استعدادیابی فرآیندی است برای شناسایی و کشف و توانایی های بالقوه ای که در هر فرد به شکل ذاتی وجود دارد. استعدادیابی کمک می کند به شکوفایی و بالفعل شدن هر چه بیشتر استعدادها و تبدیل آنها به مهارت فوق العاده ای که احساس خشنودی و رضایت مندی و کار آمدی را در فرد ایجاد می کند  و در ادامه پس از ایجاد احساس خوشایند در فرد این احساس به جامعه نیز انتقال پیدا می کند.

جانسون اوکانر (مسئول تشخیص استعداد کارکنان در شرکت جنرال موتورز) اولین شخصی بود که دید افرادی که در شرکت جنرال موتورز کار می کنند بسیار خسته و ناخوشحال سر کار خود حاضر می شوند، او دلیل این امر را با پاسخ “عدم رضایت از کار، عدم استعداد در کار مربوطه و …” دریافت کرد. سپس جانسون اوکانر به افراد مختلف گلچین شده ای این امکان را داد که در هر فضایی که فکر می کنند موثر تر هستند فعالیت کنند و نتیجه این امر شگفت انگیز بود.

پس از آن جانسون اوکانر به استعداد افراد در کارهای مختلف پی برد, حال در پروسه ای دیگر ۴۰ سال بعد هوارد گاردنر طی تحقیقات و آزمایشات فراوانی به این نتیجه رسید که افرادی که جانسون اوکانر در سنین میانسالی استعدادیابی کرده در کودکی هم همان استعدادها را داشتند. به همین دلیل هوارد گاردنر استعدادیابی در افراد را از سنین کودکی ۳ تا ۶ سال شروع کرد و نتیجه های حیرت انگیزی از این استعدادیابی گرفت.

استعداد را می توان به مانند اعضای بدن انسان تشبیه کرد. اگر عضوی، فعالیت طبیعی خود را انجام ندهد، پس از مدتی برای شروع فعالیت عضو مذکور نیاز به زحمت و تلاش بیشتری است. مثلا نوازنده ای که دو هفته به تعطیلات می رود، پس از بازگشتن احساس می کند که از توانایی و مهارتش کاسته شده است. از این رو می کوشد که با تمرین بیشتر مهارت خود را به سطح قبل از تعطیلات برساند. یا مثلا کارمندانی که با ثبت داده و کدهایی در رایانه سروکار دارند کاملا این قضیه برایشان محسوس است. هر چقدر که زمان تمرین نکردن بیشتر باشد، برای روی فرم آمدن مجدد تلاش به مراتب بیشتری می طلبد.
حال سوال این است که چه میزان از زمان پرورش استعدادش گذشته است؟باید بدانیم که مدیر آژانس بین المللی استعداد یابی بیان کرده است که برای سنجش استعداد یابی کودکان و نوجوانان سن بین ۳ سالگی تا ۱۵ سالگی می باشد. اما خبر خوب برای بزرگسالان آن است که دو استعداد از این سن مستثنی میباشد؛ و آن یکی استعداد نقاشی و دیگری استعداد نویسندگی می باشد که سن و سال نمی شناسد. بسیاری از نویسندگان مشهور بعد از سن چهل سالگی به نویسندگی پرداخته اند. و بسیاری از نقاشان هم در بزرگسالی پی به استعداد خود برده اند.

• بله. کار و فرآیند استعدادیابی را می توان از ۳ سالگی برای کودک شروع کرد. شروع استعدادیابی از ۳ سالگی امکان پذیر است اما این فرآیند حداقل یکسال زمان می برد. کودک سه ساله که وارد مرکز استعدادیابی میشود حداقل یکسال برای تجربه کردن، آموختن و جنبه های مختلف محیط اطراف را دیدن، شنیدن و با حواس مختلف پنجگانه تجربه کردن در کنار مجموعه هست. بدین صورت نیست که با یک لحظه مشاوره یا یک پرسشنامه بخواهیم کار استعدادیابی برای یک کودک انجام شود این یک پروسه کاملاً پیچیده ای هست.

  پروسه استعدادیابی، نیازمند فعالیتهای مختلفی برای سنجش کودک هست تا به نتیجه های ممکن که برای استعدادیابی مورد نظر هست برسیم.
  شاید یک ذره بعید باشد که ما فرزند ۳ ساله را بخواهیم استعدادیابی کنیم. ولی در نظر داشته باشید هر چقدر کودک از مراکز آموزش مستقیم دورتر باشد کار استعدادیابی راحتتر انجام می شود (قبل از اینکه کودک وارد مراکز استعدادیابی بشود بهتر است وارد هیچ دوره و کلاس آموزشی خاصی قرار نگیرد).

این امر بسیار اتفاق می افتد، چرا که انسان ربات نیست که بر مبنای صفر و یک تعریف شده باشد. برخی از کودکان به کندی پیش می روند، اما چنین چیزی مانع از رسیدن به مدارج بسیار بالا نمی گردد. نکته مهم این است که به اینگونه افراد باید زمان بیشتری داد. نمونه بارز ای دسته از کودکان آلبرت انیشتین است. او در دوران کودکی شاگرد متوسطی بود و حتی در درس شیمی هم بسیار ضعیف بود. اما همین شاگرد متوسط با تغییر انگیزه در خود توانست به مدارج بالای علمی دست پیدا کند و نظریه معروف نسبیت را مطرح نماید. کودکی که به کندی حرکت می کند ممکن است در زمینه ای کم استعداد نشان دهد، اما در بزرگسالی در آن بدرخشد. باید به کودک انگیزه یا اجازه داد تا خود انگیزه ای برای تلاش بیشتر بیابد. صبر، توجه به کودک و مهر ورزیدن به او از عناصر اصلی موفقیت این دسته از کودکان است.