحب این ذخایر طبیعی قرار دارد.
ویژگی قابل توجه دیگر کشورمان، در خصوص تنوع و جایگاه تولیدات مختلف معدنی است که بر خلاف بسیاری از کشورهای دیگر، حداقل در مورد  چهار ماده معدنی جایگاه دوم تا ششم را در تولید جهانی این اقلام به خصوص اختصاص داده است. بر این اساس برنامه ریزی و سیاست گذاری برای تامین و تولید ماشین آلات و تجهیرات ، تامین و تولید قطعات یدکی ، ارایه خدمات و … از موضوعات و دغدغه های اساسی فعالان بخش معدن و صنایع معدنی کشور  به شمار می رود.
صنایع معدنی بیش از هر صنایعی، وابسته به ماشین­ آلات و تجهیزات تخصصی هستند. در واقع طبق آخرین آمار، حدود 77% کل سرمایه­ گذاری بخش معدن در این بخش صورت گرفته است بنابراین ماشین­ آلات و تجهیزات نقش کلیدی را در افزایش ظرفیت استخراج و فرآوری مواد معدنی ایفاء می­کند. رشد تولید مواد معدنی در کشور و ضرورت اکتشاف معادن جدید از یک سو  بهبود بهره­وری و استفاده از ظرفیت معادن فعال از سوی دیگر مستلزم برنامه ریزی مناسب برای مدیریت تامین، تولید، توزیع و حتی خدمات پس از فروش ماشین آلات و تجهیزات معدنی است.
در حال حاضر علی رغم پتانسیل های فراوان ایران در حوزه معدن یکی از بزرگترین مشکلات فعالان این حوزه، فرسودگی ماشین­ آلات، مشکلات مربوط به تامین قطعات یدکی، وابستگی به کشورهای خارجی و هزینه های بالای تامین و توزیع تجهیزات است. عمر مفید ماشین­ آلات معدنی معمولاً بین  5 تا 6 سال است. اما آنگونه که آمار نشان می­دهد، حدود 60 درصد ماشین­ آلات این بخش در کشور بالای 10 سال عمر دارند که این مساله به طور مستقیم موجب افزایش هزینه استخراج و تولید و کاهش بهره­وری می­شود. به طور طبیعی بسیاری از ماشین­ آلات مورد استفاده، به دلیل قدیمی بودن از فناوری روز برخوردار نیستند که این امر موجب توسعه نیافتن بخش معدن کشور از روند تحولات معدنی سطح جهانی و عدم بهره­ گیری کامل از ظرفیت­ های موجود می شود.
طبق برنامه­ ریزی­ های صورت گرفته، تا پایان برنامه پنجم توسعه میزان تولیدات معدنی باید به 500 میلیون تن برسد. در این راستا، سالانه 1700 دستگاه انواع ماشین­ آلات معدنی برای تجهیز و نوسازی معادن مورد نیاز خواهد بود. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران که در سال 1379 تشکیل شد، وظیفه تهیه و اجرای طرح­های احداث، توسعه، تجهیز و نوسازی صنایع تولید متالوژی، استخراج و فرآوری مواد معدنی و اجرای طرح­های اکتشافی را بر عهده دارد. لذا تجهیز و نوسازی ماشین­ آلات و تجهیزات معادن یکی از ماموریت­های این سازمان است که با توجه به اهداف تعیین شده در برنامه پنجم برای افزایش ماشین­ آلات معدنی، این سازمان باید برنامه ریزی های لازم را انجام دهد.
تامین ماشین­ آلات و تجهیزات معدنی به دو صورت تامین از داخل و واردات صورت می گیرد. در حال حاضر تنها یک تولید کننده ماشین­ آلات معدنی در کشور وجود دارد که بیشتر فعالیت آن معطوف به مونتاژ است تا تولید. با توجه به وجود پاره ای از مشکلات امکان واردات مستقیم ماشین­ آلات معدنی و موارد مشابه به کشور، توسط تولیدکننده های خارجی وجود ندارد. لذا ماشین­ آلات وارداتی اغلب به صورت خرید از واسطه­ ها تامین می­شود. در حال حاضر شرکت­های داخلی متعددی اقدام به خرید و واردات ماشین­ آلات می­کنند که مسئله خدمات پس از فروش و تامین قطعات و لوازم یدکی یکی از مشکلات تامین از این منابع است. از سوی دیگر اغلب ماشین­ آلات وارداتی ساخت کشور چین است که با وجود قیمت مناسب، کیفیت و عمر مفید قابل قبولی نداشته و هزینه نگهداری و تعمیر بالاتری را موجب می­شوند. با توجه به افزایش قیمت­ ماشین ­آلات، قدرت خرید پایین بخش خصوصی و مشکلات موجود در تامین ماشین­آلات، برخی معدنکاران به سوی تامین ماشین­ آلات دست دوم و ارزان­تر می­روند که این مساله در بلند مدت به دلیل کاهش بهره­ وری و افزایش هزینه­ های نگهداری، به ظرفیت­ های تولیدی بخش خصوصی صدمه می­زند.
با توجه به موارد یاد شده، اهمیت مدیریت تامین و توزیع ماشین­ آلات و تجهیزات با کیفیت و قیمت مناسب و دارای خدمات پس فروش، به منظور افزایش ظرفیت اکتشاف و بهره­برداری از معادن کشور ، افزایش بهره­وری و کاهش هزینه­های سرمایه­ای و عملیاتی آنها ، بیشتر احساس می شود. برای این منظور، نیاز است تامین، تولید و توزیع ماشین­ آلات به تولی­گری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به نحو مناسبی ساماندهی شود.