استانداردهای حسابداری
حسابداری فعالیتی خدماتی است، وظیفه اصلی آن تهیه و ارائه اطلاعاتی است که در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی سودمند واقع شود. فلسفه وجودی سیستم اطلاعات حسابداری، ارائه خدمات به افراد و گروه‌هایی است که از اطلاعات کمی و کیفی گوناگون برای دستیابی به اهداف خود، استفاده به عمل می‌آورند. در این راستا، نظام حسابداری وظیفه ارائه اطلاعاتی را برعهده دارد که به طور معمول از ماهیت مالی برخوردار است. ایفای این وظیفه و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان، مستلزم تهیه و ارائه اطلاعاتی است که در راستای گزینش اقدام معقول و مطلوب از میان راهکارهای مختلف موجود برای تخصیص منابع کمیاب اقتصادی در فرایند عملیات تجاری و اقتصادی مفید باشد. بر این اساس، توجه به نیازهای اطلاعاتی افراد و گروه‌های فعال در عرصه اقتصاد، ضروری است! به‌طوری که دوام و بقای نظام حسابداری، در گرو برقراری نوعی تعامل و ارتباط مستمر با محیط پیرامون است. تصمیم‌گیری بهینه برای سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری و به بیان بهتر تخصیص صحیح منابع کمیاب در جامعه مستلزم وجود اطلاعات مالی شفاف و قابل مقایسه است. فقدان اطلاعات یا وجود اطلاعات گمراه‌کننده باعث تصمیمم‌گیری‌های اقتصادی نامطلوب و در نتیجه اتلاف منابع اقتصادی، تخریب بازارهای سرمایه و در نهایت عقب‌ماندگی و فقر اقتصادی و کاهش رفاه عمومی می‌شود. یکی از پیش‌شرط‌های بنیادی برای جلب اطمینان سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان در جهت فعالیت‌های سازنده اقتصادی و سرانجام بالندگی اقتصادی، تهیه و ارائه اطلاعاتی است که در انجام تصمیم‌گیری‌های مالی، اقتصادی و تجاری سودمند واقع شود. چنین اطلاعاتی ضمن فراهم آوردن زمینه فعالیت کار و اثربخشی بازارهای سرمایه موجب کمک به دولت در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در امور اقتصادی و اداره عملیات واحدهای تجاری می‌شود. هم اکنون در کشورهای پیشرفته، صورتهای مالی به عنوان مهمترین منبع اطلاعاتی برای انعکاس نتایج عملکرد و وضعیت مالی و جریانات نقدی واحدهای تجاری شناخته شده است و به همین دلیل مبانی تهیه صورتهای مالی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد. مبانی تهیه صورتهای مالی که به استاندارد حسابداری معروف می‌باشد باید از چنان ویژگی برخوردار باشد که به عنوان یک مبنای رسمی و یکنواخت برای تهیه صورتهای موجب سازگاری در روش‌ها و رویه‌های حسابداری شود و در نهایت قابلیت مقایسه صورتهای مالی را فراهم کند.
هدف اصلی حسابداری ارائه اطلاعات مفید برای استفاده‌کنندگان صورتهای مالی جهت تصمیم‌گیری‌های مالی می‌باشد. اطلاعاتی که در صورتهای مالی ارائه می‌شود در صورتی مفید خواهد بود که از ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی برخوردار باشد. یکی از این ویژگی‌های کیفی، مقایسه‌پذیری صورتهای مالی می‌باشد. فراهم آوردن شرایط لازم برای مقایسه اطلاعات مالی دوره‌های مختلف یک واحد تجاری، استفاده‌کنندگان اطلاعات مالی را قادر می‌سازد که با مطالعه روندها، نقاط ضعف و قوت یک واحد تجاری را ارزیابی کنند. برای اینکه استفاده‌کنندگان از صورتهای مالی بتوانند به کمک این صورت‌ها تصمیمات بهینه و صحیح اقتصادی اخذ کنند، نیازمند یک مجموعه از اطلاعات مالی با قابلیت مقایسه بالا در غالب صورتهای مالی می‌باشند. قابلیت مقایسه صورتهای مالی همواره در چارچوب استانداردهای حسابداری محقق می‌شود زیرا استانداردهای حسابداری با مشخص کردن روش‌ها و رویه‌های مورد قبول باعث کاهش تنوع روش‌های حسابداری شده که این جریان خود سرانجام قابلیت مقایسه صورتهای مالی واحدهای تجاری را محقق خواهد کرد.
