هدف و ماهیت
رشته مشاوره و راهنمایی یکی از رشتههای گروه علوم انسانی است که جنبه کاربردی دارد و دروس آن بیشتر در زمینه رشد ، ابعاد مختلف شخصیت آدمی و پیشگیری از مشکلات و اختلالات بخصوص مشکلات دانشآموزان و نوجوانان میباشد.
امروزه بشر با مشکلات فراوانی دست به گریبان است. مشکلاتی که میتواند زندگی انسان را از روند طبیعی و عادی خویش خارج سازد و به همین دلیل باید بر این مشکلات غلبه کرد. اما گاهی انسان نمیتواند به تنهایی بر بعضی از مشکلات خویش غلبه کند و برای حل آنها نیاز به کمک دیگران دارد و اینجا است که ضرورت حضور یک کارشناس مشاور احساس میشود. فردی که مهارت و تخصص لازم را برای راهنمایی دیگران کسب کرده است.
مشاوره در اصل یعنی پیشگیری و پیشگیری یعنی این که به افراد آموزش داده شود که چه کنند تا دچار بحران های روحی نگردند و راه پیشرفت و تکامل را راحت تر و سریع تر طی نمایند. البته بخش دیگری از مشاوره نیز شامل حال افرادی می شود که دچار بحران شده اند و اکنون نمی دانند که چگونه باید از بحران مورد نظر عبور کرده و یا با آن کنار بیایند که در اینجا مشاور به فرد مراجعه کننده کمک می کند تا خودش را، نیازهایش را، هدفش را و راه رسیدن به هدفش را بشناسد تا بتواند بر بحران موجود غلبه کند.
کارشناس مشاوره عمدتاً به یاری خود فرد، مشکل او را حل میکند. به عبارت دیگر به مراجعه کننده کمک میکند تا تفکر، احساسات، اندیشه و یا تصمیمگیری خود را تغییر داده تا در نهایت بتواند نوع رابطه خود را با دنیای اطرافش تغییر دهد، اما یک مددکار با تاثیر بر روی دنیای بیرون فرد، مشکل مراجعه کننده را حل میکند. برای مثال به یاری خانواده، محیط کار و یا نهادهای مختلف موجود در کشور، مشکلات خانوادگی، اقتصادی و یا کاری مراجعه کننده را حل میکند.
گفتنی است که تا چند سال پیش رشته مشاوره و راهنمایی دارای دو گرایش مشاوره و امور تربیتی بود اما در حال حاضر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در گرایش امور تربیتی ، دانشجو نمیپذیرند.
در بحث تغییر نظام آموزشی، طرح حضور مشاور در مقطع راهنمایی و دبستان نیز مطرح میباشد و این به معنای ایجاد بازار کار بیشتر برای فارغالتحصیلان رشته مشاوره است.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجو این رشته نیازمند کسب توانمندی های آشنایی با روانشناسی تعلیم و تربیت، آگاه بودن از مسائل اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و مذهبی است تا بتواند مراجعه کنندگان خود را که از اقشار مختلف جامعه و دارای مشکلات متنوعی هستند بخوبی راهنمایی کند و باید در درس های ریاضی خصوصا آمار و زبان انگلیسی قوی باشد.
خوب گوش دادن و خوب سخن گفتن دو ویژگی مهم و ضروری برای دانشجوی رشته مشاوره است چون یک مشاور باید بتواند با صبر و بردباری و آرامش درونی خود فضای مناسبی برای مراجعه کننده ایجاد کند و به او اجازه دهد که خود را تخلیه کرده و دغدغههای ذهنی خویش را بیان کند و سپس با کلامی گویا و فصیح او را راهنمایی نماید.
دانشجو مشاوره از یک سو باید شخصیتی متعادل داشته باشد تا بتواند بر دیگران تاثیر گذاشته و به درستی آنها را راهنمایی کند و از سوی دیگر اهل تحقیق و پژوهش باشد تا علل مشکلات و بحرانهای موجود در جامعه را ریشهیابی کند.
