حسابداری تولیدی چیست:

حسابداری تولیدی سعی دارد با محاسبه قیمت تمام شده کالا علاوه بر بازگردانی سرمایه اولیه، سود قابل ملاحظه ای را نصیب شرکت و سهامداران آن نماید. در واقع یکی از مهمترین و به واقع سختترین فعالیت هایی که در حسابداری انجام می شود به دست آوردن بهای تمام شده کالا است. این قضیه به قدری مشکل است که حسابداری که توانایی به دست آوردن بهای تمام شده کالا را داشته باشد بیشتر مورد توجه صاحبان شرکت قرار می گیرد و امتیاز بیشتری برای استخدام در شرکت تولیدی دارد. در یک شرکت تولیدی به وجوه نقد جاری، کالا و مواد اولیه موجود در انبار، مطالباتی که از دیگر شرکت ها دارند، اموال، ساختمان و … شرکت دارایی شرکت تولیدی گفته می شود. حسابداری تولیدی باید از در رکود ماندن دارایی و مخصوصا وجوه نقد شرکت جلوگیری نماید.

در حسابداری تولیدی سه اصل اساسی وجود دارد که مورد توجه حسابداران است.

1. مواد اولیه
شامل هر آنچه می شود که برای تولید کالا به آن نیاز است. در حسابداری تولیدی خرید مواد اولیه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

2. حقوق و دستمزد
هر فردی که به طور مستقیم در تولید کالا و محصول فعالیت دارد ماهانه باید حقوق و دستمزد خود را دریافت نماید.

3. سربار
محاسبه هزینه های جانبی که در طول ماه پرداخت آنها بر عهده شرکت تولیدی است سربار به شمار می آید.
این سه اصل نقش اساسی را در تعیین قیمت تمام شده کالا دارند و محاسبه این موارد بر عهده حسابداری تولیدی می باشد.

استانداردهای حسابداری تولیدی

شاید تا کنون استانداردهای حسابداری به گوش شما خورده باشد. استانداردهای حسابداری تولیدی چهارچوب حسابداری به شمار می آید و هر فردی که تصمیم دارد در واحد حسابداری فعالیت کند، حسابداری تدریس نماید و مدیر مالی شود باید تمامی این قوانین و تفاسیر آن را بداند. قوانین حسابداری تولیدی با دیگر انواع حسابداری تفاوتی ندارد و از همان 33 استاندارد حسابداری پیروی می کند. این 33 قانون به حسابداران و واحد حسابداری نحوه محاسبه صورت مالی، صورت وجوه جریان نقد، درآمد عملیاتی و … را بیان می کند. از این رو تخلف از این قوانین جرم بوده و ممکن است برای شرکت مشکلاتی ایجاد نماید.

وظایف حسابداری تولیدی

حسابداری که در شرکت تولیدی فعالیت می کند علاوه بر فعالیت های متداول که همه حسابداران باید در طول روز انجام دهند فعالیت خاصی نیز دارد که فقط در شرکت های تولیدی انجام می شود. این مورد محاسبه بهای تمام شده کالا و محصول تولید شده است. این محاسبه به قدری پیچیده و مشکل است که نیازمند تجربه و مهارت زیادی در حسابداری دارد. اما قصد داریم در ادامه فعالیت های واحد حسابداری یک شرکت تولیدی را بیشتر توضیح دهیم.

• به دست آوردن بهای تمام شده کالا
تنظیم بهای تمام شده کالا نیازمند بررسی سه فاکتور مهم است. این سه فاکتور میزان قیمت نهایی یک محصول را معین می نمایند و یا به عبارتی کالایی تولید شده در کارخانه دارای سه رکن است.

1. مواد اولیه
هزینه های خرید مواد اولیه باید محاسبه شود. محاسبه قیمت مواد اولیه اولین رکن در تنظیم قیمت تمام شده کالا است.

2. حقوق و دستمزد
شامل حقوق افرادی است که به طور مستقیم در جهت تولید کالا با شما همکاری می کنند. نیروی انسانی که در تولید کالا نقش دارند نیز می تواند در بهای تمام شده کالا تاثیر گذار باشند.

3. سربار
سربار همه هزینه هایی است که با پرداخت آنها می توانید کالا را تولید کنید. برای مثال قبض آب و برق، حمل و نقل کالا، حقوق دستمزد کارکنان غیر مستقیم، تعمیر و نگهداری از دستگاه ها و … نیز باید محاسبه شده و در بهای تمام شده کالا محاسبه شوند.
حسابداران با براورد تمام هزینه های تولید یک کالا قیمت تمام شده هر کالا را محاسبه می کنند.

• ثبت سند حسابداری شرکت تولیدی
ثبت سند حسابداری شرکت تولیدی نیز بر عهده حسابداران است. در شرکت حسابداری خرید مواد اولیه و یا فروش کالا باید روزانه در اسناد مشخص ثبت شوند. در زمان ثبت سند باید نام کالای خریداری شده و یا فروخته شده به همراه قیمت آن ثبت شود. علاوه بر این دیگر خریدهای روزاانه که در شرکت انجام می شود نیز در قالب ثبت سند حسابداری در نرم افزار درج می شود. ثبت سند از جمله فعالیت های پایه ای حسابداری است. به کمک ثبت اسناد است که می توان صورت مالی را به راحتی تنظیم نمود. در صورتی که ثبت سند در شرکت تولیدی به صورت روزانه و دقیق انجام شود دیگر فعالیت های حسابداری اعم از تنظیم صورت مالی، تنظیم ترازنامه، تنظیم وجود نقدینگی و … همگی در روال خود انجام می شوند.

