اصول پرورش گاو (در مدیریت گله گاوهای شیری)

این مقاله آموزشی جهت آشنایی  دانشجویان  آموزش مجازی در رابطه با اصول پرورش گاو ارائه گردیده است، امیدوار است کلاس های مجازی، آموزش های از راه دور، مقالات آموزشی، کتاب های معرفی شده و کلیه ی فعالیت های خدماتی ما برای شما عزیزان مفید واقع گردد.
اصول پرورش گاو (در مدیریت گله گاوهای شیری)
استفاده از امتیاز شرایط بدنی در مدیریت گله گاوهای شیری:
در گاوهای شیری امتیاز شرایط بدنی یک شاخص مهم در ارتباط با میزان ذخایر انرژی نگهداری شده توسط گاو می‌باشد که استفاده از آن برای افزایش سطح تولید شیر در هر دوره شیردهی بسیار اهمیت دارد. میزان ذخایر بدنی یک گاو در زمان گوساله‌زایی یا اوایل شیردهی تأثیر زیادی بر اختلالات انرژی، توان تولید شیر و بازده تولید‌مثلی دارد. در گاوهایی که خیلی لاغر هستند عوارض زیر بروز می‌نماید:
کاهش تولید شیر ناشی از عدم توان ذخایر بدنی برای تولید در اوایل شیردهی، افزایش تولید بیماریهای ویژه نظیر کتوز، جابجایی شیردان و غیره، وقفه در شروع مجدد سیکل فحلی پس از گوساله‌زایی.
از سوی دیگر در گاوهای چاق نیز عوارض زیر مشاهده می‌شود:
اختلالات زایمانی مثل  سخت‌زایی، اختلال در مصرف ماده خشک در اوایل شیردهی که گاو را برای افزایش شیوع بیماریهای متابولیک مثل سندرم گاو چاق، کتوز و همچنین کاهش تولید شیر مستعد می‌کند.
هدف این است که گاو در زمان گوساله‌زایی در شرایط بدنی مناسب باشد یعنی نه خیلی لاغر و نه خیلی چاق باشد. امتیاز شرایط بدنی یک تشخیص فردی از میزان چربی یا ذخیره انرژی یک گاو است که در یک دوره شیردهی بکلی تغییر می‌کند.
گاوهایی که در اوایل شیردهی هستند در بالانس منفی انرژی می‌باشند و دارای امتیازهای  شرایط بدنی BCS  (Body Condition Score) پایینی می‌باشند. از این رو از ذخایر بدنی برای تولید شیر استفاده می‌کنند، به طوری که به ازای کاهش یک کیلوگرم از وزن بدن انرژی لازم برای تولید هفت کیلوگرم شیر را تامین می‌کنند.
در اوایل شیردهی گاوها نباید روزانه بیش از یک کیلوگرم از وزن بدنشان کم شود. گاوهایی که در اوخر شیردهی هستند در بالانس مثبت انرژی‌اند و ذخیره تازه‌ای را نسبت به ذخایر از دست رفته در اوایل شیردهی بدست می‌آورند یعنی کاهش وزن اولیه را جبران می‌کنند، پس شرایط بدنی برای تمام مراحل شیردهی متغیر است.
توجه به امتیاز شرایط بدنی برای گاوداران شیری که برنامه استفاده از هورمون سوماتوتروپین گاوی BST (Bovin Somatothopin)  را در گله گاوهای شیری خود اعمال می‌کنند بسیار ضروری و مهم است بدین ترتیب که هورمون BST برای گاوهای که از امتیاز بدنی مطلوب برخوردار نیستند نبایستی تجویز شوند زیرا که مصرف آن باعث کاهش تولید شیر و ابتلاء به بیماریهای خاص گاوهای خیلی  چاق و خیلی  لاغر می‌گردد. استفاده از این هورمون در افزایش تبدیل ذخایر چربی بدن به تولید شیر توصیه نمی‌شوند.