مشاوره در اصل یعنی پیشگیری و پیشگیری یعنی اینکه به افراد آموزش داده شود که چه کنند تا دچار بحرانهای روحی نگردند و راه پیشرفت و تکامل را راحت تر و سریع تر طی نمایند.
نکات تکمیلی
روان شناسی یک علم تحقیقاتی است اما مشاوره بیشتر جنبه کاربردی دارد که از تحقیقات و دادههای روان شناسی برای حل مشکلات مردم یاری میگیرد. همچنین موضوع روانشناسی (روانشناسی بالینی) افرادی است که دچار اختلالات روحی و روانی شدهاند، یعنی در این علم بیماران روحی و روانی مورد مطالعه قرار میگیرند اما در مشاوره سخن از مردم عادی است که با بحرانهای روحی روبرو هستند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در داخل کشور وجود دارد.
رشتههای مشابه و نزدیک به این رشته
دو رشته علوم تربیتی و روانشناسی از رشتههای نزدیک به این رشته هستند.
دوره های مربوطه:
دوره آموزشی روانشناسی کودک و بلوغ
کودکان وقتی با سرزنش و انتقاد زندگی می کنند می آموزند بی اعتماد به خود باشند. وقتی با خشونت زندگی می کنند می آموزند که جنگجو باشند. وقتی با ترس زندگی می کنند می آموزند که بُزدل باشند. وقتی با ترحم زندگی می کنند می آموزند که به خود احساس ترحم داشته باشند. وقتی با تمسخر زندگی می کنند می آموزند که خجالتی باشند. وقتی با حسادت زندگی می کنند می آموزند که در خود احساس گناه داشته باشند. اما اگر با شکیبایی زندگی کنند بردباری را می آموزند. اگر با تشویق زندگی کنند اعتماد و اطمینان را می آموزند. اگر با پاداش زندگی کنند با استعداد بودن و پذیرندگی را می آموزند. اگر با تصدیق شدن زندگی کنند عشق را می آموزند. اگر با توافق زندگی کنند دوست داشتن خود را می آموزند. اگر با تایید زندگی کنند با هدف زندگی کردن را می آموزند. اگر با صداقت زندگی کنند حقیقت را می آموزند. اگر با انصاف زندگی کنند دفاع از حقوق را می آموزند. اگر با اطمینان زندگی کنند اعتماد به خود و اعتماد به دیگران را می آموزند. اگر با دوستی و محبت زندگی کنند زندگی در دنیای امن را می آموزند.
کودکان از لحاظ شخصیتی به انواع مختلفی تقسیم می شوند. شناسایی تیپ شخصیتی کودک به والدین کمک می کند تا شیوه تربیتی خود را در صورت اشتباه بودن، تغییر داده و روشهای دیگری را که به صلاح کودک دلبندشان است، جایگزی نمایند.
دوره آموزشی پرورش استعداد در کودکان
به منظور کمک به فرزندانتان در جهت رسیدن به بالاترین سطح زندگی خود، ما والدین باید مطالبی در مورد فرزندانمان یاد بگیریم و درک کنیم و در کنار آن، به فرزندانمان هم کمک کنیم مطالبی در مورد خود یاد بگیرند و درک کنند. این دانش میتواند به ما کمک کند تجربیاتی را طراحی کنیم و آنها را به شکوفایی بیشتر استعدادشان رهنمون شویم. در این مسیر، دانش شخصی و درکی که آنها به دست میآورند، میتواند ابزار قدرتمندتری برای کمک به آنها در جهت یافتن معنا، جهت و انتخابهای مهم زندگیشان باشد. والدین و بچهها از طریق شناخت زمینههای استعداد، اطلاعات بیشتری در جهت تصمیمگیری برای انتخاب شغل، سرگرمی، مطالب درسی، برنامهها و اهداف آینده کسب میکنند.
