افسردگی و عوامل آن…

افسردگی چیست؟

آیا می‌دانید افسردگی چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود؟ افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که به احساس غم یا تجربه‌ی بحران‌های زندگی محدود نمی‌شود و به تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب نیاز دارد. چنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، فرد بسته به تجویز پزشک از طریق دریافت دارو، شرکت در جلسات روان‌درمانی یا حتی تغییرات سبک زندگی به میزان قابل‌ توجهی بهبود خواهد یافت. اما اگر هیچ اقدامی جهت مداوای این بیماری انجام نپذیرد، می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری را نه تنها برای خود فرد بلکه برای همه‌ی اعضای خانواده رقم بزند

 نشانه افسردگی که نباید نادیده گرفت

آمارها در ایران حاکی از شیوع روزافزون افسردگی در کشور است. به گفته‌ی وزیر بهداشت به نقل از همشهری آنلاین، بیش از ??درصد مردم ایران افسرده هستند. برخی افراد در طول زندگی شاید فقط یک‌بار به این وضعیت دچار شوند، در حالی‌که افسردگی برای بسیاری دیگر یک وضعیت تکرارشونده است. هر دوره‌ی این بیماری در صورت عدم درمان ممکن است چند ماه تا چند سال ادامه پیدا کند. افراد مبتلا به افسردگی حاد حتی احتمال دارد به درجه‌ای از ناامیدی برسند که دست به خودکشی بزنند. این در حالی است که شناخت علائم افسردگی نقش به‌سزایی در پیشگیری از افزایش وخامت این بیماری دارد.
تغییرات خواب
بسیاری از مبتلایان به افسردگی با تغییرات الگوی خواب مواجه می‌شوند. تغییر الگوی خواب گاهی به شکل بی‌خوابی و گاهی به شکل خوابِ زیادتر از حد معمول بروز می‌کند. صبح خیلی زود بیدار شدن از جمله علائم شایع در افسردگی‌های حاد است.

تغییرات اشتها
گاهی مبتلایان به افسردگی در قالب مکانیسم مقابله، به کم‌خوری یا پرخوری روی می‌آورند. این تغییر اشتها می‌تواند منجر به کاهش یا افزایش وزن شدید شود.

عدم تمرکز
برخی مبتلایان به افسردگی حاد قادر به تمرکز نیستند. گاهی این افراد در روزنامه خواندن یا دنبال کردن ماجراهای سریال‌های تلویزیونی نیز دچار مشکل می‌شوند و تصمیم‌گیری‌ها، حتی تصمیمات پیش‌پا‌افتاده، برای‌شان دشوار می‌شود.

کمبود انرژی
مبتلایان به افسردگی معمولا احساس خستگی شدید می‌کنند، در فکر کردن کُند می‌شوند و قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره نیستند.

بی‌علاقگی
مبتلایان به افسردگی ممکن است علاقه‌ی خود را به انجام فعالیت‌های عادی روزمره از دست بدهند یا ظرفیت تجربه‌ی خوشی و لذت را نداشته باشند. این افراد حتی احتمال دارد به بی‌اشتهایی یا عدم تمایلات جنسی دچار شوند.

کمبود اعتمادبه‌نفس
مبتلایان به افسردگی مدام در فکر کاستی‌ها و ناکامی‌هایشان هستند و احساس گناه و درماندگی شدید می‌کنند. افکاری مانند «من یه بازنده‌ام.» یا «دنیا جای خیلی ترسناکیه.» بر ذهن این افراد چیره می‌شود.

ناامیدی
افسردگی موجب می‌شود فرد احساس کند دیگر هیچ اتفاق خوشایندی در راه نیست. معمولا به دنبال این نگرش منفی، افکار خودکشی‌گرایانه بروز می‌کنند که باید بسیار جدی گرفته شوند.

تغییرات حرکتی
برخی مبتلایان به افسردگی به لحاظ قوای جسمی تحلیل می‌روند یا دچار بی‌قراری حرکتی می‌شوند، مثلا ممکن است صبح خیلی زود بیدار شوند و ساعت‌ها در اتاق قدم بزنند.

دردهای جسمی
عده‌ای از مبتلایان به افسردگی به جای اینکه از احساسات اندوه‌بار خود حرف بزنند، مدام از سردرد یا ناراحتی‌های معده شکایت می‌کنند.

