راهنمای عیب یابی شبکه

اين مقاله آموزشي جهت آشنايي  با دانشجويان  آموزش مجازي در رابطه باراهنمای عیب یابی شبکه ارائه گرديده است، اميدوار است كلاس هاي مجازي، آموزش هاي از راه دور، مقالات آموزشي، كتاب هاي معرفي شده و كليه ي فعاليت هاي خدماتي ما براي شما عزيزان مفيد واقع گردد.

حتما گاهی‌اوقات به هنگام راه اندازی شبكه خانگی یا شبكه كوچك تجاری خود برای اولین بار با مشكلات متعددی مواجه شده اید. بسیاری از این مشكلات به سادگی برطرف می شوند. اما به شرط آن كه قبلا با راه حل ها آشنا شده باشید،پس در این جا چند مرحله اصلی عیب یابی و نیز چندین ابزار موجود برای یافتن مشكلات را شرح داده شده است:
اتصال پذیری
شاید بدیهی به نظر برسد،اما در قدم اول باید مشخص شود كه آیا همه كامپیوترها،سرویس دهنده ها،چاپگرها و دیگر دستگاه های متصل به شبكه می توانند با یكدیگر ارتباط برقرار كنند یا خیر. برای این منظور،در شبكه باسیم باید مطمئن شد كه میان هر دستگاه و هاب یا سوییچ مركزی یك كابل ارتباطی مطمئنی داشته و به ترتیب درستی متصل شده باشند،چرا كه در صورت وجود دو نوع كابل شبكه مختلف،اتصال نادرست مشكل ساز می شود.
اكثر كابل های مدرن UTP (جفت های تابیده بی حفاظ) اتصال دهنده هایی دارند كه در هر دو انتها به یكدیگر متصل می شوند. در خود این اتصال دهنده ها،چندین سیم مجزا هست كه ممكن است به همان پین های اتصالی در همان انتها وصل شوند یا به صورت ضربدری اتصال یابند. كابل های مستقیم،یك كامپیوتر شخصی،سرویس دهنده یا دیگر وسایل شبكه را به وهاب یا سویچ متصل می كنند.
كابل های ضربدری،اتصال دو كامپیوتر شخصی به یكدیگر را ممكن می سازند و در اتصال سریالی یك هاب یا سو ییچ به هاب یا سوییچ دیگر كاربرد دارند. استفاده غلط از كابل ها(كه غالبا هیچ علامتی هم ندارند)باعث می شود سیگنال ها به مقصد نرسد. اگر به ترتیب رنگ های اتصال یك كابل اطمینان ندارید،ساده ترین راه وصل كردن كابل مذكور و سپس بررسی LED اتصال در آداپتور یا انتهای سوییچ است.
اكثر كابل ها یك LED (دیود نوری) كوچك سبز رنگ دارند كه در صورت برقراری اتصال ،غالبا قبل از روشن شدن دستگاه،روشن می شود. در بعضی كابل ها این دیود نوری به دو رنگ زرد یا نارنجی در می آید تا اتصال 100 مگابایت در ثانیه یا گیگابایت باشد (در بعضی دیگر ،چراغ های راهنمای 100 مگابایتی جداگانه ای وجود دارد.)اما اگر هیچ نوری به چشم نخورد،مطمئنا كابل نادرستی را به كار برده اید. در این صورت چاره ی كار تعویض كابل است ،هر چند در برخی از سوییچ ها، دگمه هایی در كنار پورت های خاص (معمولا با علامت Uplink ) وجود دارد كه امكان استفاده از یك كابل مستقیم برای برقراری اتصال با هاب یا سوییچ دیگر را فراهم می كند. برخی از جدیدترین سوییچ ها می توانند به طور خودكار كابل های مورد استفاده را بررسی كنند و از داخل ترتیب رنگ های پورت را به شكلی مناسب تغییر دهند .
