معرفي كتاب بررسی شخصیت در فیلم‌های تاریخی – مذهبی

دپارتمان آموزش مجازي  و توسعه مطالعات شركت با رويكرد فرهنگ سازي كتاب و كتاب خواني اقدام به معرفي اين كتاب جهت آگاهي علاقه مندان به مطالعه ي آن از سر فصل ها و محتويات نموده است. از كاربران گرامي خواهشمند است در صورت مطالعه ي اين كتاب نظرات خود را جهت آگاهي مابقي اعضا از كفيت و مطالب آن در همين صفحه منتشر نمائيد.
پدید آورندگان :
نویسنده :
اعظم فرجامی
♦ موضوع :
شخصیت‌پردازی در سینما
فیلمهای مذهبی – تاریخ و نقد
فیلمهای تاریخی – ایران – تاریخ و نقد
♦ زبان کتاب :
فارسی
♦ توضیح تکمیلی :
اين كتاب به قلم اعظم فرجامي و در چهار فصل اصلي: كليات، طراحي شخصيت، شخصيت خير و شر و ويژگي­هاي شخصيت، نگارش يافته است.
نويسنده در اين كتاب به بررسي سريال امام علي(ع)، روز واقعه، تنهاترين سردار، ولايت عشق، مسافر ري، معصوميت از دست رفته و مختارنامه پرداخته است.
چهره و گريم، ديالوگ و گفته­ ها، بازي رنگ­ها، تقدس­زايي براي قهرمانان، نشانه­ هاي دروني و بيروني، فيزيك بدن، بازيگري، صحنه ­پردازي، لوكيشن و نگاه امروزي به فضاي تاريخي از جمله محورهاي مطرح شده در اين كتاب است.
در بخشي از اين كتاب آمده است: اين اثر، پژوهشي است در خصوص هفت فيلم و سريال ساخته شده درباره تاريخ زندگي ائمه اطهار(ع) و معاصران ايشان كه به بررسي تخصصي شخصيت­هاي تاريخي و ملزومات آن مي­پردازد.
زبان گفت­وگو در فيلم­هاي تاريخي كه با توجه به بازسازي فضاي تاريخي داستان اهميت بسياري دارد و نيز نشانه­ ها و شيوه­هاي خاص بياني و اجرايي شخصيت­هاي مثبت و منفي در فيلم­ها از مواردي است كه در اين پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.
بازگويي تاريخ و به طور خاص بازخواني تاريخ مقدس با بيان زيبا و غيرمستقيم نمايشي توجيه و بلكه ضرورت دارد و اكنون به جرأت مي­توان گفت، گونه فيلم تاريخي- مذهبي گونه اي است كه در توليدات رسانه ­اي كشور ما مختصات خود را يافته است، به طوري كه اين ژانر در تملك فرهنگ ما درآمده است.
بي ترديد در حال حاضر توليدات تلويزيوني و سينماي كشور ما در گونه تاريخي – مذهبي در جهان اسلام و بلكه در جهان شناخته شده و مشهور است. وفور و تنوع توليدات سينمايي و تلويزيوني كشور ما در اين گونه خاص با توجه به ملاحظات و ويژگي­هاي فرهنگ ديني ما، ضرورت پرداختن به مباحث نظري را با نگاهي به توليدات صورت گرفته ، دو چندان مي كند.
كتاب حاضر به يكي از موضوعات فيلم تاريخي- مذهبي كه به حق بايد آن را فيلم مقدس خواند، پرداخته است. بحث شخصيت و شخصيت پردازي نه تنها در ژانر تاريخي مقدس به طور خاص و نه درژانر تاريخي به طور كلي، بلكه در فيلم به طور عام در همه گونه­ ها و در غالب سبك­ها اهميت دارد.
به دليل خصوصيتي كه گونه تاريخ مقدس و گونه تاريخي به طور كلي دارد، برخي مباحث خاص در حوزه شخصيت در اين دو مطرح است و آن مسئله ربط ميان واقعيت تاريخي و نمايش است كه در كتاب حاضر ضمن آنكه زوايايي از اين موضوع بررسي شده، در خلال آن آثار توليد شده در اين زمينه نيز بازخواني و نقد شده است.
