بازار کار رشته بهداشت حرفه ای

در دهه های اخیر در کشورهای توسعه یافته بعلت نیاز روز افزون به حل مشکلات شغلی رشد شایانی را به همراه داشته است و در کشور های در حال توسعه نیز در جهت پایداریتوسعه (اقتصادی – اجتماعی –انسانی ) جایگاه ویژه ای را دارا می باشد…
در دهه های اخیر در کشورهای توسعه یافته بعلت نیاز روز افزون به حل مشکلات شغلیرشد شایانی را به همراه داشته است و در کشور های در حال توسعه نیز در جهت پایداریتوسعه (اقتصادی – اجتماعی –انسانی ) جایگاه ویژه ای را دارا می باشد.
لذا باعنایت به این مهم و برای نیل به خودکفایی صنعتی کشور و توسعه پایدار باید این علمتوسعه روز افزون یافته و در جهت بهینه سازی کار ، شرایط کار و محیط کار و ارتقا سطحبهره وری کمک و بهره لازم را فرا گرفت .
بهمین منظور ایجاد دوره کارشناسی ارش ومقاطع بالاتر تحصیلی از ضرورت ویژه ای برخوردار است.
هدف دوره
هدف ازایجاد دوره کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای تربیت افرادی است که بتوانند در موسساتمختلف آموزشی و پژوهشی و اجرایی و مراکز صنعتی و سایر محیط های اشتغال مستقر شده بهتدریس و پژوهش و اجرا و یا هدایت برنامه های بهداشت حرفه ای (بهداشت و ایمنی صنعتی ) بپردازند.
-2طول دوره و شکل نظام
طول دوره کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ایحداقل 2 سال بوده و نظام آموزشی آن مطابق آئین نامه آموزشی دانشگاه ها و موسساتآموزش عالی مصوب شورای عالی برنامه ریزی می باشد.
-3ضرورت و اهمیت :
باعنایت به توسعه پایدار و داشتن نیروی کار سالم و محیط کار مناسب ضرورت ایجادرشته بهداشت حرفه ای بیش از پیش نمایان می گردد.
متخصص مزبور قادر خواهند بوددر شناسای ، ارزشیابی ، کنترل عوامل زیان آور ناشی از کار و محیط کار که دارایماهیت های فیزیکی ، شیمیایی بیولوژیکی ، ارگونومی ، حادثه ای . اجتماعی می باشند .
تحقیق و اقدامات لازم را بعمل آورند و در جهت حفظ و ارتقا سطح سلامتی (جسمانی ،روانی ، اجتماعی )گام های موثری بردارند.
بالاخص اهمیت این رشته زمانی مشخص ترمی گردد که فکر کنیم به چه میزان نیروی انسانی ، اقتصادی ، اجتماعی صرف می شود تانیروی متخصص و ماهر تربیت گردد. لذا حفظ این نیروهای مولد جامعه و بهبود شرایط محیطکار از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.
تا دیروز بهداشت و مسائل بهداشتی ما را به یاد درمانگاه های محلی و تزریقاتچی ها میانداخت اما امروزه وضع فرق کرده در بزرگترین مراکز صنعتی تا کوچکترین کارگاه هایقالی بافی چون انسان وجود دارد باید بهداشت در حد کمال خود رعایت گردد .علم بهداشتحرفه ای یکی از شاخه های علوم بهداشتی بوده که به مسائل و مشکلات شغلی می پردازد
درسهای رشته :
ردیف
نام درس
1
آشنایی با کلیات پزشکی و بیماریهای حرفهای
2
آمار حیاتی مقدماتی 1
3
آموزش بهداشت
4
اصول تغذیه
5
ایمنی در صنعت 2
6
بهداشت آب
7
بیوشیمی
8
پاتوبیولوژی
9
ریاضیات پایه و مقدمات آمار
10
سم شناسی صنعتی 1
11
شناسایی عوامل شیمیایی
12
شناسایی عوامل فیزیکی
13
شیمی تجزیه
14
شیمی عمومی
15
فیزیولوژی و تشریح
16
فیزیک عمومی 1
17
فیزیک عمومی 2
18
مبارزه با آلودگی های محیط کار
19
مهندسی انسانی
20
کارآموزی
21
کمک‌های اولیه
بازار کار:
کسانی که دوره کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای را به پایان می رسانند دارای تواناییهای زیر خواهند بود:
تدریس دروس بهداشت حرفه ای در سطوح کاردانی و در موارد خاصکارشناسی
انجام طرح های پژوهشی در زمینه بهداشت حرفه ای
اجرا و ارزشیابیبرنامه های بهداشت حرفه ای
مدیریت بهداشت حرفه ای در محیط های اشتغال و هماهنگنمودن برنامه های بهداشت حرفه ای با سایر برنامه های بهداشتی موجود در کشور.
 
