دست اندركاران روابط عمومي برخلاف پزشكان ، حقوقدانان ، حسابداران و ساير متخصصان اغلب در تعريف موضوع كار خود مشكل دارند. اين مشكل از آنجا ناشي مي شود كه كار این گروه صورت هاي گوناگوني به خود مي گيرد و زمينه هاي مختلفي را شامل مي شود. دليل ديگر اين است كه روابط عمومي رشته نسبتاً جديدي است .
نقش عمده روابط عمومى، نزدیک کردن اذهان عمومى به واقعیت در سازمان ها می باشد. روابط عمومى در حقیقت به عنوان واسطه میان نهادها و مردم نقش قابل قبولى ایفا می کند. محور اساسی فعالیت هاي روابط عمومی ، ارتباط است. روابط عمومی در سازمانها از طریق ایجاد و ارتقاء ارتباط خود با قشرهاي گوناگون جامعه و همچنین کارکنان می توانند قله هاي موفقیت را بپیماید. در واقع ارتباط، محور اساسی فعالیت هاي روابط عمومی است. به بیان دیگر پل ارتباطی میان مردم و خدمات هر سازمان محسوب می شود. بر این اساس، موفقیت روابط عمومی در گرو ارتباط با قشرهاي گوناگون جامعه و همچنین کارکنان سازمان می باشد.
ادوارد برنیز يكي از بنيانگذاران اين رشته از جمله نخستين افرادي بود كه روابط عمومي را به عنوان يك حرفه اصيل و جدي تعريف كرد. تعريفي كه وي ارائه داد هنوز هم يكي از ساده ترين و در عین حال دقيق ترين تعاريف اين رشته است. وي مي گويد روابط عمومي عبارت است از:
به طور خلاصه روابط عمومی مجموعه فعالیت هایی است که از طرف سازمان ها جهت ایجاد تفاهم میان سازمان و مشتریان صورت می گیرد و هدف آن ایجاد رضایت مشتریان می باشد.
تاریخچه روابط عمومی
روابط عمومی قدمتی چهار هزار ساله دارد. تاریخ روابط عمومی را می توان در امپراتوري هاي باستانی مانند ایران، مصر، هند و چین ردیابی کرد. این ریشه ها شامل تأسیس ساختمان ها، مجسمه ها، بت ها و نظام هاي ارتباطی دولتی در جوامع باستانی است. اصطلاح روابط عمومی به مفهوم کنونی نخستین بار در سال 1897 در سالنامه مؤسسه راه آهن آمریکا مطرح شد و فعالیت آن به شکل کنونی از زمانی آغاز شد که مؤسسه هاي اقتصادي و دولت ها افکار عمومی را در سرنوشت خود مؤثر دانسته و دریافتند که فقط از طریق روابط عمومی است که می توان اذهان عمومی را مجذوب کرد و به فعالیت خود رونق بخشند. در سال 1964 ، فاینانشنال تایمز از روابط عمومی به عنوان صنعتی بزرگ نام برد. هم اکنون روابط عمومی به ویژه در رشته هایی مانند علوم اجتماعی و مدیریت مقام والایی کسب نموده و به عنوان یکی از شعب تخصصی علوم اجتماعی در دانشگاه ها تدریس می شود.
هر چند روابط عمومی پیشینه اي به اندازه کل تاریخ دارد اما ابزارهایی که در این جهت مورد استفاده قرار گرفته شاهد تغییر و تحولاتی عمیق بوده است. به خصوص بعد از جنگ جهانی اول توجه خاصی به روابط عمومی علمی شد و در سال هاي بعد از جنگ دوم جهانی نیز به این اهمیت افزوده شد. نخستین روابط عمومی در ایران به طور رسمی در مرداد ماه 1332 توسط دکتر نطقی در شرکت سابق نفت ایران آغاز به کار کرد و اولین گردانندگان آن ، ابوالقاسم حالت و ابوالفضل مرعشی بودند.
بنیانگذاران روابط عمومی در جهان
ایوي لد برت لی را اغلب به عنوان پدر روابط عمومی مدرن نامیده اند. او در این امتیاز با ادوارد برنیز مشترك است اما لی و برنیز از حرفه اي که آنها در بنیانگذاري آن همکار پنداشته می شوند داراي دو تفسیر کاملاً متفاوت هستند. لی روزنامه نگار روزنامه هاي نیویورك ژورنال ، ورلد و تایمز بود فکر می کرد هدف حرفه جدید او مطلع کردن عموم به نفع مشتریان خود و توصیه به آنها براي کسب رضایت عمومی است. برنیز به عنوان خواهرزاده زیگموند فروید از خانواده اي بود که غرق روانشناسی اجتماعی بود.
