اینترنت به عنوان منبعی برای توسعه آموزش و پاسخ به نیازهای افراد به شمار می رود. با رشد اینترنت و روی کار آمدن یادگیری الکترونیکی هر روزه درخواست های متعددی مبنی بر ترکیب آموزش سنتی و الکترونیکی به دست مسئولان این حوزه می رسد.
مسئله قابل توجه در این زمینه این است که حتی کسانی که به طراحی یادگیری الکترونیکی مشغول هستند با سوالاتی نظیر این که یادگیری الکترونیکی چیست و یا این که به چند نوع یا چند گونه تقسیم می شود مواجه هستند.
استفاده از فناوری های مختلف به منظور مدیریت و ساماندهی فرایندهای یادگیری و آموزشی را یادگیری الکترونیکی می نامند.
نظام یادگیری الکترونیکی می بایست دارای سه ویژگی باشد:
نظام یادگیری الکترونیکی باید انعطاف پذیر، باز و توزیع شده باشد.
- انعطاف پذیری:
منظور از انعطاف پذیری آن است که خود یادگیرنده بتواند شیوه آموزش خود را انتخاب کند و بر آن کنترل داشته باشد.
- توزیع شده:
یعنی در یافتن محتوای یادگیری الکترونیکی از تمامی منابع استفاده شود.
- باز بودن:
یادگیرنده با هیچ مانعی مواجه نباشد و بتواند در شرایط مکانی و زمانی متفاوت به یادگیری بپردازد.
ویژگی های یادگیری الکترونیکی می بایست از تمامی آموزش ها اعم از آموزش های دیداری- شنیداری و … متمایز باشد.
تعاریف دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که در ذیل شرح می دهیم.
- دستیابی به محتوا:
دسترسی یادگیرنده و یا کاربر به اطلاعات را می گویند.
- حضور:
زمانی که یادگیرنده و یاددهنده به شکل فیزیکی و یا مجازی به هنگام انتقال اطلاعات در دسترس باشند را حضور می نامند.
- ارتباط الکترونیکی:
زمانی که بین یادگیرنده و یاددهنده در هنگام انتقال آموزش ارتباط الکترونیکی برقرار باشد.
یادگیری الکترونیکی به شش دسته تقسیم می شود:
این نوع از یادگیری همان شیوه خودخوان است. در این گونه یادگیری هیچ ارتباطی بین یادگیرنده و یاددهنده وجود ندارد و یادگیرنده محتوای آموزشی را از طریق اطلاعاتی که از قبل تهیه شده اند دریافت می کند. در این نوع یادگیری اطلاعات در قالب هایی مثل CD و یا DVD ارائه می شوند.
در این روش یادگیرنده و یاددهنده به طور فیزیكی بر سر كلاس حضور دارند با این تفاوت كه در این كلاس ها از ابزارهای یادگیری الكترونیكی نیز استفاده می شود مانند كلاس هایی كه در آن از پاورپوینت، چند رسانه ای و … برای انتقال محتوا استفاده می شود. در این روش ارتباط بین افراد در محیط كلاس است و یا این كه از طریق تلفن صورت می پذیرد به همین دلیل در این روش ارتباط الكترونیكی وجود ندارد.
زمانی كه یاد دهنده محتوا را جمع آوری می كند ( انتقال محتوا) و یادگیرنده محتوا را به دست می آورد (دستیابی به محتوا) یك زمان تاخیری میان انتقال و دستیابی به محتوا وجود دارد به همین دلیل ارتباط الكترونیكی وجود دارد اما به طور غیر همزمان. در این روش افراد می توانند از طریق ابزارها و فناوری های گوناگون با یكدیگر به تعامل بپردازند. در این روش از فناوری هایی همچون پست الكترونیكی نیز استفاده می شود.
در این روش كه یاددهنده و یادگیرنده در طول انتقال محتوا به صورت مجازی با یكدیگر ملاقات می كنند به همین دلیل حضور مجازی وجود دارد. هم چنین از تمامی فناوری ها اعم از صوت و تصویر زنده و پیام رسانی و سایر فناوری های به كار رفته در یادگیری الكترونیكی غیر همزمان استفاده می شود.
این نوع از یادگیری الكترونیكی تركیبی از یادگیری چهره به چهره و غیر هم زمان است. در این روش محتوا هم از طریق كلاس های حضوری بین یاد دهنده و یادگیرنده انتقال داده می شود و هم از طریق فناوری های یادگیری الكترونیكی زمانی كه افراد در یك مكان حضور فیزیكی ندارند. ارتباط الكترونیكی تنها در روش غیر همزمان این مدل وجود دارد و بر عكس آن كه حضور است یعنی حضور تنها در هنگامی كه انتقال اطلاعات به صورت چهره به چهره است وجود دارد.
این نوع یادگیری نیز تركیبی است اما با این تفاوت كه تركیبی از روش چهره به چهره و هم زمان است. در این روش یادگیرنده و یاد دهنده هم در كلاس های حضوری و هم در كلاس های مجازی با یكدیگر ملاقات دارند به همین دلیل حضور در تمام مدت انتقال و ارائه محتوا وجود دارد و ملاقات ها در زمانی یكسان و با مشاركت یادگیرنده و یاد دهنده به انجام می رسد. ارتباط الكترونیكی نیز به شكلی گسترده و همزمان مورد استفاده است.
كلام آخر…
شناخت این شش نوع یادگیری الكترونیكی برای تمام كسانی كه به نوعی با آموزش الكترونیكی در ارتباط هستند می تواند با اهمیت باشد چرا كه می توانند به خوبی انواع ان را دسته بنده كرده و دید وسیع تری از یادگیری الكترونیكی به دست آورند.
سلام
اگر ذکر منابع علمی شود ،قابل استفاده خواهد بود