مباحث کلی علوم سیاسی:
امروز هیچ ملتی نمیتواند جدا از دیگر ملتها و بیاعتنا به آنچه در دیگر نقاط عالم میگذرد زندگی کند و هر اتفاقی کم یا بیش سریع یا کند به نوعی در سرنوشت او تاثیر خواهد گذاشت مطالعه تحولات جهانی و گاه پیشبینی اتفاقات و بررسی تاثیر آنها و نحوه برخورد هر کشور با آن ، کار متخصصان علوم سیاسی و روابط بینالملل است.
محور سیاست خارجی هر کشور تامین منافع ملی است. شناخت منافع ملی و عوامل تامین کننده و تهدید کننده آن را کارشناسان علوم سیاسی به عهده دارند. هدف از این رشته تربیت کارشناسان و تحلیلگران و متخصصان سیاست خارجی و روابط بینالملل است. در رشته علوم سیاسی مسایل و موضوعات زیر بنایی عرصه سیاست به صورت دانشگاهی و علمی بررسی می شود و در واقع یک اندیشمند علوم سیاسی لایه های زیرین و عمیقتر مسایل سیاسی را می شکافد و به همین دلیل قضایا را از بعد تازه ای تحلیل می کند .
هدف رشته علوم سیاسی تربیت سیاست شناسائی است که بتوانند راهکارهای مناسبی ارائه بدهند تا منافع متضاد یک جمع که در چارچوبی به نام کشور زندگی می کنند، با یکدیگر تلفیق داده شده و در نتیجه چرخ مملکت بخوبی به گردش درآید .
ماهیت
آنچه مردم به نام سیاست و مسائل سیاسی میشناسند با سیاست به مفهومی که در رشته علوم سیاسی مطرح است، تفاوت بسیار دارد و دانشجویان موفق این رشته نیز نه یک سیاستمدار بلکه یک سیاستشناس خواهند شد. علوم سیاسی به عنوان یک رشته دانشگاهی با علوم سیاسی به عنوان بحثهای تخصصی در مورد مسائل سیاسی تفاوت دارد.
علوم سیاسی به عنوان یک رشته دانشگاهی به بررسی اندیشهها و نظریههای سیاسی و کارکرد آنها در عرصه جامعه میپردازد و به عبارت دیگر رشته علوم سیاسی یعنی ارائه یکسری نظریهها و یا یکسری ابزارها و راهکارهایی که بر اساس آنها هر جامعه شرایط و مشکلات حال را بررسی کرده و از پیش پا بر میدارد و برای حرکتها و اقدامات بعدی یعنی ترسیم فضا برای مسیر آینده برنامهریزی میکند و همچنین از تجارب و دستاوردهای بشر که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره میبرد. پس میتوان گفت که علوم سیاسی در عین این که به حال نگاه کرده و برای آینده برنامهریزی میکند، ریشهاش در گذشته میباشد.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجوی علوم سیاسی باید کتب تاریخی بخصوص تاریخ سیاسی را دوست داشته باشد و فلسفه را با علاقه بخواند .
دانشجوی علوم سیاسی باید فردی منطقی بوده و نظریاتش مستند به دلیل و مدرک باشد و کسی است که قدرت ابتکار و توانایی فکری وسیعی داشته باشد و ریشهها را شناسایی بکند و اوج بگیرد و از بالا مشکلات را ببیند و با همه اقشار جامعه ارتباط داشته باشد تا بفهمد که مردم جامعهاش به چه فکر میکنند و نیازهای آنان چیست.
داشتن شم و علاقه به مسایل سیاسی و برخورداری از یک دید عمیق و وسیع ویژگیهایی است که دانشجوی علوم سیاسی باید داشته باشد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
در ۸ دانشگاه کشور کارشناسی ارشد علوم سیاسی وجود دارد و گرایش روابط بینالملل جزو گرایشهای کارشناسی ارشد میباشد.
رشتههای مشابه و نزدیک به این رشته
حقوق و تاریخ
آینده شغلی و بازار کار
در روابط عمومیها : هر روابط عمومی که بخواهد کار عملی و صحیح انجام دهد نیازمند وجود یک کارشناس سیاسی است.
