بازی چیست؟

فعالیتی که با میل و اختیار و باهدف سرگرمی و تفریح در اوقات فراغت انجام می شود، بازی نام دارد.

ویژگی های بازی:

1. بازی، فعالیتی اختیاری است. کودک می تواند آن را به دلخواه خود رها کند و به فعالیت دیگری بپردازد.

2. بازی برای کودک خوشایند، لذت بخش و سرگرم کننده است.

3. بازی کودک  سازماندهی، ساعت کار و وقت معین  ندارد.

4. در بازی از کشمکش و پرخاش خبری نیست. 

اهمیت بازی در کودکان:

بازی بخشی جداناپذیر از زندگی کودکان است. کودکان بیش از هر کار دیگر وقت خود را به بازی اختصاص می دهند. البته بازیها مختص کودکان نیستند بلکه در تمام طول زندگی انسان مشاهده می شود منتها نوع آن و مدت زمانی که افراد در سنین مختلف به آن اختصاص می دهند متفاوت است.

بازیها در تقویت جسم و روان کودک تأثیر فراوانی دارند. او در بازی با سایر کودکان، چگونگی ایجاد ارتباط با آنان را یاد می گیرد، دیگران را بهتر می شناسد و از خود نیز شناخت بهتری پیدا می کند. بازیها، عواطف و احساسات کودک را بیدار می کنند و او را به سوی زندگی اجتماعی و پذیرش مسئولیت ها راهنمایی می کند.

مهم ترین سرگرمی کودک در زندگی بازی است و به کودک کمک می کند به پرورش فکری، عاطفی، جسمی و اجتماعی دست یابد. بنابراین یکی از مهمترین موضوعات تربیتی است که بسیار مورد توجه روان شناسان و دانشمندان تعلیم و تربیت قرار گرفته است.

عوامل موثر در بازی کودکان:

1.  تاثیر جنس در  بازی

پسرها بیشتر از بازیهایی لذت می برند که دشوار است و نیاز به فعالیت جسمانی است. پسرها فعالیت‌های بدنی را که نشانگر قدرت و نیروی عضلانی بیشتر آن‌ها است در بازیهایی همانند توپ بازی، دویدن، کشتی گرفتن و…بروز می دهند. می توان گفت بازیهای متضمن فعالیتهای بدنی در پسران بیشتر از دختران است. دخترها بیشتر انواع ساکت، آرام و ظریف را ترجیح می دهند. بازی با عروسک، شیر دادن، نوازش کردن و خواباندن عروسک را دوست دارند و حتی بیشتر اوقات با عروسک به خواب می روند. شدت و خشونت بازی در دختران به‌اندازه‌ی در پسران نیست.

در هر صورت خواه پسران و دختران به یک فعالیت معین بپردازند، خواه بازیهای مختلف و متفاوتی بکنند، باز هم به یک طریق به آن فعالیت نمی پردازند. در واقع نوعی روش بازی مخصوص هرجنس وجود دارد که پژوهشگران زیادی به آن اشاره کرده اند.

2. تاثیر هوش در بازی:

کودکان تیزهوش سعی می کنند:

۱- با ابزارها و اسباب بازی هایی که به ابتکار و نوآوری منجر میشود  کار کنند.

۲- نیروهای ذهنی خود را به کار گیرند.

۳- مدت کمتری به یک بازی مشغول شوند

۴- در سنین بالاتر به بازیهایی که متضمن فعالیتهای ذهنی و جسمی است می پردازند

۵- به دلیل توانایی بیشتر به انجام بازیهای انفرادی تمایل نشان می دهند

۶- نیروی بدنی زیادی صرف نمی کنند

به نظر می رسد که کودکان عقب مانده نیز بیشتر به بازیهای انفرادی می پردازند زیرا کودکان تیزهوش به علت توانایی زیاد و کودکان کم هوش به دلیل توانایی کم معمولا به خوبی در گروه پذیرفته نمی شوند

3. ارزشهای بازی:

ارزش جسمانی: پرورش نیروی بدنی، حواس مختلف، کاهش تنش عاطفی

ارزش اجتماعی: رشد شخصیت احتماعی، تعامل با گروهها،…

ارزش اخلاقی: شناخت رفتارهای خوب و تمایزآن با رفتارهای بد

ارزش آموزشی و تربیتی: شناخت واقعیتها، آزمایش توانشها، پذیرش نقش و.

ارزش درمانی: کشف ریشه مشکلات کودک و روش درمان آن

هدف از روانشناسی بازی:

1. رشد ذهنی و عاطفی کودک از طریق بازی

2. شناسایی کودک مضطرب در روانشناسی بازی

3. شناسایی کودکان خجالتی از طریق بازی

4. پرورش خلاقیت کودک در بازی