در ایران نیز دکتر حمید نطقی به سبب تدوین و تألیف نخستین مقالات این رشته، تعریف و تبیین تعاریف و مفاهیم آن، تدریس نخستین دوره هاي روابط عمومی و سخنرانی در نخستین سمینارهاي روابط عمومی، پذیرش ریاست نخستین گروه آموزشی روابط عمومی به عنوان پدر مدیریت روابط عمومی ایران شناخته می شود.
شرح وظایف روابط عمومی
كارشناسان روابط عمومي در حقیقت مشاور و رابط بين مديران و مخاطبان مؤسسه هستند و به مديران كمك مي كنند هدف هاي خصوصي مؤسسه را به سياست ها، خط مشي ها و اقدامات منطقي و مورد قبول همگان تبديل کنند. وظيفه روابط عمومي به عنوان بخشي از مسئوليت مديريت سازمان عبارت اند از:
1. پيش بيني ، تحليل و تفسير افكار عمومي ، گرايش هاي ذهني و مسائلي كه ممكن است به نحو مطلوب يا نامطلوب بر عمليات و طرح هاي سازمان تأثير بگذارد.
ما در بنیاد آموزش مجازی ایرانیان امکان ثبت نام در دوره آموزش مجازی مدیریت روابط عمومی و اخذ مدرک معتبر مدیریت روابط عمومی را به صورت کاملا غیر حضوری فراهم آورده ایم.
به طور کلی ، وظایف عمده روابط عمومی در بخش های زیر خلاصه می شود:
– وظایف انتشاراتی
– وظایف تبلیغاتی
– وظایف ارتباط رسانه اي و مردمی
– وظایف سمعی و بصري
– وظایف مطالعات و برنامه ریزي
– وظایف تشریفاتی و خدماتی
انواع روابط عمومی
انواع روابط عمومی را می توان از نظر معیار اثرگذاري و سودمندي و میزان کارآیی و مفید بودن و یاري رسانی به مدیریت و سازمان و در جهت اهداف آن و اجراي برنامه ها، به سه دسته زیر طبقه بندي کرد:
ویژگی کارکنان روابط عمومى
کسى که روابط عمومى را به عنوان یک شغل انتخاب مى کند و مسئولیت انجام وظایفى را در این حرفه مى پذیرد، باید به عنوان یک حرفه به آن نگاه کند و سعى کند مهارت ها و تخصص هاى آن را فرا گیرد و آینده شغلى و پیشرفت اجتماعى خود را بر اساس آن برنامه ریزى کند. او باید استعداد، آمادگى، ظرافت، تناسب و توانایى فردى، علاقه، اندیشه زاینده یا اندیشه خلاق، انگیزه پیشرفت، شهامت و شجاعت داشته باشد و همچنین قدرت تجزیه و تحلیل مسائل محیط کار و اصول و فلسفه سازمان را به خوبى بشناسد .هوش و زیرکى از خصوصیات فردى است که در روابط عمومى مشغول به کار است. متصدیان روابط عمومى باید ضمن آشنایى با عناصر و اجزاى تشکیل دهنده ارتباط یعنى معنا و مفهوم انواع ارتباط از نظر نماد، کلامى و غیر کلامى، به طور کامل از جریان ارتباطى در تبیین اهداف و استمرار و پایدارى وظایفشان شناخت کافى داشته باشد.
برخی از اطلاعات و دانش هایی که براي انجام کارهاي روابط عمومی مورد نیاز است عبارتند از:
– هنر ارتباطات
– روانشناسی
– روانشناسی اجتماعی
– جامعه شناسی
– علوم سیاسی
– اصول مدیریت و اخلاق
علاوه بر دانستن این رشته هاي علمی براي تحقیق در افکار عمومی، تجزیه و تحلیل مسائل همگانی ارتباط با رسانه ها، برقراري ارتباطات پستی، تبلیغ مؤسسه انتشارات، تولید نوارهاي ویدیویی، برگزاري مسابقات یا مراسم ویژه سخنرانی و اهداي جایزه و همچنین برگزاري مراسم بزرگداشت و قدردانی هر یک در جاي خود ضروري است. به طور کلی ، کارشناسان روابط عمومی باید در تهیه و اجراي خط مشی هاي سازمان ، مهارت ها و تخصص هاي حرفه اي مختلفی را به خدمت بگیرند و نقش وحدت بخشی را درون و بیرون سازمان ایفا کنند.
گزارش نویسی در روابط عمومی
بخش قابل توجهی از فعالیت هاي نوشتاري روزانه روابط عمومی ها که براي برقراري ارتباط و اطلاع رسانی صورت می گیرد، صرف تهیه و نگارش انواع گزارش ها براي مخاطبان درون و برون سازمانی می شود.گزارش هایی که هر کدام داراي زبان، ساختار و مخاطبانی خاص است و باید به نحوي تهیه، تنظیم، نگارش و پردازش شود که بتواند مفاهیم مورد نظر را به خوبی انتقال دهد و تأثیر لازم را روي مخاطب داشته باشد.