سازمانهای بینالمللی: نمایندگی هر کشور در یک سازمان را متخصصان علوم سیاسی بر عهده دارند.
در حال حاضر فارغالتحصیلان رشته علوم سیاسی در بخشهای سیاسی و حقوقی سازمانها و وزارتخانهها و همچنین در صدا و سیما و روزنامه ها مشغول بکار میباشند. اگر هدف از آمدن به دانشگاه را به دست آوردن نوعی بصیرت بدانیم ، رشته علوم سیاسی ریشه در تمدن بشری دارد اما متاسفانه با وجود قدمت دیرینه و اهمیت این رشته در تاریخ بشر ، جایگاه آن در کشور ما چندان مشخص نیست و در نتیجه وضعیت استخدامی فارغ التحصیلان این رشته با دشواری و محدودیت هایی روبرو است .
سازمانها و وزارتخانه های بسیاری می توانند فارغ التحصیلان رشته علوم سیاسی را جذب کنند که در این میان وزارت امور خارجه از همه شاخص تر است اما در حال حاضر حتی فارغ التحصیلان روابط بین الملل نیز به سختی جذب این وزارتخانه می شوند و وزارت امور خارجه نیاز به نیروی جدیدی ندارد .
امروزه حدود ۹۰% فارغ التحصیلان علوم سیاسی با مشکل اشتغال روبرو هستند به همین دلیل اگر داوطلبی به امید یک آینده شغلی روشن می خواهد وارد رشته علوم سیاسی شود بهتر است که از این رشته صرف نظر کند .
در آخر لازم است گفته شود که با وجود تمامی این مشکلات اگر دانشجویی واقعاً علاقمند بوده و در این رشته متبحر باشد و همچنین قلم خوبی داشته باشد از نظر شغلی مشکلی نخواهد داشت و حتی سازمانهای مختلف به دنبال او خواهند بود . فارغ التحصیل این رشته می تواند در آموزش و پرورش نیز تدریس نماید.
با این وضعیت شغلی که ذکر شد اغلب دانشجویان این رشته هنگام ورود شناخت و علاقه لازم را نداشته اند اما یک دانشجوی خوب رشته علوم سیاسی ، دانشجویی که می داند چرا به این رشته آمده و با دیدی باز این رشته را انتخاب کرده است نباید نگران آینده شغلی اش باشد .
امروز هیچ ملتی نمیتواند جدا از دیگر ملتها و بیاعتنا به آنچه در دیگر نقاط عالم میگذرد زندگی کند و هر اتفاقی کم یا بیش سریع یا کند به نوعی در سرنوشت او تاثیر خواهد گذاشت مطالعه تحولات جهانی و گاه پیشبینی اتفاقات و بررسی تاثیر آنها و نحوه برخورد هر کشور با آن ، کار متخصصان علوم سیاسی و روابط بینالملل است.
محور سیاست خارجی هر کشور تامین منافع ملی است. شناخت منافع ملی و عوامل تامین کننده و تهدید کننده آن را کارشناسان علوم سیاسی به عهده دارند. هدف از این رشته تربیت کارشناسان و تحلیلگران و متخصصان سیاست خارجی و روابط بینالملل است. در رشته علوم سیاسی مسایل و موضوعات زیر بنایی عرصه سیاست به صورت دانشگاهی و علمی بررسی می شود و در واقع یک اندیشمند علوم سیاسی لایه های زیرین و عمیقتر مسایل سیاسی را می شکافد و به همین دلیل قضایا را از بعد تازه ای تحلیل می کند .
هدف رشته علوم سیاسی تربیت سیاست شناسائی است که بتوانند راهکارهای مناسبی ارائه بدهند تا منافع متضاد یک جمع که در چارچوبی به نام کشور زندگی می کنند، با یکدیگر تلفیق داده شده و در نتیجه چرخ مملکت بخوبی به گردش درآید .
ماهیت
آنچه مردم به نام سیاست و مسائل سیاسی میشناسند با سیاست به مفهومی که در رشته علوم سیاسی مطرح است، تفاوت بسیار دارد و دانشجویان موفق این رشته نیز نه یک سیاستمدار بلکه یک سیاستشناس خواهند شد. علوم سیاسی به عنوان یک رشته دانشگاهی با علوم سیاسی به عنوان بحثهای تخصصی در مورد مسائل سیاسی تفاوت دارد.
