در قرون اخیر تلاشهای بسیار جامعی در مورد زبان، منشا پیدایش آن، منشا پیدایش خط، بررسی ماورای زبانی(زیر ساخت و روساختهای آن)، تجزیه و تحلیلهای زبانی توسط محققان صورت گرفت که همه آنها زمینههای مطالعات علمی برای رشتهای به نام “زبانشناسی” شدند. این مطالعات دستآوردهای جالبی را نیز در پیداشت : از جمله ساخت ماشین هوشمند مصنوعی و دستگاههای ادراک کننده. پس از این مرحله جایگاه توانایی استفاده از زبان در مغز مورد مطالعه قرار گرفت که منجر به دستیابی توفیقاتی در زمینه زبان پریشی گردید. مطالعات بعدی در زمینه زبان اشارهای بود که پیشرفتهایی در زمینه ارتباط کرولالها به دنبال داشت.
این رشته در هر دو گرایش در دورههای روزانه و شبانه دانشگاه سراسری، پیامنور و دانشگاه آزاد اسلامی، دانشجوی زبانشناسی در مقاطع کارشناسیارشد و دکترا میپذیرد. دانشگاه شهید بهشتی، علامه طباطبایی و دانشگاه شیراز از جمله این دانشگاهها هستند.
در مقطع کارشناسی این رشته دو گرایش دارد:1- زبانشناسی همگانی 2- آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان. البته این دو گرایش دروس مشابه زیادی دارند، با این تفاوت که زبان شناسی با گرایش آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان تخصصیتر به مقوله زبانفارسی میپردازد و با نگاهی به کتب تاریخی به پیشینه تاریخی زبان میپردازد و مسائل حوزه آموزش را نیز مطرح میسازد.
برای شرکت در کنکور کارشناسی ارشد چهار سرفصل کلی باید مطالعه شود: کلیات علم زبانشناسی، دستور زبان فارسی، و زبان عمومی و
تخصصی و تاریخ زبان فارسی در ایران.
برای مطالعه، کتابهای دکتر باطنی (مقالات زبانشناسی- زبان و تفکر- توصیف ساختمان دستور زبان فارسی- نگاهی تازه به دستور زبان- زبان شناسی جدید و…) مفاهیم پایه زبانشناسی را میآموزد. همچنین مطالعه کتابهایی در زمینههای آواشناسی،واج شناسی، معناشناسی، نحو، دستور زبان فارسی، تاریخ زبان فارسی،تاریخ زبان شناسی و مکاتب زبان شناسی مفید خواهد بود. در زیر برخی از منابع سوال آزمون کارشناسی ارشد این رشته ذکر شده است:
§ آواشناسی؛ دکتر علی محمد حق شناس
§ آواشناسی زبان فارسی؛ دکتر یدا… ثمره
§ مبانی زبانشناسی و کاربرد آن در زبان فارسی؛ ابوالحسن نجفی
§ نگاهی تازه به دستور زبان؛ محمد رضا باطنی
§ زبان و تفکر؛ محمد رضا باطنی؛ فرهنگ معاصر
§ دستور زبان فارسی؛ پرویز ناتل خانلری
§ در آمدی بر زبانشناسی معاصر؛ نوشته آرونف؛ اگرادی و دابروولسکی؛ ترجمه دکتر علی درزی
§ Katamba, Morphology
§ Lyons, Linguistic Semantics
§ Linguistics: An Introduction to Language and Communication
§ The Study of Language : George Yule
دروس آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان:
ساخت زبان فارسی، آشنائی با ادبیات معاصر فارس، مبانی روش تحقیق، اصول و نظریههای آموزش زبان خارجی(1)، انگلیسی ویژه، مفاهیم بنیادی در نحو، بررسی تطبیقی فرهنگها ،زبان فارسی دانشگاهی (1)، تاریخ زبان فارسی، تهیه وتدوین مواد درسی (1) ، اصول و نظریههای آموزش زبان خارجی (2)، زبان فارسی دانشگاهی 2 ، نحو زبان فارسی، نظریه های ارزشیابی و کاربرد آنها در زبان فارسی، اصول معناشناسی آْواشناسی و واج شناسی زبان فارسی، جامعه شناسی زبان، طرح تحقیق، ساخت واژه در زبان فارسی، تجزیه و تحلیل کلام و کاربرد زبانشناسی، تدریس عملی (1)، روانشناسی زبان، سمینار زبانشناسی و زبان فارسی
دروس زبانشناسی همگانی:
آمار و روش تحقیق، تاریخچه زبانهای ایرانی ، آواشناسی عمومی ، اصول دستور زبان ، انگلیسی ویژه ، واج شناسی ، ساخت واژه (مورفولوژی) ، دستور گشتاری ، زبانشناسی تاریخی و تطبیقی ،زبانشناسی رایانه ای وفرهنگ نگاری، ادبیات از دیدگاه زبانشناسی ، اصول معنا شناسی ، مکاتب جدید زبانشناسی ، ساخت زبان فارسی ، شیوه استدلال نحوی ، طرح تحقیق ، جامعه شناسی زبان ، تطور زبان فارسی ، تجزیه و تحلیل کلام و کاربرد زبانشناسی ، روانشناسی زبان ، تاریخ مطالعات دانشمندان ایرانی و اسلامی درباره زبان ، گویششناسی .