LED چشمك زن؟
در برخی از موارد ممكن است LED اتصال به عوض آنكه دائما روشن باشد،چشمك بزند. حالت اخیر به این معناست كه فعالیت هایی در این خط ارتباطی انجام شده اما در نصب پورت ناسازگاری هایی وجود داشته است .مثلافرض كنید كه آداپتور كامپیوتر شخصی روی 100 مگابایت در ثانیه و پورت سوییچ روی 10 مگابایت در ثانیه تنظیم شده باشد. خوشبختانه در حال حاضر تقریبا تمامی وسیله ها،به منظور اجتناب و عدم سازگاری سرعت در دو طرف از تشخیص خودكار (auto Sensing ) سرعت پورت و نصب دو طرفه پشتیبانی می كنند . با این حال در هنگام استفاده از وسایل كارخانه های مختلف به مشكلاتی برخورده ام كه تنها با تنظیم دستی پارامترهای فوق بر طرف می شود .
اتصال های بی سیم
بررسی اتصالات بی سیم اندكی سخت تر است،چونكه برقراری اتصال،نشانه ی مشخصی ندارد. با این حال،در كنار اكثر آداپتورهای بی سیم،نرم افزارهایی به بازار عرضه شده كه برقراری اتصال را به شما اعلام می كند و فارغ از فروشنده مربوطه با تسهیلات مشابهی در ویندوز xp عرضه می شود. برای عیب یابی اتصالات بی سیم،در وهله نخست مطمئن شوید كه كلیه گزینه های امنیتی یا رمز گذار،غیر فعال شده اند. سپس اطمینان یابید كه آداپتور روی حالت صحیح تنظیم شده باشد. اكثر آداپتورها یك حالت ad hoc (موقت)برای اتصال دو وسیله همانند دارند و برای كاربرد در یك نقطه ی دستیابی (access point ) به پیكر بندی جداگانه ای مجهز هستند. حالا مطمئن شوید كه در سراسر شبكه از یك كانال و SSID واحد (ID مجموعه سرویس دهنده كه Lan بی سیم را شناسایی می كند)استفاده می شود. بالاخره من كامپیوتر شخصی مورد آزمایش را تا حد امكان به دیگر وسایل ارتباطی نزدیك می كنم تا اثرات مسافت یا تداخل را خنثی كنم .
پیكربندی  IP
بعد از اینكه ثابت كردید وسایل شما به لحاظ فیزیكی به یكدیگر متصل هستید،در قدم بعد مطمئن شوید كه آنها می توانند با یكدیگر ارتباط برقرار كنند. در اكثر شبكه هایی كه با TCPIP كار می كنند،برای برقراری ارتباط باید نشانی IP یگانه ای به تك تك وسیله ها اختصاص یابد. نشانی ها را می توان به صورت دستی پیكر بندی نمود،اما بهتر آن است كه از پروتكل پیكربندی دینامیك میزبان (DHCP) استفاده شود كه در آن یك سرویس دهنده DHCP،نشانی های IP را از محل یك مخزن تعیین شده،توزیع می كند. به این ترتیب هیچ وقت دو یا چند سیستم،نشانی های یكسانی نخواهند داشت. بیشتر مسیریاب ها و پل های ارتباطی،یك سرویس دهندهDHCP داخلی دارند. همچنین می توان سرویس دهنده ویندوز را طوری پیكر بندی نمودكه این عملیات را انجام دهد و پس از پیكربندی نیاز به كا ردیگری نداشته باشد. باتمام این حرف ها ممكن است اشتباهاتی رخ دهد هنگامی كه مشكلی پیش آمد در ابتدای كار عیب یابی،مطمئن شوید كه نشانی های درستی به كار رفته است. تمامی كارهای فوق را می توان با استفاده از برنامه خدماتی ipconfig موجود در ویندوز و از طریق یك پنجره فرمان در كامپیوتر شخصی یا سرویس دهنده آزمایش نمود. در هر پنجره فرمان،ipconfig را تایپ كنید تا نشانی IP اختصاص یافته به هر رابط شبكه را ببینید. با اضافه كردن all به انتهای فرمان،دیگر اطلاعات شبكه همچون نشانی MAC ،نشانی سرویس دهنده DHCP به كار رفته و پل ارتباطی پیش فرض و نشانی های DNS به نمایش در می آید،اطلاعاتی كه در هنگام اشكال زدایی از شبكه می تواند مفید واقع شود. اگر تنظیمات DHCP را تغییر داده اید اما كامپیوتر شخصی یك سرویس گیرنده هنوز آن