علوم سیاسی به عنوان یک رشته دانشگاهی به بررسی اندیشهها و نظریههای سیاسی و کارکرد آنها در عرصه جامعه میپردازد و به عبارت دیگر رشته علوم سیاسی یعنی ارائه یکسری نظریهها و یا یکسری ابزارها و راهکارهایی که بر اساس آنها هر جامعه شرایط و مشکلات حال را بررسی کرده و از پیش پا بر میدارد و برای حرکتها و اقدامات بعدی یعنی ترسیم فضا برای مسیر آینده برنامهریزی میکند و همچنین از تجارب و دستاوردهای بشر که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به دست آورده است، بهره میبرد. پس میتوان گفت که علوم سیاسی در عین این که به حال نگاه کرده و برای آینده برنامهریزی میکند، ریشهاش در گذشته میباشد.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجوی علوم سیاسی باید کتب تاریخی بخصوص تاریخ سیاسی را دوست داشته باشد و فلسفه را با علاقه بخواند .
دانشجوی علوم سیاسی باید فردی منطقی بوده و نظریاتش مستند به دلیل و مدرک باشد و کسی است که قدرت ابتکار و توانایی فکری وسیعی داشته باشد و ریشهها را شناسایی بکند و اوج بگیرد و از بالا مشکلات را ببیند و با همه اقشار جامعه ارتباط داشته باشد تا بفهمد که مردم جامعهاش به چه فکر میکنند و نیازهای آنان چیست.
داشتن شم و علاقه به مسایل سیاسی و برخورداری از یک دید عمیق و وسیع ویژگیهایی است که دانشجوی علوم سیاسی باید داشته باشد.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
در ۸ دانشگاه کشور کارشناسی ارشد علوم سیاسی وجود دارد و گرایش روابط بینالملل جزو گرایشهای کارشناسی ارشد میباشد.
رشتههای مشابه و نزدیک به این رشته
حقوق و تاریخ
آینده شغلی و بازار کار
در روابط عمومیها : هر روابط عمومی که بخواهد کار عملی و صحیح انجام دهد نیازمند وجود یک کارشناس سیاسی است.
سازمانهای بینالمللی: نمایندگی هر کشور در یک سازمان را متخصصان علوم سیاسی بر عهده دارند.
در حال حاضر فارغالتحصیلان رشته علوم سیاسی در بخشهای سیاسی و حقوقی سازمانها و وزارتخانهها و همچنین در صدا و سیما و روزنامه ها مشغول بکار میباشند. اگر هدف از آمدن به دانشگاه را به دست آوردن نوعی بصیرت بدانیم ، رشته علوم سیاسی ریشه در تمدن بشری دارد اما متاسفانه با وجود قدمت دیرینه و اهمیت این رشته در تاریخ بشر ، جایگاه آن در کشور ما چندان مشخص نیست و در نتیجه وضعیت استخدامی فارغ التحصیلان این رشته با دشواری و محدودیت هایی روبرو است .
سازمانها و وزارتخانه های بسیاری می توانند فارغ التحصیلان رشته علوم سیاسی را جذب کنند که در این میان وزارت امور خارجه از همه شاخص تر است اما در حال حاضر حتی فارغ التحصیلان روابط بین الملل نیز به سختی جذب این وزارتخانه می شوند و وزارت امور خارجه نیاز به نیروی جدیدی ندارد .
امروزه حدود ۹۰% فارغ التحصیلان علوم سیاسی با مشکل اشتغال روبرو هستند به همین دلیل اگر داوطلبی به امید یک آینده شغلی روشن می خواهد وارد رشته علوم سیاسی شود بهتر است که از این رشته صرف نظر کند .
در آخر لازم است گفته شود که با وجود تمامی این مشکلات اگر دانشجویی واقعاً علاقمند بوده و در این رشته متبحر باشد و همچنین قلم خوبی داشته باشد از نظر شغلی مشکلی نخواهد داشت و حتی سازمانهای مختلف به دنبال او خواهند بود . فارغ التحصیل این رشته می تواند در آموزش و پرورش نیز تدریس نماید.