البته نکته مهم اینجاست که این رشته، مورد بیمهر ی نهادهای مدنی کشور ما قرار گرفته است و آنچنان که باید، جایگاه مشخصی در ایران ندارد. اما بهطورکلی چون این رشته، رشتهای کاربردی است، در کشورهای دیگر بسیار مورد توجه واقع شده است. بهطور مثال یک دانشآموخته زبانشناسی میتواند به تجزیه و تحلیل کتب درسی، یا در نهادهای سیاسی به پژوهشهای جامعه شناختی یا در شهرداریها به پژوهشهای گویش شناسی بپردازد. حتی در کلینیکهای پزشکی به کار گفتاردرمانی مشغول شود.
دوره های مربوطه :
دوره آموزشی زبان فارسی ویژه ی غیر فارسی زبان ها
زبان فارسی یکی از شاخه های زبان های هند و اروپایی به شمار می رود. زبان فارسی٬ زبان رسمی در کشورهای ایران٬ تاجیکستان و یکی از دو زبان رسمی کشور افغانستان در کنار زبان پشتو و همچنین زبان غالب مردم کشور ازبکستان مخصوصا در دو شهر سمرقند و بخارا به شمار می آید و شمار گویندگان این زبان نزدیک به ۱۲۰ میلیون نفر برآورد شده است. از نکات جالب توجه زبان فارسی می توان به این مورد نیز اشاره نمود که تا پیش از استعمار انگلیس زبان رسمی کشور هند زبان فارسی بود و یا حتی سرود ملی کشور پاکستان که زمانی جزیی از کشور هند به شمار می آمد تماما به زبان فارسی است به غیر از یک کلمه.
زبان فارسی٬ در نشست تخصصی زبان شناسان اروپایی در برلین آلمان به دلیل دارا بودن ویژگی باستانی بودن٬ برخورداری از ادبیات بسیار غنی و سرشار و به دلیل تغییرات بسیار اندک در طول آخرین هزاره ی عمر سپری شده ی خود به عنوان یکی از چهار زبان کلاسیک جهان شناخته شد و از نظر شمار و تنوع در ضرب المثل جز سه زبان اول دنیا به شمار می آید.
اکنون با توجه به اهمیت موارد ذکر شده برای یادگیری زبان فارسی ویژه ی علاقمندان به این زبان که زبان اصلی شان زبانی غیر از زبان فارسی ست بنیاد آموزش مجازی ایرانیان مفتخر است این دوره را به زبان انگلیسی حضور این دسته از علاقه مندان ارایه نماید.
سلام و خسته نباشید،
ممنون به خاطر مطلب مفییدی که نوشتید. من فارغ التحصیل رشته ی معماری هستم ولی اخیرا متوجه شده ام که رشته ی مورد علاقه من زبان ها وو شناخت اون ها میباشد ، لطفا میشه راهنمایی کنید که آیا امکانش هست که برای ارشد این گرایش رو انتخاب کنم ؟ برای قبولی در دانشگاه شهید بهشتی نیاز به چه رتبه ای هست ؟
متشکرم
رومینا قاری
باعرض سلام وخسته نباشید من امسال در کنکور سراسری دانشگاه دولتی جهرم رشته زبان شناسی قبول شده ام لطفا بفرمایید که آیا این رشته منزلت اجتماعی و بازار کار مناسب و همچنین در چه زمینه هایی کاربرد دارد متشکرم