یادگیری برنامه ریزی شده ای است که در آن معمولاً و آموزش در محیط های جدا از هم صورت می گیرند. به همین دلیل آموزش از راه دور، به تکنولوژهای ارتباطی و نهادی برای طراحی و برنامه ریزی آموزش نیازمند است. یادگیری از راه دور فقط بر روی نیازهای یادگیرنده برای رابطه با مدرس تمرکز می کند، درحالی که آموزش از راه دور باید شامل دو طرف ارتباط، یعنی مدرس ویادگیرنده باشد. آموزش از راه دور متفاوت از آموزش الکترونیکی (به انگلیسی: Online Learning, e-Learning) است. در واقع آموزش الکترونیکی از زیرشاخه های آموزش از راه دور است که در آن ارتباط مدرس و یادگیرنده به تکنولوژی اینترنت محدود می شود. در آموزش از راه دور، ارتباط مدرس و یادگیرنده می تواند از طریق نامه نگاری، رادیو، تلویزیون،تلفن، ویدئو کنفرانس و یا اینترنت و شبکه های اجتماعی باشد.
تعاریف آموزش از راه دور
در طول دو دهه گذشته، شماری از واژه ها برای مشخص کردن رویکرد جدید یادگیری و تدریس مبتنی بر تکنولوژی بکار گرفته شده اند. هر چند آموزش از راه دور به مشابه چتر به کار رفته است، شمار دیگری از واژه ها نیز استفاده شده اند. تعدادی از آنها عبارتند از: یادگیری تلفنی، یادگیری مجازی، یادگیری الکترونیکی، یادگیری باز، یادگیری با واسطه کامپیوتر، یادگیری به کمک کامپیوتر یا شبکه یادگیری غیر همزمان.
از لحاظ لغوی عبارت “آموزش از راه دور” برگردان فارسی Distance education است و به منظور نام گذاری شکلی از آموزش به کار می رود که با واژه Distance از دیگر اشکال آموزش تفکیک شده است. این واژه در فرهنگ انلگیسی فارسی آریان پور ساخت، فاصله، بعد، دوری و در لغت نامه حییم مسافت و فاصله معنا شده است. بنابراین بار اصلی معنایی این واژه کلمه فاصله را در بر دارد.
مور و کرسلی آموزش از راه دور را این چنین تعریف می کنند: «یادگیری برنامه ریزی شده ای که معمولاً در جایی به غیر از مکانی که تدریس در آن رخ می دهد، اتفاق می افتد و در نتیجه نیاز به فنون ویژه ای از طراحی درس، فنون آموزش خاص به روشهای ارتباطی الکترونیکی و سایر تکنولوژیها دارد.
آموزش از راه دور مجموعه ای از فعالیتها و برنامه های آموزشی است که مربی و فراگیر به طور فیزیکی از یکدیگر جدا هستند، اما تلاش می شود با استفاده از رسانه های مختلف این جدایی از میان برداشته شود.
آموزش از راه دور یک شکل غیر مستقیم آموزش است که از طریق رسانه های فنی، مانند مکاتبه، مواد چاپی، مواد کمک آموزشی، وسایل دیداری و شنیداری، رادیو و تلویزیون و کامپیوتر میسر است.
فیزلی آموزش از راه دور را در ساده ترین مفهوم آن به نوعی از آموزش که در خارج از محیط آموزشگاه اتفاق می افتد تعریف کرده است.
برخی دیگر اعتقاد دارند که آموزش از راه دور یعنی گردآوری افراد و اغلب تصاویر ویدویی آْنها در یک فضای الکترونیکی مشخص با این هدف که آنها بتوانند به یکدیگر در یاگیری کمک کنند. یا سیستم یا فرایندی که یادگیرندگان را به منابع آموزشی گسترده و متنوع متصل کند. این دو تعریف به طور ضمنی بر مفاهیم فراگیر محوری تاکید می کنند.
به طور کلی می توان آموزش از راه دور را چنین تعریف کرد: «انتقال تجارب یادگیری برنامه ریزی شده به یادگیرندگانی که از نظر زمانی و جغرافیایی دور از مربی و دیگر یادگیرندگان هستند و این تجارب به انحاء مختلف و روشهایی که با ورود فناوریهای جدید تر به روز شده و کامل تر می شوند صورت می پذیرد».