با این وضعیت شغلی که ذکر شد اغلب دانشجویان این رشته هنگام ورود شناخت و علاقه لازم را نداشته اند اما یک دانشجوی خوب رشته علوم سیاسی ، دانشجویی که می داند چرا به این رشته آمده و با دیدی باز این رشته را انتخاب کرده است نباید نگران آینده شغلی اش باشد .
فهرست برخی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی دارای رشته علوم سیاسی
ردیف | اسامی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی | کارشناسی | کارشناسی ارشد |
۱ | دانشگاه اصفهان | * | * |
۳ | دانشگاه تهران | * | * |
۴ | دانشگاه شهید بهشتی | * | * |
۵ | دانشگاه علوم و فنون فارابی تهران | * | |
۶ | موسسه آموزش عالی باقر العلوم (ع) قم | * | * |
۷ | دانشگاه تربیت مدرس | * | |
۸ | دانشگاه علوم انسانی مفید قم | * | |
۹ | پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی | * | |
۱۰ | دانشگاه علامه طباطبایی | * | * |
دروس اختیاری رشته علوم سیاسی |
اسلام و ایران |
جغرافیای اقتصادی |
مطبوعات سیاسی ایران از انقلاب مشروطیت به بعد |
نظامهای سیاسی تطبیقی |
نظامهای اقتصادی تطبیقی |
سیاست و حکومت در اتحاد جماهیر شوروی |
سیاست و حکومت در ایالات متحده آمریکا |
سیاست و حکومت در خاورمیانه |
سیاست و حکومت در آسیای جنوبی |
سیاست و حکومت در چین |
سیاست و حکومت در آفریقا |
سیاست و حکومت در آمریکای لاتین |
سیاست و حکومت در اروپای باختری |
خاورمیانه و سیاست بین المللی |
اقتصاد بین المللی |
مالیه عمومی |
اداره امور دولتی |
انقلابهای جهان |
روانشناسی اجتماعی |
مسایل سیاسی و اقتصادی کشورهای شرقی |
مسایل سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی |
ارتش و سیاست |
جمهوری اسلامی ایران و نهضت های رهایی بخش |
اعراب و اسرائیل و مسائل فلسطین |
اندیشه های سیاسی در شرق باستان |
جغرافیای سیاسی |
دروس اصلی رشته علوم سیاسی | |
مبانی علم سیاست | مسایل اقتصادی و سیاسی جهان سوم |
مبانی علم حقوق | اصول روابط بین الملل |
مبانی علم اقتصاد | تاریخ روابط بین الملل از ۱۸۷۱تا۱۹۴۵ |
مبانی جامعه شناسی عمومی | سازمانهای بین المللی |
روش تحقیق در علوم سیاسی | تاریخ اندیشه های سیاسی در غرب از قبل از افلاطون تا قرن ۲۰ |
حقوق اساسی (کلیات) | اندیشه های سیاسی در قرن بیستم |
حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران | دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام |
مبانی اندیشه های سیاسی در اسلام | حقوق بین الملل عمومی |
حقوق بین الملل اسلام | فن دیپلماسی و آداب کنسولی |
نظام سیاسی و دولت در اسلام و ایران | حقوق بین الملل خصوصی |
جنبش های اسلامی معاصر | تئوریهای انقلاب |
تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (۱۲۲۸تا۱۳۲۰) | شناخت ماهیت و عملکرد امپریالسم |
تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (۱۳۲۰تا۱۳۵۷) | سیرقدرت در دریاها |
انقلاب اسلامی ایران | نوسازی و دگرگونی سیاسی |
تاریخ روابط خارجی ایران از قاجاریه تا ۱۳۲۰ | جامعه شناسی سیاسی |
روابط خارجی ایران از ۱۳۲۰تا۱۳۵۷ | سیاست خارجی قدرتهای بزرگ |
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران | مسائل نظامی و استراژیک معاصر |
مسایل اقتصادی و سیاسی نفت در ایران | تاریخ تحول دولت در اسلام |
حقوق اداری (کلیات و ایران) | متون سیاسی به زبان خارجی |
خلیج فارس و مسایل آن |