تشخیص افسردگی موضوع پیچیده‌ای است، چرا که گاهی دوره‌‌های افسردگی بخشی از اختلال دوقطبی یا سایر بیماری‌های روانی محسوب می‌شوند. اما اینکه فرد افسرده علائم خود را چگونه توصیف می‌کند، اغلب اوقات ریشه‌ی فرهنگی دارد. در جوامع غربی، مبتلایان به افسردگی معمولا درباره‌ی حالات یا احساسات‌شان حرف می‌زنند. اما در جوامع شرقی، معمولا به دردهای جسمی اشاره می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد به درمان‌گرانی مراجعه کنند که از فرهنگ خودشان هستند یا درک بالایی از پیشینه‌ی فرهنگی بیمار دارند.

چه افرادی به افسردگی مبتلا می‌شوند؟

افسردگی مختص گروه خاصی نیست و در تمامی سنین، نژاد، اقوام و طبقات اجتماعی‌ـ‌اقتصادی بروز می‌کند. اما تجربه‌ی این بیماری در افراد مختلف متفاوت است.

مردان
مردان معمولا به دلایل فرهنگی از افسردگی خود بیشتر خجالت‌زده می‌شوند و از این رو، سعی می‌کنند این بیماری را تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خوددرمانی کنند. عدم درمان افسردگی در مردان می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری به همراه داشته باشد، چرا که آمار خودکشی‌های منجر به فوت در مردان بیشتر است.

زنان
عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بین‌فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش دارند.

بسیاری از زنان در دوران قاعدگی دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریک‌پذیری می‌شوند. عده‌ی زیادی از زنان افسرده علائم شدیدتری را در دوران پیش از قاعدگی تجربه می‌کنند. در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)، علائم افسردگی تا زمان آغاز قاعدگی به تدریج شدیدتر می‌شوند. پژوهشگران سعی دارند بدانند تغییر دوره‌ای هورمون‌ها چگونه بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به افسردگی تأثیر می‌گذارد.

همچنین بسیاری از زنان پس از زایمان به اختلالات خُلقی مقطعی دچار می‌شوند. از جمله‌ی این اختلالات خلقی می‌توان به افسردگی پس از زایمان اشاره کرد. این عارضه که به فاصله‌ی کوتاهی پس از وضع‌حمل بروز می‌کند، موجب اضطراب، بی‌خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می‌شود و به همین دلیل، انجام فعالیت‌های عادی روزمره برای فرد به سختی امکان‌پذیر است.

سالخوردگان
افسردگی در سالخوردگان معمولا درمان‌نشده باقی می‌ماند، چرا که بسیاری از این افراد افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و نیز یک واکنش طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می‌دانند. علائم افسردگی در افراد سالخورده ممکن است با علائمی که در جوان‌ترها دیده می‌شود، متفاوت باشد. چند نمونه از علائم افسردگی در سنین سالخوردگی عبارتند از اختلالات حافظه، دردهای مبهم و توهم. همچنین افسردگی می‌تواند عارضه‌ی جانبی داروهایی مانند داروهای فشارخون، حمله‌ی قلبی، سکته، شکستگی لگن یا دِژِنِراسیون ماکولا باشد که معمولا در سالخوردگی تجویز می‌شوند و با بروز افسردگی نیز مرتبط هستند.

کودکان و نوجوانان
تمامی کودکانِ در حال رشد به طور طبیعی در مقاطعی با بحران‌های احساسی مواجه می‌شوند، اما گاهی این مقاطع بحرانی در برخی کودکان منجر به افسردگی می‌شود. احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کم‌توجهی‌-‌بیش‌فعالی، اختلال یادگیری، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابله‌جویانه (ODD) بیشتر است. همچنین استرس شدید، تروما یا سابقه‌ی خانوادگی اختلالات خُلقی از جمله عواملی هستند که احتمال بروز افسردگی را در سنین پایین افزایش می‌دهند.

کودکان افسرده معمولا از وجود درد شکایت می‌کنند و کمتر از احساسات‌شان حرف می‌زنند، اما علائم افسردگی در نوجوانان متفاوت‌تر است. پرخاشگری، رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر، اُفت تحصیلی و فرار نمونه‌هایی از این علائم هستند که باید جدی گرفته شوند. آمار خودکشی در نوجوانان افسرده بالاتر است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سومین عامل مرگ‌ومیر نوجوانان ?? تا ?? ساله است.