را اعمال نكرده است،می توانید با اضافه كردن release  به فرمان ipconfig ،كامپیوتر مذكور را وادار نمایید كه به استفاده از نشانی جدید،با اضافه كردن renew  به انتهای فرمان،ipconfig را دوباره اجرا كنید. در سیستم های قدیمی تر ویندوز 95 ،خط فرمان برنامه ipconfig ،جای خود را به نرم افزار خدماتی و گرافیكی winipcfg داده است. چنانچه ا زسیستم عامل لینوكس استفاده می كنید،فرمان ifconfig  را به كار ببرید. چنانچه ipconfig هیچ نوع نشانی را به نمایش نگذارد،این احتمال هست كه سرویس دهنده DHCP ،غیر فعال یا غیر قابل دسترسی باشد.این احتمال هم وجود دارد كه كامپیوتر شخصی یا سرویس دهنده،طوری پیكربندی نشده باشد كه بتواند با استفاده از DHCP به نشانی یابی خودكار خود دست یابد. در این وضعیت كافی است تنظیمات كامپیوتر مشخصی را تغییر دهید. در برخی از سیستم های ویندوز ممكن است به نشانی هایی برخورد كنید كه با 169 شروع می شود ( zzz.zzz.zzz.169 ) و این در صورت است كه تخصیص خودكار پیكربندی شده اما هیچ سرویس دهنده DHCP وجود ندارد،اما از لحاظ عیب یابی باید آن را یك خطا به حساب آورد .
Ping اصلی كاری است
یكی دیگر از ابزارهای اصلی برای عیب یابی،نرم افزار خدماتی ping است كه آن را در پنجره فرمان تایپ می كنید و این بار در انتهای آن،نشانی IP یا نام DNS دیگر سیستم های دلخواه خود برای برقراری ارتباط را اضافه می كنید .بعضی از مسیریاب ها و دیگر وسایل شبكه امكان صدور فرمانهای ping را هم فراهم می كنند. در هر دو حالت مجموعه ای از بسته های ارتباطی ICMP (پروتكل كنترل پیام ای اینترنتی) به نشانی مورد نظر فرستاده می شود. اگر سیستم هدف پاسخ دهد مدت زمان لازم برای مجموع رفت و برگشت مشخص خواهد شد. در این شكل،هدف اول (192.92.195.222 ) در شبكه LAN است و بسیار سریع (با سرعت یك متر بر ثانیه) پاسخ می دهد. هدف دوم (192.92.195.222 )یك سرویس دهنده DNS عمومی (در این مورد ،Free ) است و مدت زمان بیشتری می طلبد. اگر هیچ پاسخی در كار نباشد یا كامپیوتر میزبان غیر قابل دسترسی است و یا قبل از دریافت پاسخ،مدت مهلت زمانی به پایان رسیده است. در هر صورت ایراد كار مشخص نمی شود اما كاربرد ping ،سرنخ های مهمی را به همراه می آورد. من،در عیب یابی مشكلات اتصال به اینترنت،قبل از همه پل ارتباطی پیش فرض را با ping بررسی می كنم. اگر پل ارتباطی پاسخی ندهد،احتمالا مشكل در همین قسمت است یعنی یا مسیر یاب از كار افتاده و یا خط ارتباطی غیر فعال است. اما اگر بتوانیم پل ارتباطی را ping كنم،سپس یك نشانی اینترنتی را ping می كنم (برای این جور مواقع،فهرستی از سرویس دهنده های DNS عمومی را در حافظه دارم.) اگر به این شیوه بتوانم به اینترنت راه پیدا كنم اما امكان مرور وب یا بازیابی email فراهم نباشد،مشكلی در DNSخواهد بود یا سرویس دهنده DNS غیرفعال است كه با استفاده از برنامه nslookup آن را بررسی می كنم و یا در كامپیوتر سرویس گیرنده،نشانی اشتباهی پیكر بندی شده است كه با كاربرد ipconfig آن را پیدا می نمایم. حصارهای امنیتی (Firewalls )را به گونه ای می توان پیكر بندی نمود كه مانع ورود ICMP شود،به همین خاطر ناتوانی در پینگ كردن یك وسیله راه دور الزاما به معنای مشكل ارتباطی نمی باشد. اكثر مسیریاب های خانگی یا تجاری كوچك به گونه ای پیكر بندی خواهند شد كه به درخواست های پینگ دریافتی از طریق اینترنتی پاسخ ندهند،اما پینگ های محلی را همچنان باید پاسخ گفت .