انواع گزارش در روابط عمومی
1.گزارش آماري و تحلیلی فعالیت سازمان
2.گزارش براي روزنامه ها و نشریات تخصصی
3.گزارش براي رادیو و تلویزیون
4.گزارش آگهی
5. گزارش از مراسم و برنامه ها
6. گزارش سفر و مأموریت
7. گزارش سفر مطبوعاتی
8. گزارش زمان بحران
مراحل تدوین یک گزارش
3. نگارش گزارش 4. ویرایش و تجدیدنظر گزارش
اگر اطلاعات کافی گردآوري کرده باشیم و بخواهیم گزارش بنویسیم، بایستی بدانیم یک گزارش از چه اجزایی تشکیل می شود و در مجموع ساختار یک گزارش چگونه است؟ مجموعه اجزاي گزارش در سه بخش معرفی می شوند:
تعریف انجمن هاي روابط عمومی
یکی از انواع انجمن هاي حرفه اي هستند که با مشارکت داوطلبانه و آزادانه علاقمندان، کارشناسان، کارگزاران و پژوهشگران رشته روابط عمومی به منظور پاسداري از علایق و منافع مشترك و توسعه و گسترش رشته روابط عمومی به وجود آمده اند. انجمن های روابط عمومی عمده عبارتند از:
اهمیت روابط عمومی در کتابخانه ها
روابط عمومی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، نقش کلیدي و مهم دارد. مدیران کتابخانه با توجه به روابط عمومی در کتابخانه ها می توانند فرایند خدمت رسانی کتابخانه ها را هموار و بهسازي نمایند. در ضمن، تسهیل جریان اطلاع رسانی از طریق کتابخانه ها در جوامع دموکراتیک با استفاده از ابزارهاي ارتباطی مناسب و از طریق روابط عمومی قوي و کارآمد کتابخانه امکان پذیر خواهد بود
1. برگزاری تریبون هاي رسمی مثل نماز جمعه و جماعت
2. برگزاری نمایشگاه کتاب
3. برگزاری جلسات هفتگی
4. معرفی و نقد کتاب
5. جلسات معارفه
6. برگزاری مجالس ترحیم و سوگواري
7. برگزاری مجالس جشن مثل تبریک و تهنیت
8. برگزاری کنفرانس خبري
9. برگزاری کارگاههای آموزشی
10. برگزاري تئاتر ، سرودخوانی و غیره
11. بازدید از مراکز مختلف
12. برگزاري همایش های متنوع
13. برگزاري جشنواره های مختلف
14. سخنرانی
15. برگزاری مسابقات کتابخوانی ، شعرسرایی ، قصه گویی
ابزار کار روابط عمومی
– ابزارهاي ارتباطی چهره به چهره (سمینارها، گردهمایی ها، نشست ها و اجلاس ها)
– ابزارهاي تبلیغاتی چاپی (بروشور، کاتالوگ، نشریات، آگهی ها و پلاکاردها)
– وسایل ارتباطی چاپ (نشریات کثیر الانتشار)
– وسایل سمعی بصري (تلفن، رادیو و تلویزیون)
– وسایل ارتباط الکترونیکی (اینترنت، پیامک و…)
از آنجا که روابط عمومی با افکار عمومی سر وکار دارد، آگاهی از ارتباط بین روابط عمومی و افکار عمومی در مبحث مدیریت روابط عمومی حایز اهمیت است. افکار عمومی برآیند گرایش ها و قضاوت هاي ذهن افراد یک واحد اجتماعی اعم از گروه، جمعیت، اجتماع و جامعه نسبت به یک جریان ، فرد، سازمان، رویداد، پدیده یا حکومت است. افکار عمومی در جمع شکل می گیرند اما حاصل جمع افکار منفرد نیستند. افکار عمومی و اهمیت نظرات آنها یکی از عوامل شکل گیري روابط عمومی در دهه هاي گذشته و در یک صد سال اخیر است و کار روابط عمومی نفود در افکار عمومی از طریق برقراري ارتباط با همگان و توجه به افکار و نظرات آنان و مقدم دانستن منافع همگان بر منافع سازمانی است.
یک روابط عمومی خوب، روابط عمومی اي است که در بیرون سازمان، مدعی سازمان و در داخل سازمان مدعی مردم و مخاطبان آن سازمان باشد. در این رابطه ، یکی از وظایف مهم روابط عمومی ها، سنجش افکار عمومی ، نیازسنجی، رضایت سنجی و اثربخشی درباره رویدادها و خدمات سازمان است.
ا.احمدی توئیت