امتیازدهی شرایط بدنی
در تنظیم تغذیه گاوها و مدیریت مناسب برای حداکثر استفاده از پتانسیل تولید شیر و به حداقل رساندن اختلالات تولید مثلی از امتیازدهی شرایط بدنی BCS استفاده زیادی می‌شود. میزان چربی زیر پوست یا وضعیت بدنی گاو بیانگر ذخیره انرژی حیوان می‌باشد. به منظور حفظ سطح بالای تولید شیر لازم است ذخایر مناسب بدنی برای تجزیه در دسترس باشد. در گاوهای بسیار چاق اختلالات متابولیکی در سخت زایی بیشتر است و واکنش ایمنی مختل می‌گردد.
محققان ویرجینیا نوعی روش امتیازدهی از 1 تا 5 را ارائه داده‌اند که در آن ضخامت چربی روی دنده‌ها، استخوان خاصره، استخوان نشیمنگاهی و دنبالچه ارزیابی می‌گردد. این محققان گزارش کرده‌اند که بین وضعیت بدنی گاوهای شیری و تولید شیر برای هر واحد وزن متابولیک بدن، همبستگی منفی وجود دارد. گاوهای شیری با بازدهی بالا مواد مغذی را در شیر ذخیره می‌کنند، نه در وزن بدن.
در ارزیابی به گاوهای خیلی لاغر score1 وبه گاوهای خیلی چاق score5 تعلق می‌گیرد. امتیاز شرایط بدنی با مرحله شیردهی تغییر می‌کند. گاوهای تازه زا در اوج تولید شیر در توازن منفی انرژی قرار داشته و بنابراین امتیاز بدنی آنها کاهش می‌یابد، بعبارت دیگر BCS ایده‌آل بستگی به مرحله شیردهی دارد.
ارزیابی در اوایل شیردهی
امتیاز 5/1 برای گاوهایی که 2-1 ماه از از گوساله زایی‌شان گذشته است مطلوب نیست، چون در این مرحله از دست دادن انرژی هماهنگ با مصرف غذا نیست (بالانس منفی انرژی). پایین بودن وضعیت بدن در هنگام زایمان همچنین می‌تواند سبب پایین آمدن چربی شیر شود، زیرا که در اوایل شیرواری نسبت بالایی از پیش‌سازهای چربی شیر از ذخایر چربی بدن گاو منشاء می‌گیرند.
نمره وضعیت بدنی 5/2 و 5/3 برای بازده تولیدمثلی مطلوب کافی است. مصرف پایین انرژی در اوایل شیرواری می‌تواند روزانه منجر به 2-‌5/1 کیلوگرم سوزش چربی گردد. این امر خطر تجمع چربی در کبد گاو را بالا می‌برد و می‌تواند سبب کتوز شود. همچنین حساسیت گاو به بیماری زیاد شده و بازگشت به فحلی به تاخیر افتاده و باروری پایین می‌آید.
ارزیابی در اواسط شیردهی
در این شرایط گاوها در حال بازسازی آن دسته از ذخایر چربی بدنشان هستند که در اوایل شیردهی از دست رفته بود. در این مرحله از شیرواری نمره‌های وضعیت بدنی باید برای گاوهای پر تولید 3 و برای گاوهای متوسط بین 5/3 -3 باشد. نمره وضعیت گاوهای کم تولید ممکن است 5/3 بالاتر رفته باشد که در این وضعیت باید مدیریت مناسبی صورت گیرد تا از چاقی جلوگیری شود.
ارزیابی در اواخر شیردهی
نمره وضعیت بدنی باید 5/3 باشد. در طی این مدت گاوهای کم تولید تمایل به افزایش بیش از حد نمره وضعیت دارند و ممکن است نمره 4 یا بیشتر را نشان دهند که اغلب زمانی رخ می‌دهد که از مقادیر زیادی سیلوی ذرت در جیره استفاده شود و نیز زمانی که در خصوص مصرف کنستانتره محدودیتی به عمل نیامده باشد.