از آنجا که استانداردهای حسابداری ایران معیار و ضوابط شناسائی و اندازه‌گیری دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمد و هزینه را در صورتهای مالی، از جمله صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار مشخص می‌کند، رعایت این استانداردها تا آنجا حائز اهمیت
است که مقبولیت صورتهای مالی در حسابرسی سالانه واحدهای تجاری به رعایت این استانداردها وابسته است . در ایران بر اساس بند 4 تبصره 2 قانون تشکیل سازمان حسابرسی و ماده 6 اساسنامه سازمان حسابرسی، وظیفه تدوین و تعمیم اصول و ضوابط حسابرسی و حسابداری به این سازمان محول شده است و همچنین بر اساس بند(ز) ماده 7 اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی، مرجع تخصص و رسمی اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در کشور ما سازمان حسابرسی می‌باشد.
این سازمان در سال 1371 کمیته تدوین رهنمودهای حسابداری را مامور تدوین استانداردهای حسابداری ایران کرد. این کمیته در سال 1373 پیش‌نویس 9 بیانیه رهنمودهای حسابداری و چارچوب تهیه و ارائه صورتهای مالی (نشریه 96) را منتشر کرد.
در ادامه کار، پیش‌نویس 5 بیانیه رهنمود حسابداری دیگر (نشریه شماره 106) در سال 1375 برای نظرخواهی منتشر شد. مجموعه رهنمودهای حسابداری از اول سال 1378 برای مدت دو سال لازم‌الاجرا شد. کمیته تدوین رهنمودهای حسابداری که براساس مصوبه هیات عامل سازمان به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری تغییرنام داده بود، با توجه به بازخوردهای رهنمودهای حسابداری و نظریات گروه کارشناسی در مدیریت تدوین استانداردها و پس از تصویب نهایی کمیته فنی و اخذ مصوبه به مجمع عمومی، استاندارد شماره 1 الی 22 برای صورتهای مالی که شروع دوره‌های مالی آن از 1/1/1380 و بعد آن است را لازم‌الاجرا کرد.
کمیته تدوین استانداردهای حسابداری با ادامه کار خود 3 استاندارد حسابداری دیگر را (23 تا25) برای صورتهای مالی که شروع دوره‌های مالی آنها 1/1/1381 و بعد از آن است را لازم‌الاجرا کرد.
چنانچه از تاریخ فوق در به‌کارگیری استانداردهای حسابداری ایران در گزارش حسابرسی و صورتهای مالی که در تنظیم آنها اصول و ضوابط تعیین‌شده از طرف سازمان حسابرسی که در استاندارد ایران ذکر شده، رعایت نشده باشد در هیچ یک از مراجع دولتی قابل استفاده نخواهد بود. اما در فرآیند تدوین استانداردها همواره باید به این نکته توجه شود که استانداردهای مقررشده موجب قابلیت مقایسه صورتهای مالی در سال‌های متمادی شده و پس از تدوین این استانداردها شاهد عدم مقایسه‌پذیری صورتهای مالی فوق با صورتهای مالی سال‌های قبل از تدوین استاندارد از بین می‌رود.
اما قبل از تدوین استانداردهای حسابداری ایران، به علت فقدان مبانی رسمی و یکنواخت برای تهیه صورتهای مالی بسیاری از شرکت‌ها از جمله شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، استاندار حسابداری بین‌المللی و استاندارد حسابداری برخی از کشورها از جمله آمریکا، انگلیس، استرالیا، کانادا و استانداردهای حسابداری دیگر کشورهای پیشرو در امر استانداردگذاری، ملاک تهیه صورتهای مالی قرار می‌گرفت. اما پس از تدوین استانداردهای حسابداری ایران و لازم‌الاجرا شدن این مبانی، تمامی شرکت‌ها از جمله شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار موظف به رعایت این مبانی شدند.
اما از آنجا که رهنمودها و استانداردهای حسابداری ایران در بسیاری از موارد با استانداردهای حسابداری بین‌المللی و آمریکا و کانادا و دیگر کشورهایی که استاندارد حسابداری آنها قبل از تدوین استانداردهای حسابداری ایران ملاک تهیه صورتهای مالی بود منطبق نبود، این گمان وجود داشت که فقدان ثبات رویه و یکنواختی روش‌های حسابداری مورداستفاده در قبل و بعد از تدوین استانداردهای حسابداری ایران قابلیت مقایسه صورتهای مالی را زیر سوال ببرد. بنابراین در این تحقیق، محقق کلیه رویه‌های مورد استفاده توسط شرکتهای مورد مطالعه پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار را پس از الزام به استانداردهای حسابداری با قبل از آن مورد مطالعه قرار می‌دهد.
نویسنده :الف-وحدت
مطالب مرتبط
بیت کوین
مقاله آموزشی حسابداری بین الملل
پداگوژی چیست ؟
ارسال دیدگاه