• تهیه و تنظیم صورت مالی
صورت مالی از جمله فعالیت هایی است که بسته به نیاز شرکت ممکن است به صورت سالانه و یا هر چند ماه یک بار به صورت دورهای انجام شود. در واقع صورت مالی گزارشی است که طی آن مدیران شرکت و سهامداران می توانند تشخیص دهند که در یک دوره چندماه و یا یک ساله شرکت توانسته است به اهداف تعیین شده خود برسد؟ آیا با قیمت تعیین شده کالا شرکت تواسته است سودآوری داشته باشد؟ شرکت برای چند ماهه آینده چه راهبردی را باید انتخاب کند. صورت مالی دقیق نیازمند ثبت سند حسابداری دقیق است تهیه و تنظیم صورت مالی شامل چهار فعالیت اصلی است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

• تهیه صورت سود و زیان
تهیه و تنظیم صورت سود و زیان فعالیتی است که حسابدار در آن گزارشی از میزان سود دهی در یک دوره را مشخص می کند. در این گزارش مشخص می شود که در یک بازه مشخص آیا شرکت توانسته است با قیمت تعیین شده کالا به سود دست یابد و یا باید در انتخاب قیمت و یا دیگر سیاست های شرکت تولیدی تغییر ایجاد نمود. البته ممکن است شرکت در یک بازه مشخص به دلیل موقتی زیان دیده باشد و یا سود کمی به دست آورد دلایلی همچون خرید یک دستگاه جدید، خراب شدن یکی از دستگاه ها و … ممکن است شرکت را با مشکل مواجه نماید. اما همانطور که گفته شد این باید موقتی باشد و اگر طولانی شد باید در دیگر سیاست های شرکت تجدید نظر نمود.

• تهیه ترازنامه
ترازنامه نشان می دهد که بین بدهی های شرکت و بستانکاری آن به اضافه سرمایه شرکت توازن وجود دارد؟ بدهی های یک شرکت شامل مواردی و موادی می شود که شرکت برای تولید، آنها را خریداری نموده است و از شرکت پول خارج شده است. بستانکاری شرکت پولی است که در ازای فروش کالای تولید شده به دست آمده است و یا قرار است به دست بیاید. سرمایه نیز شامل دو قسم مختلف سرمایه در گردش یا جاری و سرمایه ثابت می شود. سرمایه ثابت ملک، ساختمان، دستگاه ها و … صاحبان شرکت تولیدی است و سرمایه در گردش یا جاری پولی است که برای خرید صرف شده و یا پولی است که در ازای فروش دریافت شده است.
در تنظیم ترازنامه بستانکاری های شرکت را با سرمایه های شرکت جمع می بندند و این باید با بدهی های شرکت یکسان باشد. در غیر این صورت شرکت دچار مشکلات سیاست گذاری است.

• تهیه صورت گردش نقدینگی شرکت
در این گزارش حسابدار به اطلاع مسئولین امر می رساند که پول در گردش و جاری در شرکت تولیدی از کجا به دست آمده است و در کدام قسمت هزینه شدده است. این گزارش به مسئولین نشان میدهد که آیا توانسته است در یک بازه زمانی مشخص و با صرف سرمایه به سود قابل توجهی دست یابند و یا سرمایه گذاری آنها اشتباه بوده است. در این گزارش بازه زمانی بسیار اهمیت دارد. چرا که ممکن است فقط در یک بازه مشخص شرکت دچار زیان و یا سود شده باشد.

• تهیه صورت سود و زیان جامع شرکت
این گزارش و صورت نشان می دهد که از زمان تاسیس شرکت تولیدی و سیاست های انتخاب شده شرکت توانسته است تا به امروز به هدف اصلی خود که سودآوری است برسد و یا خیر. در این گزارش بازه و دوره مشخصی تعیین نمی شود و سود شرکت از ابتدا تا آخر پایان سال مالی تعیین می شود.

• محاسبه حقوق و دستمزد
بدیهی است که در یک شرکت تولیدی نیز مانند دیگر انواع شرکت ها عده ای به عنوان کارمند وکارگر مشغول به کار هستند. محاسبه میزان حقوق، بیمه، پاداش و … این افراد نیز در حوزه کاری حسابداری قرار دارد.

• تنظیم اظهار نامه مالیاتی
شرکت های تولیدی نیز مانند دیگر شرکت ها باید سالانه و در اعلام عمومی سازمان امور مالیاتی کشور اظهار نامه مالیاتی خود را ارسال نمایند. حسابداران با ثبت دقیق سند در طول سال می توانند در زمان پر کردن اظهار نامه مالیاتی کار خو را آسان نمایند.