حمل و نقل همگانی

حمل ونقل همگانی
برنامه ریزی حمل ونقل همگانی در طرح جامع توسعه شهری دارای جایگاه ویژه ای است. این جایگاه به لحاظ بهره وری بهینه از امکانات موجود و پوشش مناسب تقاضای فعلی حاصل گردیده است [۱]. از جمله فواید استفاده از حمل ونقل همگانی می توان به کاهش تراکم ترافیک، کاهش مصرف سوخت، کاهش هزینه های سفر، کاهش زمان سفر، ایجاد فرصت های اقتصادی و حفظ محیط زیست اشاره نمود.
سامانه حمل ونقل همگانی بر اساس تقسیم بندی صورت گرفته شامل سه دسته اصلی انبوه بر، نیمه انبوه بر و پایه است. سامانه حمل ونقل همگانی انبوه بر شامل مترو، سامانه حمل ونقل همگانی نیمه انبوه بر شامل قطار سبک شهری (LRT)، اتوبوس سریع (BRT) و مونوریل و سامانه حمل ونقل همگانی پایه شامل اتوبوس و تراموا می باشد [۲].
سامانه حمل ونقل شبه همگانی در برگیرنده شیوه های تاکسی، ون و مینی بوس می شود.

• راهکارهای افزایش مطلوبیت استفاده از سامانه حمل و نقل همگانی
از جمله راهکارهایی که به کمک آنها می توان سهم استفاده از حمل ونقل همگانی را افزایش داد و  به مطلوبیت آن اضافه نمود، شامل موارد زیر می باشد[۳].
–  اطلاع رسانی در سامانه حمل و نقل همگانی
اطلاع رسانی به معنای دادن اطلاعات سیستم حمل و نقل همگانی به کاربران می باشد. این اطلاعات باعث می شود کاربران بتوانند برنامه ریزی بهتری برای سفرهایشان انجام دهند و در نتیجه قابلیت اطمینان سیستم حمل و نقل همگانی بالا می رود.
– یکپارچه سازی عملکردی
عملکرد گونه های مختلف حمل و نقل همگانی از نظر پارامترهای عملکردی باید به گونه ای باشد که کل تأخیر مسافر در سیستم کمینه شود. به عنوان مثال برنامه زمان بندی شیوه ها باید بگونه ای تنظیم شود که زمان های تبادل مسافرین در ایستگاه های تبادل کمینه گردد. از نظر عملکردی هر چه سیستم های مختلف حمل و نقل همگانی با یکدیگر هماهنگ باشند، مطلوبیت کل سیستم و در نتیجه جذب مسافر بیشترخواهد شد.
– یکپارچه سازی سازمانی
یکپارچگی سازمانی تعریف کننده شرح وظایف هر یک از متولیان حمل و نقل شهری است. از آنجا که سیستم های حمل و نقل همگانی به هم مرتبط و با یکدیگر در ارتباط هستند، می توان همپوشانی زیادی در عملکرد و مدیریت آنها تعریف کرد. هدف از یکپارچه سازی سازمانی ایجاد هماهنگی در نقاط همپوشانی مدیریتی و عملکردی سیستم های مختلف حمل و نقل همگانی است.
– یکپارچه سازی کرایه ها در سیستم حمل و نقل همگانی
یکپارچگی در کرایه ها را می توان با دو مفهوم جداگانه مورد بررسی قرار داد:
اول، یکپارچگی تعرفه ها شامل ارائه تسهیلاتی است که از طریق آن در دو یا چند شیوه حمل و نقلی بتوان از یک کرایه ترکیبی استفاده نمود. این موضوع را می توان با کارتهای هوشمند به بهترین شکل، اجرایی نمود به نحوی که مسافر با یک کارت بتواند از مبدا تا مقصد با شیوه های مختلف حمل ونقل همگانی سفر کند.
دومین مطلب درباره یکپارچگی کرایه ها که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، نحوه تعیین مقدار کرایه هر شیوه می باشد. عدم توجه به این مسئله ممکن است باعث شود بعضی از شیوه ها در جایگاه غیراقتصادی فعالیت کنند. میزان کرایه باید در شیوه های مختلف به گونه ای تعیین گردد که شیوه های با عملکرد پایین قابلیت رقابت با شیوه های عملکرد بالا را پیدا ننمایند.
– بالا بردن منظر عمومی سیستم حمل و نقل همگانی
منظر عمومی سیستم حمل و نقل تصوری است که کاربران از سیستم حمل و نقل دارند. مسافری که در ایستگاه های حمل و نقل همگانی مجبور است برای ادامه مسیر از اتوبوس های کهنه (با فاکتورهای عملیاتی بسیار ضعیف، از قبیل سرفاصله زیاد، زمان سفر طولانی، سرعت عملیاتی پایین) استفاده کند تصور مطلوبی از کل سیستم حمل و نقل همگانی نخواهد داشت.
– ایجاد خطوط و مسیرهای ویژه برای سیستم حمل و نقل همگانی
طراحی مسیرهای خطوط ویژه برای وسایل نقلیه همگانی به ویژه در مناطق تجاری شهرها، جزء اقدامات موجود جهت افزایش مطلوبیت سامانه حمل ونقل همگانی به شمار می آید.
– محدود کردن استفاده از خودروی شخصی
اعمال مقرراتی که موجب کاهش حجم ترافیک معابر منتهی به مرکز شهر و کاهش تراکم ترافیک در داخل آن  شود، در بسیاری از شهرهای بزرگ اجتناب  ناپذیر می باشد. با استفاده از این راهکار می توان مطلوبیت استفاده از سامانه حمل ونقل همگانی را در محدوده های مرکزی افزایش داد.
• اهداف مطالعات حمل ونقل همگانی
– افزایش پوشش دهی سامانه حمل ونقل همگانی
– انتخاب شیوه مناسب سامانه حمل ونقل همگانی
– یکپارچه سازی عملکرد شیوه های مختلف سامانه حمل ونقل همگانی
– اصلاح خطوط، مسیر و ایستگاه های سامانه حمل ونقل همگانی
– اصلاح خصوصیات عملکردی سامانه حمل ونقل همگانی (سرفاصله زمانی، ناوگان و غیره)
• سوابق مهندسین مشاور آتیه ساز شرق در حوزه حمل و نقل همگانی
– مطالعات بازنگری ترافیک و سیستم پایین دستی حمل ونقل عمومی در شهرهای جدید گلبهار و بینالود
– مطالعات بازتنظیم و ساماندهی خطوط تاکسیرانی شهر ارومیه
– طراحی پایانه اتوبوس رانی کاوه در شهر تهران
– بازنگری خطوط اتوبوس رانی منطقه ۳ شهر تهران
– طراحی خطوط اتوبوسرانی بر اساس محدوده طرح ترافیک شهر مشهد
– شناسایی شاخص های عملکردی سازمانهای اتوبوسرانی شهری
– مطالعه و بررسی ضوابط و معیارهای استفاده از سیستم اتوبوس سریع در حمل و نقل شهری