دوره های مربوطه :
مباحث سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ایOHSAS 18001 : 2007
(Occupational Health And Saftey Assessment Series) به معنای «مجموعه ارزیابی ایمنی و بهداشت حرفه ای» است.
OHSAS-18001:1999 نام نظام جهانی مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای مصوب IS0 (سازمان بین‌المللی استاندارد) است و عبارت است از نیازمندیهای نظام مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه ای، تا یک سازمان بتواند بخوبی مخاطرات مربوط به ایمنی و بهداشت حرفه ای را کنترل کند و یک محیط سالم و ایمن کاری را به وجود آورد و عملکرد خود را بهبود بخشد.توجه به استاندارد‌های نظام OHSAS 18001 از سال آخر دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد و سازمانهای عمومی و خصوصی زیادی در سطح دنیا با اجرای آن گزارش کردند که اجرای این نظام باعث بهبود ایمنی و بهداشت محیط کارشان شده و هزینه‌های ضایعات را نیز به شدت کاهش داده است. اصولاً هدف از اسقرار نظام ایمنی و بهداشت شغلی، سالم‌سازی محیط کار و بهبود عملکرد سازمان در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی از طریق پیشگیری آسیبها و خطرات است.
استاندارد OHSAS 18001 : 2007 استانداردی است که مارا ملزم به رعایت نکات ایمنی و بهداشتی می نماید . آمادگی جسمانی کارکنان ، رعایت نکات ایمنی و تجهیزات ایمنی در محیط کار ، آمادگی در شرایط اضطراری از قبیل سیل و زلزله و آتش سوزی و بررسی میزان و شدت و احتمال خطرات ، می کند . برای کاهش خطرات و افزایش آگاهی کارکنان نسبت به نحوه شناسایی خطرات و محاسبه ریسک آنها دستورالعمل هایی تدوین میگردد . رعایت استاندارد های ایمنی حافظ جان کارکنان ، سلامتی آنان و حفظ اموال و دارایی های یک سازمان است و رعایت این استاندارد در ایجاد یک سازمان امن و عاری از خطر ، ما را یاری می نماید .
سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی ( Assessment Series Safety & Occupational Health ) استانداردی قابل ممیزی و اخذ گواهینامه می باشد . استاندارد OHSAS 18001 : 2007 در پاسخ به نیاز سازمانها به یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی که به وسیله آن بتوانند به راحتی سیستم های مدیریت کیفیت ، محیط زیست و بهداشت شغلی و ایمنی را با یکدیگر ادغام و سیستم مدیریتی یکپارچه ای را ایجاد نمایند . یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، سازمان را در شناسایی ، حذف و یا به حداقل رساندن ریسک های مرتبط با بهداشت و ایمنی کارکنان خویش و سایر طرفهای ذینفع که در معرض ریسک های S & OH قرار دارند یاری نماید . استاندارد OHSAS 18001 : 2007 مشخصات دقیق را جهت طراحی یک سیستم مدیریت S & OH ارائه می دهد .
ساختار استاندارد OHSAS 18001 : 2007 در واقع مسیری باز و منعطف را برای هر سازمانی که بخواهد آنرا تحقق بخشد ، فراهم می آورد . فرآیند ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی بر اساس استاندارد OHSAS 18001 : 2007 مشابه با فرآیند ممیزی سیستم های مدیریت کیفیت براساس ISO 9001 و یا سیستم های مدیریت محیط زیست بر اساس ISO 14001 می باشد .

 
دوره آموزشی آشنایی با سیستم مدیریت ایمنی-بهداشت-محیط زیست(HSE-MS)
سیستم مدیریت HSE یک ابزار مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد بهداشت، ایمنی و محیط زیست در همه برنامه های توسعه و پروژه های صنعتی یا تشکیلات سازمانی بوده است، با ایجاد بستر فرهنگی خلاق و نگرشی نو و سیستماتیک در راستای توسعه پایدار و کرامت انسان، بطور یکپارچه و با همگرایی و چیدمان هم افزای نیروهای انسانی و امکانات و تجهیزات و با استفاده از سیستم آموزش کارآمد، ممیزیهای دوره ای، ارزیابی، بهبود مستمر، موجب به حداقل رساندن اثرات نامطلوب صنعت بر محیط و افزایش اثرات مطلوب آن از طریق تأمین ایمنی همه جانبه کلیه کارکنان و همکاران سازمان، تجهیزات و تأسیسات و به صفر رساندن حوادث و آسیب های ناسی از کار از طریق کنترل یا حذف شرایط ناایمن و ارتقاء سطح سلامت افراد از طریق اعمال راهکارهای کنترلی مدیریتی، مهندسی و اجرایی در کلیه سطوح سازمان و همچنین صیانت از محیط زیست به عنوان سرمایه بشریت می گردد.