در مقدمه اين كتاب مي­خوانيم: پژوهش حاضر بر اساس هفت سريال و فيلم سينمايي مطرح ايراني سامان يافته استكه درباره تاريخ زندگي ائمه يا تاريخ زندگي معاصران ائمه(ع) ساخته شدند.
بديهي است در اطلاق كلمه ” فيلم ” در عنوان پژوهش­ها معناي عام آن اعم از سريال يا فيلم سينمايي منظور است و تنها معناي خاص اين واژه (فيلم سينمايي) مراد نيست.
بررسي كامل اين فيلم­هاي تاريخي – مذهبي محور اين نوشتار نبوده بلكه براي بررسي تخصصي تر، بررسي شخصيت هاي تاريخي و ملزومات آن مورد نظر بوده است.
در فصل نخست، پس از تعريف اصطلاح­هاي لازم، به معرفي كوتاه فيلم­ها پرداخته مي­شود و انواع شخصيت­هايي كه نويسنده در اين گونه فيلم­ها بر اساس ميزان پايبندي به واقعيت خلق مي­كند، به شخصيت­هاي واقعي، كشف شده و تخيلي، قابل تقسيم است كه بحث دوم را تشكيل مي­دهد.
در كنار بحث آفرينش و خلق شخصيت، به مسئله زبان و گفت و گو در فيلم تاريخي – مذهبي اشاره مي شود؛ زيرا زبان در بازسازي فضاي تاريخي داستان نقش مهمي دارد.
تفكيك شخصيت مثبت و منفي در فيلم­هاي تاريخي – مذهبي، بنا به اقتضاي ماهيت اين داستان­ها، دسته­ بندي رايجي است و هر يك از دسته­ ها نيز با نشانه­ ها و شيوه­هاي خاص بياني و اجرايي، معرفي مي­شوند؛ گرچه در اين معرفي­ها رعايت بايسته­ هايي لازم است. مباحثي از اين دست، موضوع فصل سوم است.
در فصل چهارم ويژگي­هاي جنبي طرح شخصيت، مانند لباس، صحنه پردازي و بازيگري ، تحليل و بررسي مي شود و برآيند و برآمده هاي پژوهش نيز در مبحث پاياني به اجمال مي­آيد.
نويسنده در بخشي از اين كتاب آورده است: در اين پژوهش، “شخصيت”، “فيلم تاريخي- مذهبي”، “ژانر” و “روش نقد” تعريف و معرفي مي­شوند. برداشت اوليه از اين تعابير، واضح و روشن به نظر مي رسد اما در اين پژوهش به شكل قراردادي و با كمي تفاوت نسبت به تعاريف ديگر، در مفهومي جديد به كار رفته اند.
كتاب­هاي سينمايي از شخصيت تعريفي ارائه نكردند، حتي كتاب­هايي كه به طور خاص به موضوع شخصيت پرداخته اند، بدون تعريف آن وارد بحث شده­اند.
معمولا در اين كتاب­ها راه هاي شخصيت پردازي با توصيف مستقيم و غيرمستقيم، عناصر شخصيت، راه­هاي تجلي شخصيت، ويژگي هاي شخصيت خوب و انواع شخصيت ها را به تفصيل بيان كرده، اما تعريف شخصيت را مشخص نكرده­اند.
معمولا نويسنده، شخصيت­هاي تاريخي را به سه گونه مي­آفريند. دسته اي از آنها بر اساس “واقعيت” خارجي و توصيف گزارش­هاي تاريخي شكل مي­گيرند. دسته­اي ديگر در اقوال تاريخي، رد پا و نشاني دارند اما ويژگي­ها و نام و نشان آنها نامشخص است و نويسنده ويژگي­هايي براي اين افراد تعريف و به اصطلاح “كشف” مي كند. دسته سوم گروهي هستند كه در اساس، وجود تاريخي ندارند و به طور كامل “ساخته” و خلق شده خالق اثر هستند.