مدیریت زمان، توصیه در هر زمینهای مبتنی بر اهداف صورت میپذیرد. بهمحض اینکه اهداف و اولویتها مشخص شدند، زمان مورد نیاز برای آنها تخصیص مییابد. به این روش میتوان برای شرکت دانشجویان مجازی در آموزش درون شبکهای برنامهریزی کرده و از ایجاد اضطراب در آنها ممانعت بهعمل آورد. در این قسمت چند توصیه کلی برای دانشجویان مجازی ارائه میشود:
_ اهداف باید کاملاً مشخص باشند: آموزش درون شبکهای شیوهای ساده و آسان برای گذراندن واحدهای درسی نیست. برآورد میشود که دانشجوی درون شبکهای ۱۲ تا ۱۵ ساعت در هفته درگیر تحصیل خواهد بود (گیلبرت، ۲۰۰۱). در نتیجه لازم است برنامهریزی بر اساس آن صورت گیرد.
_ مشخص نمایید، چه مقدار وقت برای مطالعه درون شبکهای در اختیار است: ارزیابی واقعبینانه از وقت مورد نیاز برای انجام وظایف روزانه همچون انجام تکالیف درسی، رفت و آمد و رسیدگی به امور خانواده حائز اهمیت است. این ارزیابی به دانشجویان کمک میکند تا از گرفتن واحدهای درسی زیاد خودداری کنند. معمولاً دانشجویان اظهار میکنند که تکالیف آنها در واحدهای درسی ثبت نام شده، به حدی زیاد است که بسا ادامه تحصیل را با مشکل روبرو میسازد.
تعیین اهداف
هنگامی دانشجوی مجازی در آموزش درون شبکهای به موفقیت دست مییابد که اهداف مشخصی داشته باشد. ثبت نام در آموزش با هدف روشن، موجب جذابیت محیط یادگیری و ادامه تحصیل میشود.
بیشتر دانشجویان مسن صرفاً به منظور اخذ گواهی یا مدرکی برای حرفه خود در آموزش درون شبکهای شرکت میکنند. اگر چه ممکن است که دانشجویان جوانتر در راستای رسیدن به اهداف شغلی در این نوع آموزش شرکت نکنند، اما بهپایان رسانیدن دوره جهت دریافت مدرک تحصیلی به خودی خود برای ایجاد انگیزه در آنها کفایت میکند. در نتیجه، دانشجویان مجازی باید تشویق شوند که برای شرکت در آموزش و نیز ارزیابی نتیجه برنامهها، اهداف روشنی را دنبال کنند. حتی اگر دانشجویان در پی تحصیل به منظور کسب مدرک باشند، داشتن اهداف واقعبینانه همراه با تعیین اولویتها میتواند به آنها در استفاده بهینه از وقت کمک کند.
برای مثال اگر هدف کلی در درس آمار که بهصورت درون شبکهای برگزار میشود، دستیابی به نمره قبولی و هدف واقعی دستیابی به فهم بیشتر از موضوعات گوناگون درس باشد، دانشجو میتواند به ارزیابی و اولویتبندی اهداف درسی اقدام نموده و سپس بر اساس یک زمانبندی منطقی برای آنها برنامهریزی نماید. اغلب به مربیان توصیه میشود که دانشجویان خود را تشویق کنند تا در ابتدای دوره به منظور کمک به تشکیل گروه در جهت اهداف یادگیری تشریک مساعی کنند. این فعالیتها مبنای مدیریت زمان را تشکیل میدهد.
