چگونه وابستگی به مواد اعتیاد آور اتفاق می‌افتد؟

مرحله اول: تجربه ماده مخدر است که به‌دنبال کنجکاوی و اصرار دوستان صورت می‌گیرد.

مرحله دوم: مصرف تفریحی و تفننی است. از آن‌جا، مصرف اولیه مواد اغلب با احساس لذت و یا رهایی از رنج همراه است، لذا به‌عنوان یک تجربه خوشایند تکرار می‌شود.

مرحله سوم: مرحله سوء مصرف است. در این مرحله مصرف مواد و رفتار موادجویانه فرد بر یک یا چند بخش از زندگی فرد تأثیر نامطلوب می‌گذارد.

مرحله چهارم: وابستگی به مواد است، مرحله ای که فرد به علت پیدایش حالت تحمل، هر چند وقت یک بار مقدار مصرف ماده را بالا می‌برد و در صورت کاهش و یا قطع مصرف ماده دچار علایم ترک می‌شود.

حال بیایید به تعریف کلی اعتیاد بپردازیم:

اعتیاد یــک «بیمارى اجتماعی» است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش «بیمار» توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه‏ بخش خواهد بود و فرد معتاد دوباره گرفتار« مواد اعتیاد آور» می‏ گردد. اعتیاد به موادمخدر یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمینه ‏هاى مختلف مى‌گـــــردد .همچنین ویــرانگری‏ هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش‌ها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى‌اندازد.پدیده شوم قاچاق موادمخدر بیش از آنکه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافیاى اقتصاد بین ‏المللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعه نیافته است. تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى کشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می‏ رود. متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصیل کرده را نیز به سمت خود کشانده است. مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنکه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیک در مقابله با ابزار نظام سلطه جهانى در انحطاط اخلاقى جوامع با اهداف خاص سیاسی.اعتیاد بعنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور کامل ریشه‏  کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به کنترل در آورد. 

برخی از عوامل اعتیاد:

از دیدگاه علم روانشناسی، اختلالات روحی یکی از اصلی ترین دلایل گرایش به اعتیاد می باشد که این اختلالات طیف وسیعی از بیماری ها را در بر میگیرد.

بطور کلی این اختلالات می تواند شامل اختلالات خلقی، اختلالات شناختی باشد اما در مواردی نیز ممکن است این اختلالات بصورت هم زمان در بیمار بروز کنند که در میان درمانگران به چند ابتلایی معروف است اما رایج ترین بیماری روانی در میان بیماران اعتیاد افسردگی و اضطراب است.

یکی از راه های پیشگیری از بروز اعتیاد در میان بیماران آسیب شناسی روانی است که این فرایند با بررسی علل روانی اعتیاد شروع می شود و درمان آن با اصلاح ساختار چهارچوب های روانی و بهبود عملکردهای احساسی بیمار انجام میگیرد.

اما توجه داشته باشید که اعتیاد تنها به دلیل بیماری های روانی نمی باشد و عوامل دیگری همچون تاثیرات محیطی، عوامل اجتماعی و بیولوژیکی نیز می تواند بر ابتلای اعتیاد تاثیر داشته باشد.

دلایل روانی اعتیاد:

اختلالات روحی و به دنبال آن ابتلای به بیماری های روحی می تواند ناشی از یک ناهنجاری اجتماعی باشد و این ناهنجاری میتواند زمینه ساز گرایش بیمار به مصرف مواد اعتیاد آور همچون متادون، تریاک، ماری جوانا، حشیش یا شیشه باشد. از دیگر دلایل روانی ابتلا به اعتیاد می تواند باورهای اشتباه باشد چرا که طبق تحقیقات بسیاری از رفتار هایی که منجرب به اعتیاد می شود ناشی از باورهای اشتباه و سخت گیرانه می باشد که به کمک روانشناس می توان بر آنها غلبه کرد.

اما جالب است بدانید که عدم بلوغ روانی افراد نیز ممکن است باعث اعتیاد شود، عدم بلوغ روانی صحیح باعث عطش و وسوسه مصرف و تجربه هر رفتاری می شود متاسفانه بسیاری از بیماران اعتیاد به دلیل عدم بلوغ روانی و به دنبال ارضای وسوسه های مختلف اقدام به مصرف مواد اعتیاد آور کرده اند.

عوامل روانی اعتیاد:

1. ویژگی های شخصیتی:

تحریک پذیری و کنجکاوی از دیگر دلیل روانی اعتیاد است که تحریک پذیری خود می تواند عامل لغزش بیماران درمان شده نیز باشد.

2. ناهنجاری های روانی:

افسردگی، اضطراب یکی از اصلی ترین دلایل زمینه های ابتلا به اعتیاد است همچنین بروز حوادث نیز می تواند بر اعتیاد نقش داشته باشد.

عوامل محیطی اعتیاد:

1. خانواده:

روابط بین فردی و التهاب در چهارچوب خانواده می تواند باعث گرایش افراد به سمت مواد اعتیادآور باشد و باید بدانید متاسفانه آمار ابتلا به اعتیاد در افرادی که در خانواده آنها اعتیاد رایج است و فردی اقدام به مصرف مواد مخدر می کند بسیار بیشتر است.

2. دوستان و اطرافیان:

فراموش نکنید که تاثیر محیط و دوستان بر هر شخصی بسیار تاثیر گذار است که بنابراین ضروری است که خانواده ها بر دوستان فرزند خود نظارت کاملی داشته باشند.

عوامل بیولوژیکی اعتیاد:

1. ژنتیک:

اختلال ژنی باعث اعتیاد نیمی از بیماران است که مربوط به ساز و کارهای ساخت دوپامین در مغز می باشد اما باید بدانید واکنش هورمون های بدن به استرس نیز از دیگر عوامل ابتلا به اعتیاد می باشد.

2. فیزیولوژی:

جالب است بدانید اختلال در آنزیم کبدی باعث تمایل و اعتیاد افراد به مصرف الکل می باشد.