مباحث بهداشت و ایمنی در کترینگ ISO 22002
استاندارد بین المللی ISO22002 در اواخر سال ۲۰۰۹ توسط International Organization for –ISO standardization یا سازمان جهانی استانداردسازی ، تحت عنوان کلی برنامه های پیش نیاز درباره ایمنی مواد غذایی بخش اول : تولید مواد غذایی منتشر شده است . برنامه های پیش نیاز شامل فعالیت ها و شرایطی است که تولید کننده مواد غذایی باید رعایت نماید تا محیطی بهداشتی برای تولید ماده غذایی ایمن به نحوی که سلامت مصرف کننده را به خطر نیندازد، فراهم آید .
در استاندارد بین المللی ISO22000 ( الزامات سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی برای هر سازمانی در زنجیره غذا) ، بند ۷-۲ ایجاد، اجرا و برقراری برنامه های پیش نیاز (PreRequisite program-PRP) برای کمک به کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی را الزام می کند . هدف کاربرد استاندارد بین المللی ISO22002 ، پشتیبانی از سیستم های مدیریت طراحی شده به منظور برآورده نمودن الزامات این بند و ارائه الزامات تفصیلی آن برنامه ها می باشد.

 
دوره آموزشی آشنایی با سیستم مدیریت ایمنی-بهداشت-محیط زیست(HSE-MS)
سیستم مدیریت HSE یک ابزار مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد بهداشت، ایمنی و محیط زیست در همه برنامه های توسعه و پروژه های صنعتی یا تشکیلات سازمانی بوده است، با ایجاد بستر فرهنگی خلاق و نگرشی نو و سیستماتیک در راستای توسعه پایدار و کرامت انسان، بطور یکپارچه و با همگرایی و چیدمان هم افزای نیروهای انسانی و امکانات و تجهیزات و با استفاده از سیستم آموزش کارآمد، ممیزیهای دوره ای، ارزیابی، بهبود مستمر، موجب به حداقل رساندن اثرات نامطلوب صنعت بر محیط و افزایش اثرات مطلوب آن از طریق تأمین ایمنی همه جانبه کلیه کارکنان و همکاران سازمان، تجهیزات و تأسیسات و به صفر رساندن حوادث و آسیب های ناسی از کار از طریق کنترل یا حذف شرایط ناایمن و ارتقاء سطح سلامت افراد از طریق اعمال راهکارهای کنترلی مدیریتی، مهندسی و اجرایی در کلیه سطوح سازمان و همچنین صیانت از محیط زیست به عنوان سرمایه بشریت می گردد.
 
 

 
 
 
دوره آموزشی بهداشت و ایمنی در محیط کار
ایمنی بعنوان حفاظت انسان و کارآیی او از صدمات و پیشگیری از صدمه دیدن انسان تعریف می شود. اولین تلاش انسان در جهت بهبود ایمنی ۲۰۰۰ سال پیش در کتاب تاریخ طبیعی Pliny و Elder آمده است. بعنوان مثال در این کتاب گفته شده که برای جلوگیری از استنشاق مواد سمی کارگران باید از ماسکهای حفاظتی استفاده نمایند و از اولین وسایل ایمنی لامپهای ایمنی معادن را می توان نام برد.
هدف از اجرای مقررات ایمنی و دستورالعملهای مربوطه، امکان بوجود آمدن محیط سالم است بنحوی که کارگران بدون دغدغه خاطر و بدون ترس از خطرات صنعت بکار خود ادامه دهند.
بدین ترتیب ترس از آینده نامعلوم که زائیده و معلول حوادث و سوانح در محیط کار می باشد در جامعه صنعتی ما رخت بر خواهد بست. بدون وجود مسئول ایمنی نه تنها قدمی در راه پیشرفت صنعتی برداشته نمی شود بلکه صنعت دچار هرج و مرج و از هم پاشیدگی شده و دیر یا زود به سوی زوال تدریجی سوق پیدا مینماید.
در این دوره به ذکر روش های متداول مطالعه و اقدامات مربوط به امور ایمنی می پردازیم .روش های متداول به صورت مختلف تقسیم بندی شده اند که یکی از این گونه تقسیم بندی ها به شرح زیر ارائه شده است:
۱.روشهای تامین سلامت کارکنان در محل کار (Occupantional Healt)
۲.ارگونومی (Ergonomics)
۳.روشهای بیومکانیکی ( Biomechanics Occumpational)
۴.مهندسی سیستمها (Engineering- System)
۵.روشهای اکتشافی(Investigative Approach)
۶.وبالاخره روش رفتاری (Approach Behavioral)