لازم به ذکر است که دانشجویان در برخورد با محیط باید انعطافپذیر باشند: آموزش درون شبکهای در جهان واقعی صورت میگیرد، یعنی دانشجویان در محیط خود به خلق فضایی میپردازند که امکان یادگیری را فراهم میآورد. مسائل زندگی میتواند مانع از اجرای بهترین طرحها و تحقق اهداف و مقاصد شود. دانشجوی مجازی هنگامی که با مشکلی مواجه میشود، برای آنکه از درس عقب نیفتد، باید با مربی تماس گرفته و او را مطلع سازد. مربی نیز لازم است انعطافپذیر بوده و برای فائق آمدن بر موانع و مشکلاتی که ممکن است مانع اتمام دوره تحصیلی شود، با دانشجویان همکاری نماید. البته این در صورتی است که مربی نسبت به وجود مشکل مطمئن شود. بهانههای دانشجویان برای عدم انجام تکالیف در جهان درون شبکهای تغییر کرده است. دانشجو دیگر نمیگوید که «تکالیف را در خانهام جا گذاشتم»، بلکه میگوید: ”رایانهی من خراب شد“ یا ”من بر حسب اتفاق تکالیف خود را حذف کردم“ یا «تکنسینی به اشتباه هارد درایو مرا را دوباره فرمتبندی کرده است». چشم پوشی انحرافات جزیی دانشجوی مجازی در جریان کار از طرف مربی لازم است، اما در صورت تکرار بهانهها، باید نسبت به آنها شک نمود و از دانشجویان دیگر درباره آنها سؤال کرد.
تعیین اولویتها
به محض مشخص شدن اهداف میتوان به اولویتبندی آنها پرداخت. دانشجویان باید بر حسب اهمیت و ضرورت اهداف، در صدد تحقق آنها برآیند. جدول مدیریت زمان وآموزش درون شبکه ای ، به دانشجویان کمک میکند تا بر حسب اهمیت کارها، به تقسیم بندی زمان بپردازند. در این قسمت به توضیح ابعاد نمودار یادشده پرداخته میشود.
الف – فاقد اهمیت و فوریت
بسیاری از دانشجویان عنوان میکنند که برای انجام کارهایی همچون تماس تلفنی، تماشای تلویزیون و یا بازی رایانهای نیاز به زمانبندی ندارند. این در حالی است که برای انجام هر کاری بر حسب اهمیتی که دارد، باید زمانی اختصاص داد.
اگرچه بهنظر میرسد که انجام کارهای یاد شده، وقت افراد را به هدر میدهند، اما برای رفع خستگی پس از یک کار روزانه، مورد نیاز است. بنابراین باید دانشجویان نسبت به این نوع کارها توجه داشته و زمانی را به آن تخصیص دهند. زیرا حتی با انگیزهترین دانشجویان نیز نمیتوانند به طور دائم به کار مشغول باشند. کارهایی از قبیل تماس تلفنی، تماشای تلویزیون و … به ما کمک میکند که تجدید نیرو کرده و دوباره کارهای روزانه را ادامه دهیم. البته پرداختن به چنین کارهایی نباید به گونهای باشد که مانع پیشرفت شود.
ب – فاقد اهمیت اما فوری
فشار روانی که بسیاری از دانشجویان در طی روز تحمل میکنند، بعضاً موجب حواس پرتی آنها میشود. بهگونهای که نمیدانند دقیقاً چه کارهایی را انجام دادهاند. درگیرشدن (مشغول شدن) در فعالیتهایی که دارای اهمیت نیستند، اما فوری به نظر میرسند، باعث میشوند که دانشجوی مجازی احساس کند، صرفاً در حال انجام کار کم اهمیتی بوده و کار زیادی به انجام نرسانیده است.
ح – مهم اما غیر فوری
کار با این طبقه مشکل است، زیرا اغلب کارها تا زمانی که فوریت پیدا نکنند، به تعویق میافتند. مثلاً شروع انجام تکلیف یا نوشتن مقاله مهم است، اما اگر در انجام آنها عجلهای نباشد، فوری محسوب نمیشود. واداشتن دانشجویان به انجام همه تکالیف درسی در مدت زمانی کوتاه ممکن نیست، اما این امر در درازمدت امکانپذیر است. مثلاً انجام هر یک از تکالیف درسی به نوبت تا پایان ترم، روشی سودمند است. بدین ترتیب فعالیتهای مهم در میان موضوعات مختلف گم نمیشوند.