ارزیابی در دوره خشکی
نمره ایدآل برای یک گاو خشک 5/3 می‌باشد. برای حصول عملکرد و سلامتی مطلوب  در مراحل اولیه شیرواری که در پی دوره خشکی بدست می‌آید، وضعیت بدن باید حداقل 3 و حداکثر 4 باشد. امتیازدهی وضعیت بدنی در گاوهای شیری و خشک ابزار اساسی در دست مدیریت فارم است و وی را در مدیریت موثر و کاهش میزان ناهنجاریهای متابولیکی در زمان زایمان یاری می‌دهد. از این رو توصیه می‌شود که گاوها در شرایط بدنی 3 خشک گردند و تحت این شرایط تا زایمان نگهداری شوند. گروه‌بندی گاوهای خشک و اختصاص جیره‌های جداگانه به آنها ضروری می‌باشد، بنابرین ایده‌آل آن است که گاوها در زمان خشک کردن به گروه‌های چاق، متوسط و لاغر گروه‌بندی شوند. به گاوهای چاق بایستی محدودیت غذایی داده شود که این امر با تغذیه آنها با کاه و یا محدود کردن مصرف سیلو یا گراسهای به آنها امکان پذیر می‌باشد. در مقابل گاوهای لاغر بایستی سیلو یا گراسهای با کیفیت بالا همراه مقادیر کمی کنستانتره برای افزایش شرایط بدنی دریافت دارند.
دامنه‌های امتیاز شرایط بدنی در گاوهای شیری را به طور مجزا مورد بررسی قرار می‌دهیم:
امتیاز بدنی 1: در این شرایط گاوها خیلی لاغراند. تک تک مهره‌ها در طول خط پشتی بدن جدا هستند. استخوانهای لگن Hip و Pin حالت تیز دارند و فرورفتگی شدیدی بین Hip و Pin و  Hook مشاهده می‌شود. یک حفره  V در ابتدای دم و بین استخوانهای Pin وجود دارد.
امتیاز بدنی 2: گاو لاغر است. دنده‌ها کوتاه دیده می‌شوند. گودی کمر کمتر بوده استخوانهای لگن  Hip و Pin برجسته بوده منطقه اطراف مقعد کمی فرورفته و فرج کمی برجسته است. فرورفتگی اطراف دم و استخوان Pin بیشتر U شکل است.
امتیاز بدنی 3: گاو وضعیت بدنی متوسطی داشته و دنده‌ها کوتاه به نظر می‌آید. بدون هیچ گودی، تک تک مهره‌ها قابل رویت نبوده و استخوانهای Hip و Pin صاف و گرد شده است.
امتیاز بدنی 4: گاو شرایط چاقی داشته و دنده‌ها کوتاه گرد شده‌اند و هیچ اثر گودشدگی در لگن دیده نمی‌شود، ناحیه مهره‌ها صاف و گرد شده‌اند و برآمدگی در ناحیه کمر و کپل دیده می‌شود استخوانهای Hip و Pin سطحی صاف دارند که دلیل بر وجود چربی ذخیره‌ای است .
امتیاز بدنی 5: گاو خیلی چاق است. استخوان پشتی با یک لایه ضخیمی از چربی پوشیده شده است، دنده‌های کوتاه پیدا نبوده و استخوانهای Hip و Pin دیده نمی‌شوند.
امتیاز شرایط بدنی خوب و تغذیه مناسب باعث بالا رفتن ضریب کارایی گله شده و می‌تواند سوددهی را بهبود بخشد. ارزش غذا تقریبا 60% هزینه یک فارم را در بر می‌گیرد. تولید کننده می‌تواند با استفاده از BCS گاوهای با ضریب تولید بالاتر و هزینه کمتر نگهداری نماید و با تقسیم‌بندی گاوها به گروه‌های لاغر، متوسط و چاق بهتر بر آنها مدیریت کرده و گاوهای لاغر با تغذیه مناسب و گاوهای چاق با محدودیت مصرف خوراک به شرایط مناسب بازگرددند و گله یک دست با ضریب تبدیل مناسب در اختیار داشته باشند. تحت این شرایط هم می‌توانیم در مصرف خوراک مدیریت خوبی داشته باشیم و از هدر رفتن آن جلوگیری کنیم و هم تولید گله را بالاتر ببریم.