آگاهی از این نکته که فرزندان شما استعداد زیادی در یک زمینه به خصوص دارند، کافی نیست. والدین باید تکنیکهایی داشته باشند که به شکوفایی استعداد آنها کمک کند و در جهت تحقق آنها پیش رود. والدین باید محیطی را ایجاد کنند تا بچهها بتوانند به صورتی فعال، مؤثر، خلاق و با لذت از استعداد خود بهره برند و آگاه باشند که تلاشهایشان ارزشمند است و بیاموزند که تجربه روند کار به اندازه نتیجه تلاشهایشان ارزش دارد.
آموزش مجازی روانشناسی تربیتی
تربیت عبارت است از جریانی منظم و مستمر که هدف آن کمک به رشد جسمانی ، شناختی ، روانی ، اخلاقی و اجتماعی یا بطور کلی رشد شخصیت افراد در جهت کسب هنجارهای مورد پذیرش جامعه و نیز کمک به شکوفا شدن استعدادهای آنهاست. به این ترتیب واژه تربیت معنی کلیتری مییابد و از آنجا که نظام تربیتی،نظامی گسترده است، روان شناسی تربیتی در بدو تاسیس عمده زمینههای تربیت را شامل میشد، اما با رشد سایر حوزههای روان شناسی حیطه عمل آن محدودتر شده و تنها مسائل تربیتی مربوط به شرایط آموزشگاهی و آموزش را شامل میگردد
دوره آموزشی روانشناسی یادگیری
نقش یادگیری در همه صحنههای زندگی نمایان است. یادگیری تنها آموختن مهارتی خاص با مطالب درسی نیست؛ بلکه در رشد هیجانی ، رشد شخصیتی ، تعامل اجتماعی انسان تاثیر دارد.انسان یاد میگیرد که از چه چیزی بترسد، چه چیزی را دوست بدارد و کجا چگونه رفتار کند. در واقع نوزاد از همان لحظه تولد درگیر فرآیند یادگیری میشود و این توانایی است که باعث پیشرفت و تفاوت روزانه او و همچنین تفاوت انسانهای یک نسل از انسانهای نسل قبل از خودشان میشود.فرآیند یادگیری با توجه به اهمیتش همیشه مورد توجه بوده و در این مورد دانشمندان بسیاری پژوهش و نظریه پردازی کرده و جواب بسیاری از سوالات را روشن کردهاند، بطوری که میتوان با صراحت و اطمینان در مورد اینکه یادگیری چیست ، چگونه رخ میدهد و عوامل موثر کدام هستند بحث کرد.
دوره آموزشی اصول مشاوره
مشاوره فرصتی برای در میان گذاشتن آن چه در درون شماست با یک فرد متخصص بی طرف و بدون تعصب که می تواند به شما کمک کند تا مهارت هایی جدید فرا گیرید و راه های برخورد با موقعیت ها را به گونه ای بیاموزید که بتوانید مشکلاتی را که در آینده برای شما پیش می آید به نحو تواناتر و کاراتری حل کنید .مشاوره در واقع تقسیم کردن افکار و احساسات با اطمینان ، اعتماد و صمیمیت با مشاور آموزش دیده ایست که شنونده ای خوب و بی طرف است و این کار زمانی که می خواهید تصمیمی بگیرید مفید خواهد بود .گاهی مشاوره کمک می کند که رفتار خود را برای برخورد و مقابله مؤثرتر با یک مشکل ، تغییر دهیم . هم چنین مشاوره کمک می کند که از توانایی ها و نقاط قوت خویش آگاه شویم و آنها را به کار گیریم .به طور کلی مشاوره فضای امنی است که در آن درباره مسایل و مشکلات بحث می شود ، راه حل های مختلف بررسی و انجام مفیدترین و مناسبترین آنها انتخاب و پیشنهاد می شود .
آیا فرقی بین رشته راهنمایی و مشاوره با رشته مشاوره و راهنمایی هست ؟