یادگیری و آموزش از راه دور به اعتباری مفهوم جدیدی نیست. موسسات آموزشی در طی سالیان متمادی دوره های یادگیری از راه دور را به شکلهای مختلفی برگزار کرده اند. دوره های مکاتبه ای در اوایل دهه ۱۹۸۰ ارائه شده است. همزمان با توسعه فناوری انواع مختلف یادگیری از راه دور متناسب با آن شکل گرفت. دانشگاهها با بهره گیری از نوار ویدئویی و تلویزیون تعاملی دوره های یادگیری از راه دور را برای مطالعه مستقیم و مستقل فراهم کردند. با اختراع فناوریهای اینترنت و کاربرد آنها در یادگیری از راه دور منجر به رشد فزاینده دوره های یادگیری از راه دور در سطح دانشگاه شد. بر اساس گزارش آموزش و پرورش ایالات متحده امریکا بین سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۸ ثبت نام در دوره های یادگیری از راه دور در سطح دانشگاه ۷۰ درصد افزایش یافت. این رشد با زیاد شدن دوره های بر خط همچنان در حال افزایش بوده است. در آموزش، به یادگیری از راه دور بر خط که یادگیری الکترونیکی نیز نامیده می شود، توجه زیادی شده است، تا آنجائیکه حتی این نوع آموزش قبل از ورود به دانشگاه وارد مدارس شده بود. نمونه این برنامه ها پروژه فناوری مایکروسافت کنتاکی می باشد که برنامه بر خطی را برای تکمیل برنامه سنتی مبتنی بر کلاس تهیه کرد. این دوره ها موضوعات اصلی برنامه درسی از قبیل ریاضیات، انگلیسی، علوم، مطالعات اجتماعی، هنر، علوم انسانی و موضوعات علمی برای پایه ششم تا پایه دوازده هم را در بر می گرفتند.
آموزش از راه دور نظام صنعتی شده برای سازمان دادن فرایند یاددهی – یادگیری به وسیله یه سازمان به منظور انتخاب و کاربرد راهکارهایی برای استفاده از فناوریهای جدید در آموزش است، تا بتواند ارتباط دوسویه ای میان یاددهنده و یادگیرنده ایجاد کند که هدف آن تسهیل فرایند یادگیری و ارزشیابی میزان آن از سوی یادگیرنده است.
آموزش از راه دور می تواند از ترکیبی از رسانه های مختلف همچون نوار صوتی، نوار ویدئویی، کنفرانس های تلفنی، تلویزیون کابلی یا ماهواره ای، فکس، ایمیل یا شبکه وب برای انتقال آموزش یا تسهیل تعامل یادگیرندگان استفاده کند.
آنچه باعث کاربرد اصطلاح آموزش از راه دور شده است، جدایی یادگیرنده و یاددهنده از یکدیگر به لحاظ مکانی است نه فاصله ای که یادگیرنده از محل آموزش دارد. زیرا بسیاری از یادگیرندگان این نظام ممکن است در نزدیکی محل آموزش باشند.
استفاده از شبکه های کامپیوتری قسمت مهمی از یادگیری از راه دور است. با شبکه های کامپوتری، یادگیرندگان می توانند به تبادل منابع یادگیری بپردازند، با پایگاههای اطلاعاتی آنلاین دسترسی داشته باشند و به بحث گروهی با یکدیگر بپردازند.
هولمز(۲۰۰۰) ااظهار می دارد که دوره های آنلاین به راهبردهای تدریس متفاوتی از آموزش کلاسی سنتی نیازمند است. بنابر اظهارات هولمز (۲۰۰۰) یادگیرندگان دوره های کلاسی سنتی دریافته اند که دوره های آنلاین به مهارتهای تکنولوژیکی خاصی و طریقی نو از تعامل بین یادگیرنده و آموزشیار نیازمند است.