ردیابی مسیر
پینگ های ارسالی به یك میزبان اینترنتی ،بیشر از پینگ های محلی طول می كشد زیرا ممكن است میان سیستم های مبدا و هدف،چند مسیر یاب موجود باشد. با استفاده از یك برنامه خدماتی ویندوز موسوم به(tracert (traceroute برای كاربران لینوكس) می توان تعداد این قبیل توقفگاه ها (hops ) و نشانی های مسیریاب های واسط را تعیین كرد. پس از تایپ tracert نشانی IP هدف (یا نام DNS ) را اضافه كنید. بسته های ارتباطی برای رسیدن به نشانی IP مورد نظر (195.92.195.222 )،نخست از طریق یك مسیریاب محلی به نشانی192.168.0.222 ارسال می شوند و بعد،قبل از رسیدن به مقصد نهایی،چند نقطه ی دیگر را پشت سر می گذارند. در مورد عیب یابی محلی،معمولا فقط به اولین توقفگاه  توجه می كنید،هر چند در صورت بروز مشكلات اجرایی و دیگر اطلاعات راه گشاه خواهد بود .
تبدیل نام ها
بالاخره ممكن است با استفاده از یك نرم افزار خدماتی موسوم به nslookup ، به بررسی طرف DNS شبكه خود واتصال آن به اینترنت بپردازید . همان طور كه قبلا گفته شد این كار در هنگامی ضرورت می یابد كه پس از پینگ كردن یك آدرس در اینترنت،نتوانسته باشید به یك URL بروید یا نام های DNS را ping كنید. با این حال nslookupكه یك نرم افزار خدماتی خط فرمان است،امكان تبدیل نام های DNS به نشانی IP و بالعكس را مستقیما فراهم می كند. در خود نرم افزار nslookup ،چندین گزینه ی دیگر هم وجود دارد و برای دیدن تمامی گزینه های اختیاری كافی است پس از تایپ nslookup ،علامت ؟ را درج كنید. اما ساده ترین راه برای استفاده از این نرم افزار ، تایپnslookup و سپس تایپ نام DNS یا نشانی IP مورد نظر است. بعد از این كار،با استفاده از تنظیمات پیش فرض سرویس دهنده DNS در سیستم میزبان،عملیات جستجو (lookup)  انجام خواهد شد. اگر نام یا نشانی درج شده را درست فرض كنیم،اختلال در تبدیل،نشان دهنده مشكلی در همان قسمت خاص است كه معمولا یك ورودی ناصحیح سرویس دهنده DNS می باشد. در هنگام تفسیر نتایج حاصل از nslookup و دیگر ابزار معرفی شده در این مقاله باید احتیاط كرد،اما ابزار فوق هیچ ضرر و زیان جدی به شما وارد نمی كند،پس ارزش یكبار آزمایش را دارند .