مهم و فوری
تعیین ضربالاجل برای انجام کار موجب ایجاد انگیزه در بسیاری از دانشجویان میشود. مهلت زمانی مشخص شده برای ارسال تکالیف، نوشتن مقاله یا پاسخگوئی به بحثهای درون شبکهای، اهمیت و فوریت کار را افزایش میدهد. با این حال برای عدهای از دانشجویان تعیین ضرب الاجل خوشایند نبوده و به تشکیل گروه صدمه میزند. مثلاً اگر مهلت ارسال تکالیف را تا یک هفته تمدید کنند، در صورتی که مطابق با مهلت زمانی تعیین شده قبلی، بیشتر دانشجویان اقدام به ارسال آنها کرده باشند، ممکن است از اینکه نمیتوانند از مهلت زمانی تمدید شده در جهت ارائه هر چه بهتر تکالیف درسی استفاده نمایند، ناراحت شوند.
بسیاری از دانشجویان مجازی همانند دانشجویان کلاسهای حضوری، ترجیح میدهند، انجام تکالیف درسی خود را تا آخرین فرصت به تعویق اندازند که این امر مشکلاتی را در خصوص تشکیل گروه به وجود میآورد.
مدیریت مناسب زمان و تعیین اولویتها در برخورد با نیازها و تقاضاهای آموزش درون شبکهای برای شکلگیری گروه یادگیری بسیار حیاتی است. اگر دانشجویان متعهد نباشند که به مطالعات خود بیش از دیگر فعالیتهای غیرمهم و غیرفوری اولویت دهند، دیگر اعضای گروه بهواسطه عدم حضور آنها دچار مشکل خواهند شد.
تخصیص وقت برای مطالعه و تعامل درون شبکهای
گیلبرت (۲۰۰۱) متذکر میشود که ابزارهای مؤثری برای مطالعه وجود دارد، خواه آموزش بهصورت درون شبکهای باشد و خواه به شکل حضوری و رو در رو. او رویکرد پیش نگری، بررسی و بازنگری را پیشنهاد میکند. پیشنگری بهمعنای توجه و نگریستن به کل دوره آموزش قبل از شروع آن است و شامل خواندن و مروری بر رئوس مطالب، برنامهریزی پیش از انجام تکالیف، نوشتن مقالات، شرکت در امتحانات و هر جلسه گفتگوی برنامهریزی شده است. بررسی به معنای نحوه انجام تکالیف درسی و به روزبودن آن است. بازنگری، کل فرایند یاددهی –یادگیری را در بر میگیرد و شامل مرور مقالات مورد بحث و دیگر موارد بهمنظور آمادگی برای امتحانات و آزمونهای کوتاه جواب، نوشتن مقالات، درگیری در فعالیتهای گروهی کوچک و تمرکز بر دانش کسب شده و آموزههای پیشین میشود. برای بازنگری، دانشجویان باید به همه مواد درسی و جزوات دسترسی پیدا کنند. انجام این کار بهصورت درون شبکهای سادهتر است، زیرا عمده مواد آموزشی که در سرتاسر ترم تدریس میشود، در وب سایت برنامه درسی قابل حصول است.
در هر کلاس ممکن است روش آسان برای دانشجویان حذف نکات کم اهمیت و صرفاً انجام تکالیف درسی مهم برای گذرانیدن واحد درسی باشد. اما گیلبرت بر این عقیده است که بهمنظور یادگیری اصولی مطالبی که تدریس میشود، دانشجویان باید به مفهوم آنچه مربی ارائه میکند، توجه کرده، اطلاعات جدید را با اطلاعات قبلی پیوند دهند و حقایق و اطلاعات کلاسی را به تجارب کسب شده در زندگی واقعی مرتبط کنند. به این ترتیب زمینهای برای آنها فراهم میشود که به تفکر انتقادی و یادگیری عملی دست یابند.