تعاریف آموزش از راه دور
در طول دو دهه گذشته، شماری از واژه ها برای مشخص کردن رویکرد جدید یادگیری و تدریس مبتنی بر تکنولوژی بکار گرفته شده اند. هر چند آموزش از راه دور به مشابه چتر به کار رفته است، شمار دیگری از واژه ها نیز استفاده شده اند. تعدادی از آنها عبارتند از: یادگیری تلفنی، یادگیری مجازی، یادگیری الکترونیکی، یادگیری باز، یادگیری با واسطه کامپیوتر، یادگیری به کمک کامپیوتر یا شبکه یادگیری غیر همزمان.
از لحاظ لغوی عبارت “آموزش از راه دور” برگردان فارسی Distance education است و به منظور نام گذاری شکلی از آموزش به کار می رود که با واژه Distance از دیگر اشکال آموزش تفکیک شده است. این واژه در فرهنگ انلگیسی فارسی آریان پور ساخت، فاصله، بعد، دوری و در لغت نامه حییم مسافت و فاصله معنا شده است. بنابراین بار اصلی معنایی این واژه کلمه فاصله را در بر دارد.
مور و کرسلی آموزش از راه دور را این چنین تعریف می کنند: «یادگیری برنامه ریزی شده ای که معمولاً در جایی به غیر از مکانی که تدریس در آن رخ می دهد، اتفاق می افتد و در نتیجه نیاز به فنون ویژه ای از طراحی درس، فنون آموزش خاص به روشهای ارتباطی الکترونیکی و سایر تکنولوژیها دارد.
آموزش از راه دور مجموعه ای از فعالیتها و برنامه های آموزشی است که مربی و فراگیر به طور فیزیکی از یکدیگر جدا هستند، اما تلاش می شود با استفاده از رسانه های مختلف این جدایی از میان برداشته شود.
آموزش از راه دور یک شکل غیر مستقیم آموزش است که از طریق رسانه های فنی، مانند مکاتبه، مواد چاپی، مواد کمک آموزشی، وسایل دیداری و شنیداری، رادیو و تلویزیون و کامپیوتر میسر است.
فیزلی آموزش از راه دور را در ساده ترین مفهوم آن به نوعی از آموزش که در خارج از محیط آموزشگاه اتفاق می افتد تعریف کرده است.
برخی دیگر اعتقاد دارند که آموزش از راه دور یعنی گردآوری افراد و اغلب تصاویر ویدویی آْنها در یک فضای الکترونیکی مشخص با این هدف که آنها بتوانند به یکدیگر در یاگیری کمک کنند. یا سیستم یا فرایندی که یادگیرندگان را به منابع آموزشی گسترده و متنوع متصل کند. این دو تعریف به طور ضمنی بر مفاهیم فراگیر محوری تاکید می کنند.
به طور کلی می توان آموزش از راه دور را چنین تعریف کرد: «انتقال تجارب یادگیری برنامه ریزی شده به یادگیرندگانی که از نظر زمانی و جغرافیایی دور از مربی و دیگر یادگیرندگان هستند و این تجارب به انحاء مختلف و روشهایی که با ورود فناوریهای جدید تر به روز شده و کامل تر می شوند صورت می پذیرد».
ویژگی های آموزش از راه دور
جدایی یادگیرنده و یاددهنده از یکدیگر هم از نظر مکانی و هم از نظر زمانی
ارائه آموزش از طریق یک سازمان پشتیبانی کننده
استفاده از فناروی در آموزش با استفاده از وسایل جدید و رسانه های آموزش مختلف
تامین ارتباط دو سویه میان یاددهنده و یادگیرنده
یادگیری متفاوت با شکل سنتی در کلاس (صرف نظر از ساعات رفع اشکالات جمعی)
مشارکت معلم در شکل صنعتی شده فرایند یادگیری – یاددهی به عنوان عامل اصلی
فردی و خصوصی کردن یادگیری( در این نظام یادگیرنده تعیین کننده زمان و مکان یادگیری متناسب با استعدادها و علایق و به طور کلی توانایی ها و ویژگی های فردی خود است).