انواع مختلف افسردگی چیست؟

افسردگی شدید (حاد): داشتن علائم افسردگی در بیشتر زمان روز به مدت حداقل دو هفته که با کار، خواب و خوراک، درس و لذت شما از زندگی تداخل پیدا می کند
افسردگی مزمن: داشتن علائم افسردگی که بیش از دو سال طول بکشد نشان از داشتن افسردگی مداوم دارد.
یکسری از انواع افسردگی مقداری متفاوت هستند و تحت شرایط خاصی ایجاد می شوند:
افسردگی پرینتال: زنانِ دچار این افسردگی، دوران کاملی از افسردگی حاد را در دوران بارداری و پس از زایمان تجربه می کنند.
اختلال موثر فصلی (SAD) : این نوع اختلال با تغییر فصل ها می آید و می رود، معمولا در اواخر فصل پاییز شروع و در اواخر بهار یا تابستان پایان می یابد.
افسردگی روانی: این نوع افسردگی زمانی اتفاق می افتد که فرد دچار افسردگی حاد به همراه اشکالی از روان پریشی مانند توهم یا دیدن یا شنیدن مسائل ناراحت کننده که دیگران قادر به دیدن یا شنیدن آن ها نیستند می شود.

.علت افسردگی چیست؟

تحقیقات نشان می دهند که افسردگی دلیل واحدی ندارد و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانشناسی در ایجاد افسردگی نقش دارند .این اختلال می تواند به همراه دیگر دیگر بیماری ها مانند دیابت، سرطان، بیماری های قلبی و پارکینسون رخ دهد که می توانند بر یکدیگر تاثیر منفی بگذارند .

از عواملی که امکان ابتلا به افسردگی را افزایش می دهند عبارتند از:

کمبود اعتماد به نفس
سوء استفاده جنسی
بیماری های مزمن مانند دیابت و سرطان
سوء مصرف الکل و مواد مخدر
مصرف یک سری داروهای تجویز شده خاص
سابقه افسردگی خانوادگی

تشخیص افسردگی: آیا واقعا دچار افسردگی شده‌اید؟

شما هم شاید در طول هفته سر کار می‌روید و تنها آخر هفته وقت دارید دوستان و خانواده‌ی خود را ببینید. دیگر چیزی برایتان هیجان انگیز نیست و آخر روز هم از خستگی به رختخواب پناه می‌برید. این سبک زندگی ممکن است هیچ شور و اشتیاقی برای شما نداشته باشد و منجر به افسردگی شود.

اگر افسردگی شما در مرحله‌ی جدی باشد صبح‌ها به سختی از خواب بیدار شده و خود را از دوستان و خانواده دور می‌کنید. حتی ممکن است به مرگ و مردن فکر کنید. بسیاری از مردم با وجود داشتن افسردگی قادرند کار کنند، ارتباط برقرار کنند و مدت‌های طولانی زندگی خود را کنترل کنند اما فقط تا زمانی که افسردگی به آن‌ها غلبه نکرده است.

باید چه کرد؟ در قدم اول با پزشک خود صحبت کنید و از او مشورت بگیرید.

درمان افسردگی

قدم اول برای درمان افسردگی مراجعه به روان پزشک یا روان شناس است. آن ها برای آگاه شدن از وضعیت بیمار شروع به انجام تست افسردگی، مصاحبه و تست های آزمایشگاهی خواهند کرد و بهترین راه درمان را در پیش خواهند گرفت.

به محض تشخیص، افسردگی می تواند با داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی، روان درمانی و یا هردو، درمان و رفع شود.

روان درمانی با یاد دادن شیوه های جدید فکر کردن و رفتار کردن و تغییر در عادات می تواند به درمان افسردگی کمک کند.

اگر علائم افسردگی دارید کار های زیر را انجام دهید:

فعال باشید و ورزش کنید
وظایف و کارهای بزرگ را به کارهای کوچ تقسیم کنید، اولویت بندی کنید و آن چه را که می توانید انجام دهید.
با دیگر افراد وقت بگذرانید و با از یک دوست یا آشنای نزدیک اعتماد به نفس بگیرید.
تصمیمات مهم زندگیتان را تعویق بیاندازید تا حالتان بهتر شود. مسائل را با کسانی که شما را خوب می شناسند در میان بگذارید.
از خود درمانی به وسیله قرص ،مواد و الکل که به شما تجویز نشده است خودداری کنید.
به طور کلی افسردگی بیماری جدی اما کاملا قابل کنترل و درمان است . با توجه به این که افسردگی د رصورت عدم درمان گاهی ممکن است خطراتی مانند خود کشی را بهمراه داشته باشد و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت دومین علت اصلی مرگ افراد بین ۱۵ تا ۲۹ سال است لازم است در صورت داشتن هرگونه علائمی از افسردگی برای درمان و جلوگیری از مشکلات جدی باید به روانپزشک یا روان شناس مراجعه کرد.