در نظام آموزش از راه دور، با افزایش دانشجو، از هزینه کاسته می شود. در صورتی که افزایش تعداد دانشجو در نظام سنتی موجب کاهش هزینه سرانه نمی شود، بلکه با افزایش تدریجی تعداد دانشجویان بر میزان هزینه سرانه افزوده می شود.
تاریخچه آموزش از راه دور
در مورد اینکه چرا آموزش از راه دور به وجود آمد، صاحب نظران امور آموزش اظهار نظرهای مختلفی نموده اند، رشد جمعیت و افزایش تقاضای آموزش عالی، به علاوه توانایی های خاص نظام آموزش از راه دور در پاسخ به تقاضای عمومی یکی از عوامل ایجاد این نظام بوده است. دانیل یکی از عوامل مهم پیدایش این شیوه آموزش را رشد تکنولوژی می داند و معتقد است روی آوردن کشورهای جهان سوم به آموزش از راه دور ریشه در ویژگیهای و قابلیت های این نوع آموزش در پاسخگویی به نیاز جوامع دارد و عللی مانند ارزان بودن، قدرت پوشش وسیعتر، انعطاف، نیاز کمتر به اعضای هیات علمی را در رشد آموزش از راه دور موثر می داند.
تاریخچه آموزش از راه دور در جهان
آموزش غیر حضوری، یا آموزش مکاتبه ای در دهه اول سال ۱۷۰۰ میلادی آغاز شده است. هنوز هم در نقاط مختلف دنیا از جمله در ایران از این شیوه آموزش برای تحصیل و یادگیری، استفاده می شود. آموزش مکاتبه ای که با نامه نگاری مدرسه یا موسسه های واجد شرایط اداره می شد و بین دانشجویان و استادان از طریق نامه نگاری ارتباط برقرار می گردید، مورد توجه دانشجویان و دانش آموزان بود. هم زمان با ایالت متحده امریکا که در زمینه آموزش از راه دور فعالیت داشت، کشورهای اورپایی دوره های آموزش را قبل از سال ۱۸۴۰ به صورت جزوه های خلاصه شده آغاز کرده بودند. اولین دوره آموزش از راه دور دانشگاهی که در سال ۱۸۹۲ تاسیس شد، با اتکا بر اداره پست اداره می شد. روش های بهره گیری از آموزش غیر حضوری مبتنی بر فناوری به اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی باز می گردد. در اواسط قرن بیستم برنامه های آموزشی متنوعی نیز وجود داشت و مجوز اولین رادیوی آموزشی دانشگاهی در سال ۱۹۲۱ صادر شد که اولین پایه شکل گیری آموزش الکترونیکی محسوب می شود. در سال ۱۹۶۰ با تکامل و پیشرفت رسانه ها، فناوری آموزش از راه دور نیز دچار تغییر شد و به جای تکیه بر نظام پستی، دانشگاهها با استفاده ترکیبی از ابزار چند رسانه ای، جهت پشتیبانی آموزشی از دانشجویان ثبت می گردند، به نحوی که علاوه بر انگلستان و امریکا در سایر کشورهای اروپایی و آسیایی موسسات آموزش الکترونیکی توسعه یافت. امروزه آموزش و یادگیری الکترونیکی مبتنی بر استفاده از فناوریهای جدید، ابزاری برای انتقال دانش روز که می تواند انواع تخصص و مهارت در رشته های متفاوت را در اختیار دانش پژوهان قرار دهد. در واقع آموزش الکترونیکی ثابت کرده است که ۲۰ تا ۲۵ درصد یادگیری را نسبت به کلاس های درس سنتی افزایش می دهد.
جهت ثبت نام در دوره های آموزشی بر روی تصویر فوق کلیک نمایید
این دوره به صورت غیر حضوری برگزار می گردد و محتوای آموزشی الکترونیکی در قالب CD یا DVD ارسال می شود به آدرستان
پس از پایان دوره گواهی آموزشی رایگان و معتبر با قابلیت ترجمه رسمی دریافت می نمایید
مشاوره رایگان : ۰۲۱۲۸۴۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۲۲۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۳۳۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۸۸۲۸۴ و ۰۹۳۳۰۰۹۹۲۸۴
